(တစ္)
ဘယ္သူ႔ထိပ္ကိုမွ၊ ပိတ္ေရာ့လို႔ ေမာင္မေဆာ္။
ဟုတ္တိုင္းဗ်ာ၊ မွန္ရာေတြးလို႔ရယ္၊ ေရးရပါေသာ္။
ႏွလံုးေတြေဖာ္၊ ေအာ္ခါဗ်။ မည္သူဆဲ။
ေ႐ႊတေလးမွာျဖင့္၊ ေၾကေအးတယ္ခါမဟူပ။
ကမၻာသူ ဓာတ္မွန္ျပသည္သို႔
အမွားကို၊ အမွန္က်ေအာင္ဗ်ာ ေရးရတာပဲ။
ေ႐ႊတေလး
ေ႐ႊတေလးကာတြန္းေပါင္းခ်ဳပ္စာအုပ္၊
အဖြင့္ကဗ်ာ (၁၉၃၇၊ ဒီဇင္ဘာ)
(ႏွစ္)
ထိုေန႔က မနက္ (၆)နာရီေလာက္တြင္ ဖုန္းမက္ေဆ့ဂ်္တခု လက္ခံရ႐ွိခဲ့သည္။ ျဗဴတီမဂၢဇင္း ဒါ႐ိုက္တာျဖစ္သူ မအိအိၿငိမ္း ပို႔လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ မက္ေဆ့ဂ်္မွာ ကာတြန္းဆရာႀကီး ဦးေဖသိန္း ယေန႔မနက္ (၁၉-၆-၂၀၀၉) (၄) နာရီက ကြယ္လြန္သြားေၾကာင္း ျဖစ္ေနပါသည္။ ထိုသတင္းကို ဖတ္ရင္း ၀မ္းနည္းမႈမ်ားႏွင့္ အတူ "ၾကယ္တပြင့္ေတာ့ ေႂကြျပန္ေပါ့" ဟု ေတြးေနမိသည္။ ဆရာဦးေဖသိန္း က်န္းမာေရးမေကာင္းသည္မွာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ (၈၅) ဆိုေသာ အ႐ြယ္မွာလည္း ဆီမခန္းေပမယ့္ မီးဇာကုန္ရသည့္ အခ်ိန္မ်ိဳး ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ဆရာသည္ အသက္ႀကီး၍ က်န္းမာေရးမေကာင္းသည့္ ၾကားမွပင္ ကာတြန္းဆရာႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲ၊ ဆရာ့ေမြးေန႔မ်ားတြင္ လူငယ္ကာတြန္းဆရာမ်ားကို ရယ္ရယ္ေမာေမာျဖင့္ ဆံုးမၾသ၀ါဒမ်ား ေျပာၾကားေနသည္ကို ေတြ႔ရေလ့႐ွိပါသည္။
ဆရာသည္ ေလာကဓံ၏ အထုအေထာင္းမ်ားကို ကာတြန္းအျမင္၊ ကာတြန္းအေတြးမ်ားျဖင့္ အံတုခဲ့ၿပီး ေခတ္အဆက္ဆက္ ျဖတ္သန္းလာသူ ျဖစ္သည္။ ကာတြန္းပညာသည္ အစြမ္းထက္ေသာ ပညာအျဖစ္ခံယူကာ ဘ၀တေလွ်ာက္လံုး ကာတြန္းဆရာအျဖစ္သာ ရပ္တည္ေနထိုင္ သြားခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဆရာ့အေၾကာင္းကို ေတြးမိေနခ်ိန္တြင္ ဒီဇိုင္းဆရာကိုသီဟလတ္ထံမွ ဖုန္းလာပါသည္။ ဆရာဦးေဖသိန္း ဆံုးသြားသည္ကို လွမ္းေျပာျခင္းပင္။ ဆရာ့အိမ္သို႔ အတူသြားၾကရန္လည္း အေဖာ္ညႇိပါသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ကို အေနာ္ရထာလမ္းႏွင့္ (၃၅)လမ္းထိပ္မွ ေစာင့္မည္ဟု ေခၚပါသည္။
ကိုသီဟလတ္႐ွိရာသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ပံုႏွိပ္တိုက္ဆရာ ကိုေက်ာ္၀ဏၰလည္း ေရာက္ႏွင့္ေနသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ လမ္းတြင္ ဖိုးလမင္း (ဆရာျမသန္းတင့္၏သား)ကို ၀င္ေခၚရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ဇြန္လ၏ မိႈင္းအံု႔ေသာ ခဲပုပ္ေရာင္ တိမ္တိုက္မ်ားေအာက္၀ယ္ ဆရာ့အိမ္႐ွိရာ (၆)မိုင္ခြဲမွ ဓမၼာ႐ံုလမ္းသို႔ ထြက္ခဲ့ၾကသည္။
