ကၽြန္ေတာ့္တြင္ ကဗ်ာႏွင့္ပတ္သက္၍ ခံစားခ်က္တခု ႐ွိသည္။ ယင္းခံစားခ်က္မ်ိဳးပင္ အာရင္ဘတ္လည္း ခံစားသည္ကို ေနာက္ သူ၏ အတၳဳပၸတၱိစာအုပ္တြင္ ဖတ္ရသည္။ သူငယ္စဥ္က ကဗ်ာေရးသားလာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ 'စကားေျပျဖင့္ ေဖာ္ျပမရသည္မ်ားကို ကဗ်ာျဖင့္ ေဖာ္ျပႏိုင္သည္ကို နားလည္လာသည္' ဟု ေရးသည္ကို ဖတ္ရသည္။ ဤသေဘာကို ကၽြန္ေတာ္သည္ ၁၉၅၄ ေလာက္ကတည္းက ေရးသားလာခဲ့သည္။ တခ်ိဳ႔ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ကဗ်ာစာလံုးမ်ားျဖင့္သာလ်င္ ေဖာ္ျပခ်င္ေပသည္။ ကဗ်ာျဖင့္ ေရးမွသာ ရင္ထဲမွ ေ၀ဒနာကို ေဖာ္ျပရာေရာက္သည္ဟု ယံုၾကည္ေနသည္။ စကားေျပသည္ စာေပ ပံုသ႑ာန္ျဖစ္သည္ မွန္ေသာ္လည္း ကဗ်ာကား အစားထိုး၍ မရေသာ အာ႐ံုခံစားမႈ အႏုပညာ ပံုသ႑ာန္ ျဖစ္ေပသည္။
ထိုအခါ အာရင္ဘတ္သည္ ကဗ်ာအေၾကာင္းမေျပာ၊ နီ႐ူဒါကသာ 'ကာရံေနာက္လိုက္ ရင္ အဓိပၸါယ္ အေၾကာင္းအရာမွာ ေလ်ာ့မွာေပါ့၊ ကၽြန္ေတာ္ ယခုေရးတာေတြမွာ ကာရံကို ဦးစားမေပးေတာ့ပါဘူး။ ငယ္ငယ္တုန္းကသာ ကာရံေနာက္လိုက္ခဲ့တာပါ' ဟု ေျပာသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ကၽြန္ေတာ္၏ ကဗ်ာဘ၀ အေတြ႔အၾကံဳကို ေျပာျပလိုက္သည္။
ျပန္ခါနီး ႏႈတ္ဆက္ၾကေသာအခါ ကဗ်ာဆရာနီ႐ူဒါက 'ပိေတာက္ေ၀ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ဟာ အင္မတန္ သာယာလွပတယ္' ဟု ေျပာေန ေနသည္။ အာရင္ဘတ္ကလည္း ၀င္ကာ 'ပိေတာက္ပန္း ကဗ်ာေတြကို ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ခ်င္တယ္' ဟု ညည္းသလိုက္ေလသည္။
(၄)
၁၉၅၃-ခုက ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယားျပည္ ပရားဟားသို႔ သြားရင္း ေမာ္စကို၀င္ရာ၊ အာရင္ဘတ္ႏွင့္ ေတြ႔ရန္ ႀကိဳးစားေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ၊ ယူကရိန္းစေသာ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု၀င္ ျပည္မ်ားသို႔ လွည့္လည္ေနရာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမာ္စကို ျပန္ေရာက္ခ်ိန္၌ အာရင္ဘတ္က ခရီးထြက္ေနၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စတာလင္ဂရက္ ေရာက္ေနစဥ္ သူက ေမာ္စကို ႐ွိေနသည္။ ယင္းသို႔ အဆင္မသင့္သျဖင့္ သူႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ မရေတာ့ေပ။ သူက သူေရးေသာ 'မုန္တိုင္း' ၀တၳဳကို ေမတၱာလက္ေဆာင္အျဖစ္ သူ႔နာမည္ ေရးထိုးၿပီး ထားခဲ့သည္။
သူသည္ ေခတ္အေျခအေနကို ထင္ဟပ္ေသာ ၀တၳဳႀကီး (၃)ပုဒ္ ေရးသည္။ ပဲရစ္ၿမိဳ႔က်ဆံုးခန္း၊ မုန္တိုင္း၊ န၀မလိႈင္း။ ပဲရစ္ၿမိဳ႔က်ဆံုးခန္းမွာ စစ္မျဖစ္ခင္ ေခတ္အေျခအေန၊ မုန္တိုင္းမွာ စစ္အတြင္းအေျခအေန၊ န၀မလိႈင္းမွာ စစ္ၿပီးအေျခအေနမ်ားကို သ႐ုပ္ေဆာင္ထား ေပသည္။ မုန္တိုင္း ၀တၳဳႀကီးမွာပင္ ေတာ္စတိြဳင္း၏ စစ္ႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေလာက္ ႐ွည္ေပသည္။ ဇာတ္ေဆာင္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖင့္ ဖြဲ႔ထားေသာ လူ႔သ႐ုပ္ေဖာ္ ၀တၳဳႀကီးျဖစ္သည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ႐ု႐ွားစာေပဖတ္သည္ ဆိုေသာ္လည္း ကုန္စင္ႏွ႔ံစပ္ေအာင္ ဖတ္ႏိုင္သည္ မဟုတ္ေပ။ ေက်ာင္းသားဘ၀က အမ်ားက ေကာင္းသည္ဟု စံတင္အသိအမွတ္ ျပဳထားေသာ စာေပမ်ားကို ဖတ္ၾကသည္။ ႐ု႐ွမွာ ေဒါေတာ့ယက္စကီး၊ ေတာ္စတိြဳင္း၊ ပြတ္႐ွကင္၊ ခ်က္ေကာ့၊ ေဂၚကီ စေသာ ေ႐ွးေခတ္စာေရးဆရာႀကီးမ်ား၏ ၀တၳဳမ်ားကို ဖတ္သည္။ ကဗ်ာထဲကဆိုလ်င္ ပြတ္႐ွကင္၊ ဘေလာက္ တို႔ေလာက္သာ ဖတ္ဖူးသည္။ ဆိုဗီယက္ေခတ္ေရာက္ေတာ့ အာရင္ဘတ္၊ ႐ႈိလိုေကာ့၊ ဖာေဒယိ၊ ဖီဒင္၊ ေအာ္စထေရာ့စကီး၊ စီမိုေနာ့၊ ကဗ်ာထဲက မာယာေကာ့စကီး၊ ယက္တူ႐ွင္ကို၊ ပက္စတာနက္ တို႔ေလာက္သာ ဂ႐ုျပဳဖတ္သည္။ ႐ု႐ွစာေပ၌ ဖတ္စရာေတြ တပံုႀကီး ႐ွိသည္။ စာေရးဆရာ ေတာ္ေတြလည္း အမ်ားႀကီး။ တခ်ိဳ႔ စာေပမ်ားကို နာမည္ျဖင့္တပ္၍ စာေရးဆရာကို မစြဲလန္းေတာ့။
ယင္းသို႔ နည္းနည္းေလာက္သာ ဖတ္မိသည္ထဲ၌ အာရင္ဘတ္မွာ ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳက္သည့္အထဲ၌ ပါ၀င္သည္။ ပက္စတာနက္ကိုကား 'ေဒါက္တာဇီဗားဂိုး' ၀တၳဳတြင္ ေတာ္ေတာ္ ႏွစ္သက္မိသည္။ သူ႔ကဗ်ာမ်ားကား အသိခက္လွသည္။
စတာလင္ဆန္႔က်င္က်င္ေရးေခတ္ (၁၉၅၆) ၌ အာရင္ဘတ္၏ 'ႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္' ၀တၳဳထြက္လာသည္။ ဥေရာပ၌ ႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္မွာ အဓိပၸါယ္႐ွိသည္။ ေဆာင္းတြင္း၌ ေရခဲၿပီး ေဆာင္းယြန္းသြားေသာအခါ ေရခဲ ေပ်ာ္က်လာေလသည္။ ႏွင္းခဲမ်ား က်ဆင္းခ်ိန္၌ တင္႐ွိေနေသာ အမိႈက္သ႐ိုက္မ်ားမွာ ေရအျဖစ္ ေပ်ာ္က်ကာ စီးဆင္းသြားေလေတာ့သည္။ စတာလင္ေခတ္ အၿပီးကာလကို တင္စားထားသည္။ စတာလင္ေခတ္ကာလ၏ ခ်ဳပ္ခ်ယ္က်ပ္ တည္းမႈမွ လြတ္ေျမာက္လာျခင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည္။ အလုပ္႐ံုတခု၌ လူမ်ားမွာ ၿငီးေငြ႔ေနၾကသည္။ လင္႐ွိမိန္းမမွာ အျခားေယာက်္ားတပါးႏွင့္ လြန္က်ဴးေန၏။ အလုပ္႐ံု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရး၌ အလုပ္မ်ားေနသျဖင့္ ဇနီးသည္ကိုပင္ ၾကင္နာယုဖို႔ အခ်ိန္မေပးေပ။ ႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္၏အဆက္ 'ေႏြဦးေပါက္' ၀တၳဳ ထြက္လာေသးသည္။ ယင္း၀တၳဳမ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ သိတ္မစြဲလန္းေတာ့ေပ။