ဆရာ့အိမ္မွာ သစ္ပင္ပန္းပင္မ်ား စိမ္းစိမ္းစိုစိုႏွင့္ သြပ္မိုးပ်ဥ္ေထာင္ကာ ႏွစ္ထပ္အိမ္ျဖစ္သည္။ ဤအိမ္၌ ဆရာသည္ ကာတြန္းဆရာႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲကို ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့သည္။ ဤေနရာသည္ ကာတြန္းမ်ိဳးဆက္ သစ္မ်ားႏွင့္ မ်ိဳးဆက္ေဟာင္းမ်ား ဆံုဆည္းရာ။ ျမန္မာျပည္တနံတလ်ားမွ ကာတြန္းခ်စ္သူမ်ားႏွင့္ ကာတြန္းပညာ႐ွင္မ်ား၊ အႏုပညာနယ္ပယ္အသီးသီးမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား စုေ၀းရာ ဘူမိနက္သန္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဆရာ့ေမြးေန႔ႏွင့္ ကာတြန္းဆရာႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲတြင္ ႏွစ္စဥ္ စုဆံုၾကသည္။ ေႏြးေထြးစြာ ေတြ႔ၾကသည္။ ပြင့္လင္းစြာ စုစည္းၾကသည္။ ယခု ဤေနရာ၌ ဆရာေခါင္းခ်ခဲ့ၿပီ။ ဆရာသည္ သူ၏ ကာတြန္းပညာျဖင့္ အနာဂတ္အတြက္ မ်ိဳးေစ့ၾကဲခဲ့ေလၿပီ။ ဆရာသည္ သူစိုက္ခဲ့ေသာ မ်ိဳးစပါးတို႔ကို သိမ္ေမြ႔စြာ ရိတ္သိမ္း၍ သူခ်စ္ေသာ ပရိသတ္အား ေ၀ငွခဲ့ေလၿပီ။ သူသည္ ထို ပီတိကို စား၍ ေလာကအား အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစခဲ့သူ ျဖစ္၏။
အိမ္ေ႐ွ႔မွာ တာလပတ္စမ်ားျဖင့္ ကလဖ်ဥ္းထိုးထားေသာ ဆရာ့အိမ္သို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသိုက္ ၀င္သြားေသာအခါ ဆရာေ႐ႊမင္းသား၊ ကာတြန္းေအာ္ပီက်ယ္၊ ကာတြန္းကိုေ႐ႊထူး၊ ကာတြန္း၀င္းကို အစ႐ွိေသာ ကာတြန္းဆရာမ်ားႏွင့္ ဆရာ့မိသားစုတို႔ကို ေတြ႔ရသည္။ သူတို႔သည္ ေရာက္လာၾကေသာ မိတ္သဂၤဟတို႔ကို ဧည့္ခံေနၾကသည္။ ဆရာ့႐ုပ္ကလပ္အား ေရေ၀းသို႔ နံနက္ (၉) နာရီခြဲေလာက္က ပို႔လိုက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ႏွင့္ ဆရာ့စ်ာပနအား (၂၃-၆-၂၀၀၉) ေန႔လည္ (၁)နာရီ ေရေ၀းသုႆန္တြင္ မီးသၿဂႌဳဟ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုေန႔တြင္ (၃၃)လမ္းထိပ္မွ စ်ာပနလိုက္ပို႔ရန္ ကားမ်ားစီစဥ္ထားေၾကာင္း သိရသည္။
ဆရာေ႐ႊမင္းသား၊ ကာတြန္းေအာပီက်ယ္ႏွင့္ ကိုေ႐ႊထူးတို႔ ဆရာ့စ်ာပနတြင္ အခမဲ့ေ၀ငွရန္ ဆရာကိုယ္တိုင္ ေရးခဲ့ေသာ ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း စာေစာင္ကေလးကို ေဆာင္႐ြက္ရန္ တိုင္ပင္ေနၾကသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္လည္း ၀ိုင္း၀န္းကူညီၾကရန္ ေျပာသည္။ ဆရာဦးေဖသိန္းပံုကို ဓါတ္ပံုဆရာထိန္၀င္းက ေမတၱာျဖင့္ ကူညီေၾကာင္း သိရပါသည္။ ဆရာ့အိမ္သို႔ ဧည့္သည္မ်ားက တဖြဲဖြဲ ေရာက္႐ွိလာဆဲပင္။ ကၽြန္ေတာ္ တို႔သည္ အိမ္ေ႐ွ႔ကလဖ်ဥ္းေအာက္တြင္ စီရရီခ်ထားေသာ စပြဲ၀ိုင္း၌ ထိုင္ကာ စကား၀ိုင္းဖြဲ႔ေနမိၾကသည္။ စ်ာပန အမွတ္တရ စာအုပ္တြင္ ၀မ္းနည္းမွတ္တမ္းေရးၾကသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ မိႈင္းညိဳ႔အံု႔ဖြဲ႔ခဲ့ေသာ ဇြန္လ၏ မိုးတိမ္မ်ားသည္ ၀မ္းနည္းဖြယ္ေန႔တေန႔ကို မိုးစက္ျမႇားတံမ်ား ျဖင့္ တရစပ္ ပစ္ခတ္ေနေပေတာ့သည္။ ဆရာ့အိမ္ကေလးသည္ တ၀ုန္း၀ုန္း႐ြာေနေသာ မိုးစက္မ်ားေအာက္၀ယ္ ဧည့္သည္မ်ားႏွင့္ ဆိတ္ၿငိမ္ေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္လည္း အေတြးကိုယ္စီႏွင့္ ၿငိမ္သက္ေနမိသည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ဆရာ႐ြက္လႊင့္ခဲ့ေသာ ေခတ္စနစ္ပင္လယ္မွ လိႈင္းတံပိုးမ်ားၾကား၀ယ္ ကာတြန္းေလွငယ္ကို ဖက္တြယ္၍ ရည္႐ြယ္ရာ ကမ္းအေရာက္ ကူးခတ္ခဲ့ေသာ ဆရာ့ပံုရိပ္မ်ားကို အာ႐ံုတြင္ စုစည္းေနမိပါေတာ့သည္။
(သံုး)
"ေ႐ႊတေလး အမည္ေခၚလို႔မို႔၊ ျပည္ေပၚစည္ေတာ္ ႐ႊမ္းသည့္ႏွယ္ ကာတြန္း ရီစရာသ႐ုပ္ေတြႏွင့္ ျပည္႐ြာအလုပ္ေတြ၊ ေဆာင္သယ္ပိုးရာက...."
သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း
(ေ႐ႊတေလးဘြဲ႔၊ ကဗ်ာမဟာေလးခ်ိဳးႀကီး)
ကာတြန္းဆရာဟူသည္မွာ သ႐ုပ္ေပၚလွေသာ ကာတြန္းအ႐ုပ္မ်ားျဖင့္ တိုင္းျပည္၏အက်ိဳးကို သယ္ပိုး ေဆာင္႐ြက္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟု ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းက ပထမျမန္မာကာတြန္းဆရာ ဦးဘကေလး (ေ႐ႊတေလး)၏ ေ႐ႊတေလးဘြဲ႔ကဗ်ာ မဟာေလးခ်ိဳးတြင္ ေရးစပ္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာဦးဘကေလးမွာ ပုသိမ္သားျဖစ္၍ ဆရာဦးေဖသိန္းမွာ ပန္းတေနာ္သား ျဖစ္သည္။ ဆရာသည္ တနယ္ထဲသားျဖစ္သူ ဆရာဦးဘကေလးကို ငယ္စဥ္ကတည္းက သိကၽြမ္းအားက်ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ဆရာဦးေဖသိန္းကို (၃၁-၁-၁၉၂၄) တြင္ အဖ ေ႐ႊျပည္ေတာ္ ဦးဘတင္၊ အမိ ေဒၚေက်ာ့စိန္တို႔မွ ပန္းတေနာ္ၿမိဳ႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ဆရာ့ဖခင္၏ အစ္ကိုျဖစ္သူမွာ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရး ေရာင္နီဦးကာလတြင္ ထင္႐ွားခဲ့ေသာ ဘိလပ္သြား ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ (ေဖ-ပု-႐ွိန္) အဖြဲ႔၀င္ ဦးထြန္း႐ွိန္ျဖစ္သည္။ ဆရာဦးေဖသိန္း၏ ဖခင္၊ ဘႀကီးေတာ္သူဦးထြန္း႐ွိန္ႏွင့္ ဆရာဦးဘကေလးတို႔မွာ ေကာလိပ္တက္ဖက္မ်ားျဖစ္ၿပီး ဆရာဦးဘကေလးမွာ ေကာလိပ္တက္စဥ္ကတည္းက ပန္းခ်ီကိုႏိုင္နင္းစြာေရးဆြဲႏိုင္ေၾကာင္း ေနာင္မွသာ ကာတြန္းလိုင္းဘက္ေျပာင္းသြားေၾကာင္း၊ ျမန္မာ့ကာတြန္း သမိုင္းအစတြင္ ကာတြန္းပံုမ်ားမွာ ပန္းခ်ီဆန္ခဲ့ၿပီး ေနာင္မွသာ ေျပာင္းသြားခဲ့ေၾကာင္း ဆရာဦးေဖသိန္းက ယခုလို ေျပာခဲ့သည္။
"သူ(ဆရာဦးဘကေလး)က ကၽြန္ေတာ့္အေဖရယ္၊ ကၽြန္ေတာ့္ဘႀကီး(ေဖ-ပု-႐ွိန္)ရယ္၊ ေကာလိပ္မွာ အတူတူတက္ရင္း ကတည္းက ေတာ္ေတာ္ပန္းခ်ီႏိုင္တယ္၊ ေနာက္ေတာ့ ကာတြန္းလိုင္းျဖစ္သြားတယ္။ ေ႐ႊတေလးရဲ႔ ကာတြန္းက ၾကည့္လိုက္ရင္ ပန္းခ်ီသေဘာပါတယ္။ ေ႐ႊတေလးတို႔ ေရးသြားတာက လူအတိုင္းပဲ။ ေခါင္းနည္းနည္းႀကီးတယ္။ အခုအခါမွာ ျပင္သစ္ကာတြန္း၊ အေမရိကန္ကာတြန္း၊ အေနာက္ႏိုင္ငံမွာလည္း ကာတြန္းေတြက တမ်ိဳးေျပာင္းသြားေတာ့ ေရးတဲ့ေရးပံုေရးဟန္ေတြလည္း ေျပာင္းတယ္"
(ေပဖူးလႊာမဂၢဇင္း၊ အမွတ္ (၅၉)၊ဧၿပီ ၁၉၈၆၊ စာေပစကား၀ိုင္း၊ ဦးစိန္၊ ဦးေဖသိန္း၊ ဦးဘေထြး)