လြန္ခဲ့ေသာ (၁၀)ႏွစ္ ကာလကား ကြန္ျမဴနစ္ေလာက၌ ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ားျဖင့္ ႁပြမ္းတီး လႈပ္႐ွားေနေသာ ေခတ္ျဖစ္သည္။ ယင္း ပဋိပကၡ႐ႈခင္းမ်ားမွာ ႏိုင္ငံျခား၌ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္ ျဖစ္ရာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ျပန္ေဖာ္ျပမႈတို႔ကိုသာ 'မူရင္း' အေနျဖင့္ သိခြင့္ရ႐ွိၾက၏။ ပဋိပကၡမ်ားကို ေလ့လာရာ၌ သူတို႔ ပင္ရင္းဘာသာ မတတ္သျဖင့္ တပန္း႐ႈံုးေနေလေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္ေနဆဲအခါ တဖက္စကားခ်ည္း အားကိုး၍ အမွန္႐ွာမရႏိုင္ေပ။ မိမိ ျပည္တြင္း၌ပင္ (၂)ဖက္ အျဖစ္အပ်က္၊ ေဟာရပ္ေျပာရပ္ စကားရင္းမ်ားကို ဃဂဏန ေလ့လာမွသာလွ်င္ တကယ့္႐ႈခင္းကို ငံုမိမည္ ျဖစ္ေပသည္။
၁၉၆၁ က ဆီြဒင္ျပည္ စေတာ့ဟုမ္း၌ က်င္းပေသာ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္သည္။ အာရင္ဘတ္မွာ ဆိုဗီယက္ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔၀င္ ျဖစ္သည္။ ယင္း အစည္းအေ၀း၌ တ႐ုပ္-ဆိုဗီယက္ အျငင္းပြါးမႈ သက္ေရာက္လ်က္႐ွိသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ႏွစ္စဥ္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီမွ က်င္းပမည့္ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွစ္ပါတ္လည္၌ ဦးပုညကို ထည့္သြင္းရန္ စိုင္းျပင္းလ်က္႐ွိသည္။
ကၽြန္ေတာ္သည္ အာရင္ဘတ္ကို လိုက္႐ွာသည္။ အစည္းအေ၀းမွာ ဆက္တိုက္ လုပ္ေန၍ မအားရ။ ေဟာ္တယ္ တည္းသည္မွာလည္း တေနရာစီ ျဖစ္ေန၍ မဆံုမိၾက။ ည အစည္းအေ၀းၿပီးလ်င္ ေျမေအာက္ရထားျဖင့္ ကမန္းကတမ္း ျပန္ရသည္။
တညေန အစည္းအေ၀းနားခ်ိန္၌ အာရင္ဘတ္ႏွင့္ သြားေတြ႔သည္။ သူကလည္း အဂၤလိပ္စကားမတတ္။ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ျပင္သစ္စကား မတတ္၍ လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ၿပီး စကားမေျပာလိုက္ရ။ ေမာ္စကို မွတဆင့္ ရန္ကုန္သာ ျပန္ေရာက္လာသည္။ သူႏွင့္ မေတြ႔ေတာ့။ ေမာ္စကိုတြင္လည္း ေတြ႔ရန္ မႀကိဳးစားမိ။
၁၉၆၂ က က႐ူး႐ွက္သည္ ဆိုဗီယက္ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ေ၀ဖန္သည္။ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ျမင္းၿမီးလႈပ္ရမ္းထားေသာ ေဆးစက္မ်ားဟု ေ၀ဖန္လိုက္သည္။ ထိုအခ်ိန္ေလာက္ကပင္ က႐ူး႐ွက္က အာရင္ဘတ္အား အာရင္ဘတ္ဟာ ေအာက္တိုဘာ ေတာ္လွန္ေရးတုန္းက ထိထိေရာက္ေရာက္ ပါခဲ့တာမဟုတ္ဟု ေျပာသည္ကို ဖတ္လိုက္ရ၏။
၁၉၆၂ က အာရင္ဘတ္၏ ကိုယ္တိုင္ေရးအတၳဳပတၱိ စာအုပ္ႏွစ္တြဲ ဖတ္လိုက္ရသည္။ ျပည္သူႏွင့္ ဘ၀၊ ေတာ္လွန္ေရး၏ ပဌမႏွစ္မ်ား ၁၉၁၈-၁၉၂၁၊ အားလံုး (၆)တြဲေရးရာ၊ က်န္ (၃)တြဲကို ယခုမွ ဖတ္ရသည္။
ယင္းကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိမွတ္တမ္းမ်ားကိုမူ ႏွစ္သက္မိသည္။ အာရင္ဘတ္မွာ သူႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ႐ု႐ွ စာေရးဆရာမ်ား၊ အႏုပညာ႐ွင္မ်ားသာမက၊ ဥေရာပ စာေရးဆရာ၊ အႏုပညာ႐ွင္မ်ားႏွင့္လည္း သိကၽြမ္းခင္မင္ရာ၊ သူ၏ မွတ္တမ္းမွာ ယေန႔ေခတ္ၿပိဳင္ စာေပႏွင့္ အႏုပညာ႐ုပ္ပံုလႊာ ကားခ်ပ္ႀကီးပင္ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀)၏ ဥေရာပ ယဥ္ေက်းမႈ လႈပ္႐ွားမႈႀကီးကို ဖြဲ႔ထားေသာ စာအုပ္ျဖစ္သည္။ အာရင္ဘတ္မွာ ဆိုဗီယက္အစိုးရ အာေဘာ္ အစ္ဇဗက္႐ွား သတင္းစာ သတင္းေထာက္လည္းျဖစ္ရာ၊ ဥေရာပတခြင္မွ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဘ၀ ျမင္ကြင္းမ်ားကို သူၾကံဳေတြ႔ခံစားသည့္အတိုင္း ေရးထားေလသည္။ စပိန္ ျပည္တြင္းစစ္တုန္းကလည္း ေသနတ္သံမ်ားၾကားထဲ ေရာက္ေန၏။ ကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီဆရာ မ်ားျဖစ္ေသာ ပီကာဆို၊ ဒီ႐ူး၊ စသူတို႔ႏွင့္ လံုးေထြးေနခဲ့၏။ စစ္ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္႐ွားမႈ စာေရးဆရာ စည္း႐ံုးေရးမ်ားတြင္လည္း သူပါေန၏။
အာရင္ဘတ္သည္ မွန္တံခါးအတြင္း အခန္းေအာင္းေနေသာ စာေရးဆရာ သက္သက္ မဟုတ္ေပ။
၁၉၆၁- က စေတာ့ဟုန္းၿမိဳ႔၏ မယ္လမင္ ေဟာ္တယ္အနီး အေပၚထပ္အခန္းကေလး၌ အာရင္ဘတ္သည္ လက္ႏွစ္ဖက္ကို လႈပ္ကာ လႈပ္ကာ စကားထေျပာေန၏။ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စည္း႐ံုးေရးရာ ေကာ္မ႐ွင္ အစည္းအေ၀းျဖစ္သည္။ အာရင္ဘတ္က 'လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး ပဌမ' ဆိုေသာ အခ်က္ကို ေထာက္ခံ ႐ွင္းလင္းေန၏။ သူေျပာၿပီးလွ်င္ တ႐ုတ္ကိုယ္စားလွယ္ ထကာ အမ်ိဳးသား လြတ္လပ္ေရးဘက္မွ ေခ်ပ၏။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ကား လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးကို မပယ္၊ သို႔ေသာ္ လက္နက္ဖ်က္ သိမ္းေရးေလာ၊ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးေလာဟု ဆံုးျဖတ္မည္ ႐ွိေသာအခါ အမ်ိဳးသား လြတ္လပ္ေရးဘက္က ရပ္တည္ခဲ့ၾကသည္။ လြတ္လပ္ခါစ ႏိုင္ငံကေလးမ်ားအဖို႔ကား မိမိတို႔၏ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရး၊ ခိုင္ခံ့ေရးသည္ ပဌမ မဟုတ္ေပေလာ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ တ႐ုတ္ဆိုဗီယက္ ကြဲလြဲခ်က္ကို မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္ခံစားခဲ့ ရသည္။ ကၽြန္ေတာ္က ကပ္လ်က္ထိုင္ေနသူ ဗီယက္နမ္ကိုယ္စားလည္ အဖြဲ႔၀င္အား လွမ္းၾကည့္လိုက္သည္။ ျမန္မာျပည္ေရာက္ဖူးေသာ ဗီယက္နမ္သားက လက္၀ါးႏွစ္ဖက္ျဖန္႔ကာ ပခံုးကို တြန္႔လိုက္၏။ သဘာပတိလုပ္သူ ကေနဒါမွ ခရစ္ယံရဟန္းမွာ စကားေျပာဓါတ္ခြက္၌ ေငးေန၏။
မုန္တိုင္းသစ္သည္ ေ၀ွ႔ယမ္းလ်က္႐ွိသည္။ အျပင္ဘက္တြင္ကား တေ၀ါေ၀ါ ေအာ္ျမည္ကာ ႏွင္းပြင့္မ်ား က်ဆင္းလ်က္ ႐ွိသည္။ မွန္ျပတင္း၌ ေရခဲျမဴလြမ်ား တင္ေန၏။
အာရင္ဘတ္သည္ မုန္တိုင္းသစ္အၾကား၌ပင္ ႏွလံုအခုန္ရပ္စဲ သြားခဲေလၿပီ။ သူ႔ရင္ခုန္သံကိုကား သူ၏စာအုပ္မ်ား၌သာ ခံစားရေပေတာ့မည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ မုန္တိုင္းသစ္၌ သစ္႐ြက္ေႂကြသံ၊ သစ္ပင္လဲက်သံ၊ ျမစ္ေရဒလေဟာ စီးဆင္းသံမ်ား ၾကားေနရေသးသည္။ မုန္တိုင္းစဲပါေတာ့ဟု ဆုေတာင္းၾကမည္ေလာ။ မုန္တိုင္းေဟာင္းစဲလ်င္ မုန္တိုင္းသစ္ လာေပဦးမည္။
လူ႔ဘံုေလာကႀကီးပင္လ်င္ မုန္တိုင္းႀကီး မဟုတ္ေပေလာ။ ျမင္ရေသာ မုန္တိုင္းႏွင့္ မျမင္ရေသာ မုန္တိုင္းသာ ျခားနားသည္ မဟုတ္ေပေလာ။
ဒဂုန္တာရာ
႐ႈမ၀၊ ၁၉၆၇။
{ဒဂုန္တာရာ ရဲ႔ "စာလံုး၊ ေဆးစက္၊ ေစာင္းႀကိဳးႏွင့္ ကတၱီပါကားလိပ္" စာအုပ္၊ ပထမႏွိပ္ျခင္း၊ ၁၉၇၄ ဧၿပီ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။}
ထိုအခါ အာရင္ဘတ္သည္ ကဗ်ာအေၾကာင္းမေျပာ၊ နီ႐ူဒါကသာ 'ကာရံေနာက္လိုက္ ရင္ အဓိပၸါယ္ အေၾကာင္းအရာမွာ ေလ်ာ့မွာေပါ့၊ ကၽြန္ေတာ္ ယခုေရးတာေတြမွာ ကာရံကို ဦးစားမေပးေတာ့ပါဘူး။ ငယ္ငယ္တုန္းကသာ ကာရံေနာက္လိုက္ခဲ့တာပါ' ဟု ေျပာသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ကၽြန္ေတာ္၏ ကဗ်ာဘ၀ အေတြ႔အၾကံဳကို ေျပာျပလိုက္သည္။
ျပန္ခါနီး ႏႈတ္ဆက္ၾကေသာအခါ ကဗ်ာဆရာနီ႐ူဒါက 'ပိေတာက္ေ၀ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ဟာ အင္မတန္ သာယာလွပတယ္' ဟု ေျပာေန ေနသည္။ အာရင္ဘတ္ကလည္း ၀င္ကာ 'ပိေတာက္ပန္း ကဗ်ာေတြကို ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ခ်င္တယ္' ဟု ညည္းသလိုက္ေလသည္။
(၄)
၁၉၅၃-ခုက ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယားျပည္ ပရားဟားသို႔ သြားရင္း ေမာ္စကို၀င္ရာ၊ အာရင္ဘတ္ႏွင့္ ေတြ႔ရန္ ႀကိဳးစားေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ၊ ယူကရိန္းစေသာ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု၀င္ ျပည္မ်ားသို႔ လွည့္လည္ေနရာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမာ္စကို ျပန္ေရာက္ခ်ိန္၌ အာရင္ဘတ္က ခရီးထြက္ေနၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စတာလင္ဂရက္ ေရာက္ေနစဥ္ သူက ေမာ္စကို ႐ွိေနသည္။ ယင္းသို႔ အဆင္မသင့္သျဖင့္ သူႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ မရေတာ့ေပ။ သူက သူေရးေသာ 'မုန္တိုင္း' ၀တၳဳကို ေမတၱာလက္ေဆာင္အျဖစ္ သူ႔နာမည္ ေရးထိုးၿပီး ထားခဲ့သည္။
သူသည္ ေခတ္အေျခအေနကို ထင္ဟပ္ေသာ ၀တၳဳႀကီး (၃)ပုဒ္ ေရးသည္။ ပဲရစ္ၿမိဳ႔က်ဆံုးခန္း၊ မုန္တိုင္း၊ န၀မလိႈင္း။ ပဲရစ္ၿမိဳ႔က်ဆံုးခန္းမွာ စစ္မျဖစ္ခင္ ေခတ္အေျခအေန၊ မုန္တိုင္းမွာ စစ္အတြင္းအေျခအေန၊ န၀မလိႈင္းမွာ စစ္ၿပီးအေျခအေနမ်ားကို သ႐ုပ္ေဆာင္ထား ေပသည္။ မုန္တိုင္း ၀တၳဳႀကီးမွာပင္ ေတာ္စတိြဳင္း၏ စစ္ႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေလာက္ ႐ွည္ေပသည္။ ဇာတ္ေဆာင္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖင့္ ဖြဲ႔ထားေသာ လူ႔သ႐ုပ္ေဖာ္ ၀တၳဳႀကီးျဖစ္သည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ႐ု႐ွားစာေပဖတ္သည္ ဆိုေသာ္လည္း ကုန္စင္ႏွ႔ံစပ္ေအာင္ ဖတ္ႏိုင္သည္ မဟုတ္ေပ။ ေက်ာင္းသားဘ၀က အမ်ားက ေကာင္းသည္ဟု စံတင္အသိအမွတ္ ျပဳထားေသာ စာေပမ်ားကို ဖတ္ၾကသည္။ ႐ု႐ွမွာ ေဒါေတာ့ယက္စကီး၊ ေတာ္စတိြဳင္း၊ ပြတ္႐ွကင္၊ ခ်က္ေကာ့၊ ေဂၚကီ စေသာ ေ႐ွးေခတ္စာေရးဆရာႀကီးမ်ား၏ ၀တၳဳမ်ားကို ဖတ္သည္။ ကဗ်ာထဲကဆိုလ်င္ ပြတ္႐ွကင္၊ ဘေလာက္ တို႔ေလာက္သာ ဖတ္ဖူးသည္။ ဆိုဗီယက္ေခတ္ေရာက္ေတာ့ အာရင္ဘတ္၊ ႐ႈိလိုေကာ့၊ ဖာေဒယိ၊ ဖီဒင္၊ ေအာ္စထေရာ့စကီး၊ စီမိုေနာ့၊ ကဗ်ာထဲက မာယာေကာ့စကီး၊ ယက္တူ႐ွင္ကို၊ ပက္စတာနက္ တို႔ေလာက္သာ ဂ႐ုျပဳဖတ္သည္။ ႐ု႐ွစာေပ၌ ဖတ္စရာေတြ တပံုႀကီး ႐ွိသည္။ စာေရးဆရာ ေတာ္ေတြလည္း အမ်ားႀကီး။ တခ်ိဳ႔ စာေပမ်ားကို နာမည္ျဖင့္တပ္၍ စာေရးဆရာကို မစြဲလန္းေတာ့။
ယင္းသို႔ နည္းနည္းေလာက္သာ ဖတ္မိသည္ထဲ၌ အာရင္ဘတ္မွာ ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳက္သည့္အထဲ၌ ပါ၀င္သည္။ ပက္စတာနက္ကိုကား 'ေဒါက္တာဇီဗားဂိုး' ၀တၳဳတြင္ ေတာ္ေတာ္ ႏွစ္သက္မိသည္။ သူ႔ကဗ်ာမ်ားကား အသိခက္လွသည္။
စတာလင္ဆန္႔က်င္က်င္ေရးေခတ္ (၁၉၅၆) ၌ အာရင္ဘတ္၏ 'ႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္' ၀တၳဳထြက္လာသည္။ ဥေရာပ၌ ႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္မွာ အဓိပၸါယ္႐ွိသည္။ ေဆာင္းတြင္း၌ ေရခဲၿပီး ေဆာင္းယြန္းသြားေသာအခါ ေရခဲ ေပ်ာ္က်လာေလသည္။ ႏွင္းခဲမ်ား က်ဆင္းခ်ိန္၌ တင္႐ွိေနေသာ အမိႈက္သ႐ိုက္မ်ားမွာ ေရအျဖစ္ ေပ်ာ္က်ကာ စီးဆင္းသြားေလေတာ့သည္။ စတာလင္ေခတ္ အၿပီးကာလကို တင္စားထားသည္။ စတာလင္ေခတ္ကာလ၏ ခ်ဳပ္ခ်ယ္က်ပ္ တည္းမႈမွ လြတ္ေျမာက္လာျခင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည္။ အလုပ္႐ံုတခု၌ လူမ်ားမွာ ၿငီးေငြ႔ေနၾကသည္။ လင္႐ွိမိန္းမမွာ အျခားေယာက်္ားတပါးႏွင့္ လြန္က်ဴးေန၏။ အလုပ္႐ံု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရး၌ အလုပ္မ်ားေနသျဖင့္ ဇနီးသည္ကိုပင္ ၾကင္နာယုဖို႔ အခ်ိန္မေပးေပ။ ႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္၏အဆက္ 'ေႏြဦးေပါက္' ၀တၳဳ ထြက္လာေသးသည္။ ယင္း၀တၳဳမ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ သိတ္မစြဲလန္းေတာ့ေပ။
လြန္ခဲ့ေသာ (၁၀)ႏွစ္ ကာလကား ကြန္ျမဴနစ္ေလာက၌ ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ားျဖင့္ ႁပြမ္းတီး လႈပ္႐ွားေနေသာ ေခတ္ျဖစ္သည္။ ယင္း ပဋိပကၡ႐ႈခင္းမ်ားမွာ ႏိုင္ငံျခား၌ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္ ျဖစ္ရာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ျပန္ေဖာ္ျပမႈတို႔ကိုသာ 'မူရင္း' အေနျဖင့္ သိခြင့္ရ႐ွိၾက၏။ ပဋိပကၡမ်ားကို ေလ့လာရာ၌ သူတို႔ ပင္ရင္းဘာသာ မတတ္သျဖင့္ တပန္း႐ႈံုးေနေလေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္ေနဆဲအခါ တဖက္စကားခ်ည္း အားကိုး၍ အမွန္႐ွာမရႏိုင္ေပ။ မိမိ ျပည္တြင္း၌ပင္ (၂)ဖက္ အျဖစ္အပ်က္၊ ေဟာရပ္ေျပာရပ္ စကားရင္းမ်ားကို ဃဂဏန ေလ့လာမွသာလွ်င္ တကယ့္႐ႈခင္းကို ငံုမိမည္ ျဖစ္ေပသည္။