ဆရာသည္ ကာတြန္းပညာကို ငယ္စဥ္ကတည္းကပင္ ၀ါသနာပါခဲ့ၿပီး၊ ကာတြန္းဦးဘဂ်မ္း၊ ဦးဟိန္စြန္း၊ ဦးဘကေလးတို႔၏ ကာတြန္းမ်ားကို ကူးေရးခဲ့ၿပီး အာ႐ွလူငယ္စာေစာင္၊ ေက်ာင္းမဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ကာတြန္း၀င္ေရး ခဲ့သည္။
၁၉၄၆ ခုႏွစ္ တကၠသိုလ္ တက္ရေသာအခါ သူအလြန္ ၾကည္ညိဳေလးစားေသာ ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ကို ေတြ႔ခဲ့သည္။ ထိုသူမွာ အိုးေ၀ဦးညိဳျမ ျဖစ္သည္။ ဆရာသည္ အိုးေ၀ဦးညိဳျမကို ဘီအိုစီေကာလိပ္ ေပၚတီကိုေအာက္၌ မိတ္ဆက္ၿပီး ကာတြန္းအေၾကာင္း သိလိုသည္မ်ားကို ေမးခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ အိုးေ၀ဦးညိဳျမ ႐ွင္းျပသည့္အတြက္ ကာတြန္းဆရာ၏ သေဘာ သဘာ၀ကို ပိုမိုနားလည္ခဲ့ရေၾကာင္း ေအာက္ပါအတိုင္း ေျပာျပခဲ့ဖူးသည္။
"ကာတြန္းဟာ ဖက္ဆစ္ႏိုင္ငံေတြမွာနဲ႔ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ ကာတြန္းကို ဘယ္လိုသေဘာထားပါ သလဲလို႔ ေမးမိတယ္။ ဒါနဲ႔ ဦးညိဳျမက ကၽြန္ေတာ့္ကို ၾကည့္ၿပီး ဟ.... ေမာင္ရင္က ကာတြန္း၀ါသနာပါရင္ လာစမ္းပါတဲ့။ အိုးေ၀မွာ လာဆြဲစမ္းပါတဲ့၊ ဖိတ္ေခၚတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္လက္ရာကို ဘာမွန္းမသိပဲ သူကပဲ အတင္းဖိတ္ေခၚေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ ႐ွင္းျပတယ္ေလ။ ကာတြန္းဆရာဟာ သိတ္ေကာင္းတဲ့ ဘ၀ေပါ့ဗ်ာတဲ့။ သူ႔ကို ဘယ္သူမွ ရန္မူလို႔ မရဘူးတဲ့။ သူဟာ ကေလာင္း(Clown) ပဲ။ လူ႐ႊင္ေတာ္တေယာက္ပဲတဲ့။ အကုန္လံုးကို သေရာ္ႏိုင္တယ္။
သူလုပ္ခ်င္လုပ္ႏိုင္တယ္။ သူ႔ကို ဘယ္သူမွ ရန္မမူရဘူး။ ေဘးလႊတ္ထားရတယ္။ ပညာ႐ွင္ပဲ။ သူနဲ႔ဖက္ၿပီး ဘာမွလုပ္လို႔မရဘူး လႊတ္ထားရတယ္။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ သူ႔ကို လႊတ္ထားရတယ္။ အဲ... တခုေတာ့ ႐ွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ အဲဒီကာတြန္းဟာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ လႈပ္႐ွားရတဲ့ ကေလာင္း(Clawn) ႐ုပ္ကေလးပဲလို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။"
ကာတြန္းဆရာသည္ ျပည္သူလူထု၏ အက်ိဳးကို ေ႐ွ႔႐ႈ၍ ေရးရေသာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု၏ ဘ၀ကို လြတ္လပ္စြာ ေတြးေတာ၍ ေရးသားေဖာ္ျပၾကသည္။ သို႔မွာသာ သူတို႔ ေရးသားေသာ ကာတြန္းမ်ားသည္ အလႊာေပါင္းစံုမွ က်ယ္ျပန္႔စြာ ခံစားႏိုင္ၾကလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ သူတို႔၏ အေတြးမွာ က်ယ္ျပန္႔ႏိုင္သမွ် က်ယ္ျပန္႔စြာ ေတြးေတာရသည္ျဖစ္သျဖင့္ မူေဘာင္တခုခု၏ အထဲတြင္ ရပ္တံ့၍မေနသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုသို႔ ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ သူတို႔၏ ကာတြန္းမွာလည္း အရသာ ပ်က္သြားႏိုင္ေၾကာင္း ဆရာဦးေဖသိန္းက အင္ဗိြဳင္းခန္းမတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ကာတြန္းႏွီးေႏွာပြဲမွ ကာတြန္းျပပြဲတြင္ သူေရးဆြဲေသာ "ေ႐ႊ႐ိုးကေလးမွာေတာ့....." ကာတြန္းအေၾကာင္း ဤကဲ့သို႔ ႐ွင္းျပခဲ့သည္။
"ကာတြန္း႐ုပ္ကေလးေတြကို ခ်ဳပ္ခ်ယ္လိုက္လို႔႐ွိရင္ အရသာပ်က္သြားႏိုင္မယ္။ အဲဒါက
ို မူတည္ၿပီး ကာတြန္းျပပြဲႀကီးနဲ႔ ကာတြန္းႏွီးေႏွာပြဲကို အင္ဗိြဳင္းမွာ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ကာတြန္းတကား ေရးတယ္။ ဦးေ႐ႊ႐ိုးဟာ ေ႐ႊတေလး ဦးဘကေလးပါပဲ။ ဦးဘကေလးကိုယ္တိုင္ ေ႐ႊ႐ိုးအကမွာ ထီးကေလးကိုင္ကၿပီး ဦးေ႐ႊ႐ိုးလုပ္တယ္။ သူ႔ရဲ႔ ကာတြန္းဟန္ပါတဲ့ အမူအရာဟာ ဇာတ္ေကာင္ထက္ ပီသပါတယ္။အဲဒီအတြက္လည္း ျမန္မာျပည္တျပည္လံုး ဘယ္ေတာ့မွမ႐ိုးႏိုင္တဲ့ ကကြက္တခုျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဘာေရးလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကာတြန္းမွာ ဦးေ႐ႊ႐ိုးအ႐ုပ္က ပန္းခ်ီကားေဘာင္တခုထဲမွာ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ထီးကိုေမႊ႔ၿပီးေတာ့ ပုဆိုးေတာင္႐ွည္ေလးကိုင္ၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ က, ေနတယ္။ ေဘာင္နည္းနည္း ညႇပ္ေနတယ္ ဆိုရင္ နည္းနည္းထူလိုက္တယ္။ ဒီေတာ့ ဦးေ႐ႊ႐ိုးဟာ နည္းနည္းပဲ လႈပ္႐ွားႏိုင္တယ္။
ၿပီးေတာ့ နည္းနည္း ဒိထက္ေကာင္းေအာင္ ေဘာင္ကို အမႊန္းတင္လိုက္သည္။ ဦးေ႐ႊ႐ိုး သိပ္လႈပ္႐ွားလို႔ မရျပန္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ေဘာင္ႀကီးဟာ ေ႐ႊေဘာင္ေတြ ဘာေတြနဲ႔ ခတ္ထားလိုက္ေတာ့ ကာတြန္းဦးေ႐ႊ႐ိုး အ႐ုပ္ေလးဟာ ထီးကေလးကိုပိတ္၊ လူကလည္း ငုတ္တုတ္ေလးထိုင္ၿပီး ျဖစ္ေနတဲ့ပံုကို ကၽြန္ေတာ္ေရးခဲ့တယ္။
အဲဒီ ကာတြန္းျပပြဲမွာ 'ေ႐ႊ႐ိုးကေလးမွာေတာ့..' ဆိုၿပီး အမည္ေပးထ
ားပါတယ္။ အဲဒီကာတြန္းကို အေထာက္ေတာ္လွေအာင္ ၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ကၽြန္ေတာ္ဆိုလိုတာကေတာ့ ကာတြန္းရဲ႔ လႈပ္႐ွားမႈဟာ ေဘာင္ေတြခတ္လြန္းအားႀကီးရင္ လႈပ္႐ွားလို႔ မရဘူးဆိုတဲ့ သေဘာကို ေျပာခ်င္တာပါ။"
(ေလး)
"ကာတြန္းအေၾကာင္း ေျပာရရင္ ကာတြန္းဟာ သေရာ္တာ။ ဆဲတာမဟုတ္ဘူး။ ေခတ္ကာလရဲ႔ အၿမီးအေမာက္ မတည့္တာေတြကို သူက သေရာ္တာ။ ဆဲတာ၊ ေစာ္ကားတာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို နညးလည္ဖို႔လိုတယ္။"
ဆရာဦးေဖသိန္း
မိုးဇံ၏ ကာတြန္းဦးေဖသိန္းႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး
(ျဗဴတီမဂၢဇင္း၊ အမွတ္(၁၁) ဒီဇင္ဘာ ၂၀၀၀)
ဆရာဦးေဖသိန္းသည္ ျပည္သူလူထုက ခ်စ္ခင္ေသာ ကာတြန္းဆရာႀကီးအျဖစ္ ထင္႐ွားပါသည္။ ထိုသို႔ ျပည္သူခ်စ္ေသာ ကာတြန္းဆရာတဦး ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းမွာ ျပည္သူလူထု အက်ိဳးစီးပြါးဖက္က အျမဲ ရပ္တည္ခဲ့သည့္အတြက္ ျပည္သူလူထုက ခ်စ္ခင္ရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းကို အဂၤလန္မွ ကာတြန္းဆရာႀကီး ေဒးဗစ္လိုး (David Low) ကို ဥပမာေပး၍ ဆရာက ေျပာခဲ့ဖူးသည္။