၁၉၆၁ က ဆီြဒင္ျပည္ စေတာ့ဟုမ္း၌ က်င္းပေသာ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္သည္။ အာရင္ဘတ္မွာ ဆိုဗီယက္ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔၀င္ ျဖစ္သည္။ ယင္း အစည္းအေ၀း၌ တ႐ုပ္-ဆိုဗီယက္ အျငင္းပြါးမႈ သက္ေရာက္လ်က္႐ွိသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ႏွစ္စဥ္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီမွ က်င္းပမည့္ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွစ္ပါတ္လည္၌ ဦးပုညကို ထည့္သြင္းရန္ စိုင္းျပင္းလ်က္႐ွိသည္။
ကၽြန္ေတာ္သည္ အာရင္ဘတ္ကို လိုက္႐ွာသည္။ အစည္းအေ၀းမွာ ဆက္တိုက္ လုပ္ေန၍ မအားရ။ ေဟာ္တယ္ တည္းသည္မွာလည္း တေနရာစီ ျဖစ္ေန၍ မဆံုမိၾက။ ည အစည္းအေ၀းၿပီးလ်င္ ေျမေအာက္ရထားျဖင့္ ကမန္းကတမ္း ျပန္ရသည္။
တညေန အစည္းအေ၀းနားခ်ိန္၌ အာရင္ဘတ္ႏွင့္ သြားေတြ႔သည္။ သူကလည္း အဂၤလိပ္စကားမတတ္။ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ျပင္သစ္စကား မတတ္၍ လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ၿပီး စကားမေျပာလိုက္ရ။ ေမာ္စကို မွတဆင့္ ရန္ကုန္သာ ျပန္ေရာက္လာသည္။ သူႏွင့္ မေတြ႔ေတာ့။ ေမာ္စကိုတြင္လည္း ေတြ႔ရန္ မႀကိဳးစားမိ။
၁၉၆၂ က က႐ူး႐ွက္သည္ ဆိုဗီယက္ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ေ၀ဖန္သည္။ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ျမင္းၿမီးလႈပ္ရမ္းထားေသာ ေဆးစက္မ်ားဟု ေ၀ဖန္လိုက္သည္။ ထိုအခ်ိန္ေလာက္ကပင္ က႐ူး႐ွက္က အာရင္ဘတ္အား အာရင္ဘတ္ဟာ ေအာက္တိုဘာ ေတာ္လွန္ေရးတုန္းက ထိထိေရာက္ေရာက္ ပါခဲ့တာမဟုတ္ဟု ေျပာသည္ကို ဖတ္လိုက္ရ၏။
၁၉၆၂ က အာရင္ဘတ္၏ ကိုယ္တိုင္ေရးအတၳဳပတၱိ စာအုပ္ႏွစ္တြဲ ဖတ္လိုက္ရသည္။ ျပည္သူႏွင့္ ဘ၀၊ ေတာ္လွန္ေရး၏ ပဌမႏွစ္မ်ား ၁၉၁၈-၁၉၂၁၊ အားလံုး (၆)တြဲေရးရာ၊ က်န္ (၃)တြဲကို ယခုမွ ဖတ္ရသည္။
ယင္းကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိမွတ္တမ္းမ်ားကိုမူ ႏွစ္သက္မိသည္။ အာရင္ဘတ္မွာ သူႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ႐ု႐ွ စာေရးဆရာမ်ား၊ အႏုပညာ႐ွင္မ်ားသာမက၊ ဥေရာပ စာေရးဆရာ၊ အႏုပညာ႐ွင္မ်ားႏွင့္လည္း သိကၽြမ္းခင္မင္ရာ၊ သူ၏ မွတ္တမ္းမွာ ယေန႔ေခတ္ၿပိဳင္ စာေပႏွင့္ အႏုပညာ႐ုပ္ပံုလႊာ ကားခ်ပ္ႀကီးပင္ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀)၏ ဥေရာပ ယဥ္ေက်းမႈ လႈပ္႐ွားမႈႀကီးကို ဖြဲ႔ထားေသာ စာအုပ္ျဖစ္သည္။ အာရင္ဘတ္မွာ ဆိုဗီယက္အစိုးရ အာေဘာ္ အစ္ဇဗက္႐ွား သတင္းစာ သတင္းေထာက္လည္းျဖစ္ရာ၊ ဥေရာပတခြင္မွ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဘ၀ ျမင္ကြင္းမ်ားကို သူၾကံဳေတြ႔ခံစားသည့္အတိုင္း ေရးထားေလသည္။ စပိန္ ျပည္တြင္းစစ္တုန္းကလည္း ေသနတ္သံမ်ားၾကားထဲ ေရာက္ေန၏။ ကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီဆရာ မ်ားျဖစ္ေသာ ပီကာဆို၊ ဒီ႐ူး၊ စသူတို႔ႏွင့္ လံုးေထြးေနခဲ့၏။ စစ္ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္႐ွားမႈ စာေရးဆရာ စည္း႐ံုးေရးမ်ားတြင္လည္း သူပါေန၏။