"ဆရာ့ကို ျပည္သူလူထုက ခ်စ္ခင္တယ္လို႔ေျပာေတာ့ ဆရာ ၀မ္းသာတယ္။ ကာတြန္းဆရာဆိုတာ ျပည္သူလူထုက ခ်စ္ၾကတယ္။ ကာတြန္းဆိုတာ ျပည္သူလူထု အက်ိဳးစီးပါြးဖက္က ရပ္တည္ၿပီး ေခတ္ရဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရးေတြရဲ႔ ကေမာက္ကမ ျဖစ္မႈကို၊ အၿမီးအေမာက္ မတည့္တာေတြကို သေရာ္တာ မဟုတ္လား။
အဂၤလန္က ကာတြန္းဆရာႀကီးတေယာက္ ႐ွိတယ္။ ေဒးဗစ္လိုး(David Low) တဲ့။ သူ႔ကာတြန္းေတြမွာ low ဆိုၿပီး လက္မွတ္ထိုးတယ္။ သူက ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးမွာ ဖက္ဆစ္နာဇီေတြနဲ႔ ဟစ္တလာကို သေရာ္တာ၊ ထိုးႏွက္တာ။ စစ္ႀကီးမွာ ဒီ နာဇီဖက္ဆစ္ေတြကို ႏိုင္ေအာင္တိုက္ႏိုင္ခဲ့တဲ့အထဲမွာ သူ႔ရဲ႔ အင္အား၊ စြမ္းအားကို လည္း ထည့္ေျပာရမယ္။
အဲဒီေဒးဗစ္လိုးကို ပရိသတ္က သိပ္ခ်စ္ၾကတယ္။ အဂၤလန္မွာ သိပ္နာမည္ႀကီးတာေပါ့။ အဲဒါ တခါက်ေတာ့ သူ႔ကာတြန္းမွာ သူက လမ္းႀကိတ္စက္ႀကီးတပံု ထည့္ဆြဲခ်င္တယ္။ သူက လမ္းႀကိတ္စက္ကို ေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္ၿပီးမွ ေရးခ်င္တယ္။ ဒါနဲ႔ သူတို႔ဆီက ျမဴနီစီပယ္ဌာနကို တယ္လီဖံုးဆက္ၿပီးေျပာတယ္။ သူေနတဲ့ေနရာနဲ႔ အနီးဆံုး ဘယ္မွာသြားၾကည့္ရင္ ရမလဲေပါ့။ လမ္းျပင္ေနတာ ႐ွိရင္ေျပာပါ။ ကၽြန္ေတာ္သြားၿပီး လမ္းႀကိတ္စက္ပံုႀကီးကို ၾကည့္ေရးခ်င္လို႔ပါေပါ့။ ဒီေတာ့ ျမဴနီစီပယ္က ေျပာတယ္။ ေဒးဗစ္လိုးက ၾကည့္ခ်င္တာ ဆိုရင္ ဘယ္မွမသြားပါနဲ႔၊ အိမ္မွာပဲေနပါဆိုၿပီး အိမ္ကို လမ္းႀကိတ္စက္ႀကီးတစီး ပို႔လိုက္တယ္။ သူၾကည့္ၿပီး ပံုေရးၿပီးမွ ျပန္ေမာင္းသြားတယ္။ အဲဒီလို ကာတြန္းဆရာကို ခ်စ္ၾကတာ။"
(ငါး)
"ကာတြန္းဟာ အႏုပညာေျမာက္ဖို႔ လိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ့ အေတြးပဲ။ ကာတြန္းအေတြးေကာင္းဖို႔ လိုတယ္။"
ဆရာဦးေဖသိန္း
မိုးဇံ၏ ကာတြန္းဦးေဖသိန္းႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး
(ျဗဴတီမဂၢဇင္း၊ အမွတ္(၁၁) ဒီဇင္ဘာ၊ ၂၀၀၀)
ျမန္မာ့ကာတြန္းသမိုင္းသည္ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္႐ွားမႈမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္၍ တိုးတက္ထြန္းကားခဲ့ပါသည္။ ထိုသို႔ ထြန္းကားခဲ့ေသာ စာနယ္ဇင္းကာတြန္းသမိုင္းကို ဆရာဦးေဖသိန္းသည္ စာနယ္ဇင္း ကာတြန္းသမိုင္းစာတမ္း ျပဳစု၍ တင္ျပခဲ့သည္။ ထိုစာတမ္းကို စာေပဗိမာန္ ျပည္သူ႔လက္စြဲစာစဥ္ စာနယ္ဇင္း သမိုင္းစာတမ္း ဒုတိယတြဲ (ပထမအႀကိမ္၊ ၁၉၇၈) တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ထိုစာတမ္းမွာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ စာနယ္ဇင္း သမိုင္း ေဟာေျပာပြဲတြင္ တင္သြင္းခဲ့ေသာ စာတန္းမ်ား ျဖစ္သည္။
ဆရာဦးေဖသိန္း၏ စာတမ္းတြင္ ၁၉၁၂ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္တိုင္းသတင္းစာ ခရစ္စမတ္အထူးထုတ္ (Rangoon Times m's Xas Number) တြင္ Myauk(ေမ်ာက္) ဆိုေသာ ကေလာင္အမည္ျဖင့္ အဂၤလိပ္အမ်ိဳးသားတဦး ေရးဆြဲခဲ့ေသာ ကာတြန္းတခု စတင္ပါ႐ွိသည္မွစ၍ ၁၉၇၀ ၀န္းက်င္ ျမန္မာကာတြန္း ေလာကမွ ကာတြန္းဆရာမ်ားအထိ စံုစံုလင္လင္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မတ္လထုတ္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္မဂၢဇင္း ပြဲဦးထြက္ "ၿမိဳ႔ပိုင္မင္းအိပ္မက္" ကာတြန္းကို ဦးဘကေလး စဆြဲခဲ့ပံု။ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလတြင္ ကမၻာေက်ာ္ခဲ့သည့္ ဦးဘကေလး၏ "နံငယ္ပိုင္းႏွင့္ဂႏၵီစတိုင္" ႏိုင္ငံေရးကာတြန္းကို ရီဗ်ဴးေအာ့ဖ္ရီဗ်ဴး မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပခ့ဲပံု စသည္ျဖင့္ ျမန္မာကာတြန္းသမိုင္းကို ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ဆရာဦးေဖသိန္း သည္ ထိုစာတမ္းကို ျပဳစုခဲ့သည္သာမက ကာတြန္းဆရာႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲအစဥ္အလာကို ဆက္ခံထိန္းသိမ္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။
ကာတြန္းဆရာႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲ၏နိဒါန္းမွာ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ကာတြန္းဆရာႀကီး ဦးဘဂ်မ္းႏွင့္ ဦးဟိန္စြန္းတို႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ ၁၃လမ္း ေအာက္လမ္း မီးထြန္းပြဲတြင္ သူရိယႏွင့္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာမ်ားတြင္ ပယ္ထားေသာ ႏိုင္ငံေရးကာတြန္းမ်ားႏွင့္ ထိုစဥ္က ကိုလိုနီေခတ္ မင္းတိုင္ပင္အမတ္မ်ား၏ ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္မ်ားကို ေရးဆြဲထားေသာ ကာတြန္းမ်ားျဖင့္ ကမၻာေပၚတြင္ မေပၚဖူးေသးေသာ ကာတြန္းမီးပံုးမ်ားကို တီထြင္ကာ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။
ထိုသို႔ သတင္းစာအပယ္ခံ ကာတြန္းမ်ားျဖင့္ စတင္ခဲ့ေသာ ၁၃ လမ္း ေအာက္လမ္း မီးထြန္းပြဲမ်ားကို အစဥ္အဆက္ ကာတြန္းဆရာမ်ား ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္လာခဲ့ၾကရာ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ ဦးဘဂ်မ္းမီးထြန္းပြဲအၿပီးတြင္ မီးထြန္းပြဲကို ႀကီးၾကပ္ေရးဆြဲသူ ကာတြန္းဆရာမ်ားတြင္ အသက္အ႐ြယ္ႀကီးရင့္ၿပီျဖစ္ေသာ ဆရာႀကီးဦးဟိန္စြန္း အား ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ရန္ ကာတြန္းဦးေဖသိန္းမွ စတင္ဦးေဆာင္ စုစည္းခဲ့ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ႏွစ္စဥ္နီးပါး ကာတြန္းဆရာႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲကို က်င္းပခဲ့သည့္ အစဥ္အလာေကာင္းတရပ္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ပါသည္။