အာရင္ဘတ္သည္ မွန္တံခါးအတြင္း အခန္းေအာင္းေနေသာ စာေရးဆရာ သက္သက္ မဟုတ္ေပ။
၁၉၆၁- က စေတာ့ဟုန္းၿမိဳ႔၏ မယ္လမင္ ေဟာ္တယ္အနီး အေပၚထပ္အခန္းကေလး၌ အာရင္ဘတ္သည္ လက္ႏွစ္ဖက္ကို လႈပ္ကာ လႈပ္ကာ စကားထေျပာေန၏။ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စည္း႐ံုးေရးရာ ေကာ္မ႐ွင္ အစည္းအေ၀းျဖစ္သည္။ အာရင္ဘတ္က 'လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး ပဌမ' ဆိုေသာ အခ်က္ကို ေထာက္ခံ ႐ွင္းလင္းေန၏။ သူေျပာၿပီးလွ်င္ တ႐ုတ္ကိုယ္စားလွယ္ ထကာ အမ်ိဳးသား လြတ္လပ္ေရးဘက္မွ ေခ်ပ၏။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ကား လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးကို မပယ္၊ သို႔ေသာ္ လက္နက္ဖ်က္ သိမ္းေရးေလာ၊ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးေလာဟု ဆံုးျဖတ္မည္ ႐ွိေသာအခါ အမ်ိဳးသား လြတ္လပ္ေရးဘက္က ရပ္တည္ခဲ့ၾကသည္။ လြတ္လပ္ခါစ ႏိုင္ငံကေလးမ်ားအဖို႔ကား မိမိတို႔၏ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရး၊ ခိုင္ခံ့ေရးသည္ ပဌမ မဟုတ္ေပေလာ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ တ႐ုတ္ဆိုဗီယက္ ကြဲလြဲခ်က္ကို မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္ခံစားခဲ့ ရသည္။ ကၽြန္ေတာ္က ကပ္လ်က္ထိုင္ေနသူ ဗီယက္နမ္ကိုယ္စားလည္ အဖြဲ႔၀င္အား လွမ္းၾကည့္လိုက္သည္။ ျမန္မာျပည္ေရာက္ဖူးေသာ ဗီယက္နမ္သားက လက္၀ါးႏွစ္ဖက္ျဖန္႔ကာ ပခံုးကို တြန္႔လိုက္၏။ သဘာပတိလုပ္သူ ကေနဒါမွ ခရစ္ယံရဟန္းမွာ စကားေျပာဓါတ္ခြက္၌ ေငးေန၏။
မုန္တိုင္းသစ္သည္ ေ၀ွ႔ယမ္းလ်က္႐ွိသည္။ အျပင္ဘက္တြင္ကား တေ၀ါေ၀ါ ေအာ္ျမည္ကာ ႏွင္းပြင့္မ်ား က်ဆင္းလ်က္ ႐ွိသည္။ မွန္ျပတင္း၌ ေရခဲျမဴလြမ်ား တင္ေန၏။
အာရင္ဘတ္သည္ မုန္တိုင္းသစ္အၾကား၌ပင္ ႏွလံုအခုန္ရပ္စဲ သြားခဲေလၿပီ။ သူ႔ရင္ခုန္သံကိုကား သူ၏စာအုပ္မ်ား၌သာ ခံစားရေပေတာ့မည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ မုန္တိုင္းသစ္၌ သစ္႐ြက္ေႂကြသံ၊ သစ္ပင္လဲက်သံ၊ ျမစ္ေရဒလေဟာ စီးဆင္းသံမ်ား ၾကားေနရေသးသည္။ မုန္တိုင္းစဲပါေတာ့ဟု ဆုေတာင္းၾကမည္ေလာ။ မုန္တိုင္းေဟာင္းစဲလ်င္ မုန္တိုင္းသစ္ လာေပဦးမည္။
လူ႔ဘံုေလာကႀကီးပင္လ်င္ မုန္တိုင္းႀကီး မဟုတ္ေပေလာ။ ျမင္ရေသာ မုန္တိုင္းႏွင့္ မျမင္ရေသာ မုန္တိုင္းသာ ျခားနားသည္ မဟုတ္ေပေလာ။
ဒဂုန္တာရာ
႐ႈမ၀၊ ၁၉၆၇။
{ဒဂုန္တာရာ ရဲ႔ "စာလံုး၊ ေဆးစက္၊ ေစာင္းႀကိဳးႏွင့္ ကတၱီပါကားလိပ္" စာအုပ္၊ ပထမႏွိပ္ျခင္း၊ ၁၉၇၄ ဧၿပီ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။}
No comments:
Post a Comment