ဆရာသည္ ကာတြန္းအျပင္ ၀တၳဳ၊ ေဆာင္းပါး ဘာသာျပန္မ်ားကိုလည္း ရံဖန္ရံခါ ေရးပါသည္။ မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္ကာတြန္းဆရာမ်ားႏွင့္ အျမဲတမ္း လက္ပြမ္းတတီး ေနထိုင္တတ္ပါသည္။ ဆရာသည္ ကာတြန္းဆရာ တေယာက္အေနျဖင့္ ထူးျခားေသာႏွစ္မ်ားကို သေကၤတ႐ုပ္ပံုမ်ားျဖင့္ ဖန္တီးေရးဆြဲေလ့ ႐ွိခဲ့ပါသည္။ ဥပမာ- ၁၉၅၅ (၅-၅-၅၅)၊ ၁၉၆၆ (၆-၆-၆၆)၊ ၁၉၇၇ (၇-၇-၇၇)၊ ၁၉၈၈ (၈-၈-၈၈) စသည္ျဖင့္ ေရးဆြဲခဲ့ပါသည္။ ဆရာသည္ ပံုပမာကာတြန္းစာအုပ္၊ ၃၈ ျဖာ မဂၤလာ၊ ကာတြန္းပေဒသာ (၁၉၇၈) (၁၉၈၂) ႏွင့္ ငါးပါးသီလ၊ ကာတြန္းပေဒသာ (၁၉၈၄) (၁၉၉၁) စာအုပ္မ်ား ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါသည္။ ဆရာဦးေဖသိန္းသည္ ပုသိမ္အသင္း ရန္ကုန္၏ ရာသက္ပန္အသင္း၀င္၊ ဒုတိယဥကၠဌ၊ အမႈေဆာင္နာယက။ သာသနာ့ရိပ္သာ ဟိေတသီအဖြဲ႔၀င္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာ၏ သတင္းစာ ကာတြန္းဆရာဘ၀ တေလွ်ာက္လံုးတြင္ အစိုးရကိုေရာ ေသာင္းက်န္းသူကိုပါ ေ၀ဖန္ေရးဆြဲခဲ့သျဖင့္ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ ၿငိဳျငင္ျခင္းႏွင့္ ျခိမ္းေျခာက္မႈကိုလည္း ခံခဲ့ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူလူထု၏ ခ်စ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္သည္။
(ငါး)
ျပည္သူလူထုကို ခ်စ္ခင္ခဲ့ေသာ ကာတြန္းဆရာႀကီး ဦးေဖသိန္းမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ေသာ္လည္း သူ၏ ကာတြန္းအေတြးအျမင္မ်ားမွာ ျပည္သူလူထု၏ ႏွလံုးသားတြင္ ႐ွင္သန္ေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာသည္ အစြမ္းထက္ေသာ ကာတြန္းပညာျဖင့္ သူျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ ေလာကႀကီး၏ ေကာင္းက်ိဳးကို ေစာင့္ေ႐ွာက္ခဲ့ ေလသည္။ ထိုသို႔ အေတြးစမ်ားၾကားမွ ကၽြန္ေတာ္သည္ အံု႔ဆိုင္းပိန္းပိတ္ေနေသာ ဇြန္လ၏ တိမ္ညိဳတိမ္မဲမ်ား ၾကားတြင္ ဆရာ၏ ေ႐ႊ႐ိုးကေလးမွာေတာ့ ကာတြန္းကို သတိရမိရင္း ေကာင္းကင္ႀကီးကို ေမာ့ၾကည့္လိုက္မိပါ ေတာ့သည္။
ၾကယ္စင္ျမစ္
(၉-၇-၂၀၀၉)
ကိုးကားစာအုပ္စာတမ္းမ်ား
၁။ စာနယ္ဇင္းသမိုင္းစာတမ္းမ်ား ဒုတိယတြဲ (ပထမအႀကိမ္၊ ၁၉၇၈)
၂။ ကာတြန္းဆရာဦးေဖသိန္း၏ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ား။ စ်ာပနတြင္ အခမဲ့ ျဖန္႔ေ၀စာေစာင္။
၃။ ဘေထြး၊ ပန္းခ်ီပန္းပု မွတ္တမ္း (၁၉၇၉)
၄။ ေပဖူးလႊာမဂၢဇင္း၊ ဧၿပီ ၁၉၈၆
၅။ မိုးဇံ၊ လူငယ္ႏွင့္အင္တာဗ်ဴးမ်ား Beauty's Collection ပင္နီစာအုပ္တိုက္ ၂၀၀၃၊ မတ္လ။
{ျဗဴတီမဂၢဇင္း၊ ၾသဂုတ္လ၊ ၂၀၀၉မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။}
