ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးရဲ႔- ေျခာက္ဆယ္စုႏွစ္ပံုရိပ္မ်ားေရးသူ- ဥာဏ္ေမာင္ခ်စ္

စီစဥ္သူမ်ားရဲ႔ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ "၆၁-ႏွစ္ေျမာက္ လြတ္လပ္ေရးေန႔အထိမ္းအမွတ္" ေတြ႔ဆံုပြဲကို တက္ေရာက္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီပြဲက၊ ဆရာႀကီးပါရဂူနဲ႔ ဆရာႀကီး ဒဂုန္တာရာတို႔ကို အမႉးထားၿပီး၊ က်င္းပတဲ့ ေတြ႔ဆံုပြဲပါ။ ဒီပြဲမွာ ဆရာႀကီး ႏွစ္ဦးနဲ႔အတူ၊ ေခတ္ၿပိဳင္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့၊ လူငယ္ပိုင္း၊ လူလတ္ပိုင္း ကဗ်ာဆရာ၊ စာေရးဆရာနဲ႔ စာနယ္ဇင္းအခ်ိဳ႔က တာ၀န္ခံ အယ္ဒီတာမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုႏႈတ္ဆက္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူတို႔နဲ႔အတူ လူ႔သက္တမ္းအရ၊ ျဖတ္သန္းမႈအရ၊ မိမိနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္တဲ့ ၀ါရင့္သတင္းစာဆရာနဲ႔ အေတြးအျမင္မဂၢဇင္းဖန္တီးသူ ေမာင္၀ံသနဲ႔ စြယ္စံုအႏုပညာ႐ွင္ ေမာင္မိုးသူကိုပါ ေတြ႔ဆံုႏႈတ္ဆက္ စကားစျမည္ ေျပာခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ကို ေတြ႔လိုက္ရတာဟာ၊ ကြဲကြာေနတဲ့ လူႏွစ္ေယာက္ကို ေတြ႔လိုက္ရတာ ထက္ ပိုလြန္ပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးေရာ၊ မိမိပါ မ႐ွိ႐ွာၾက၊ မေတြ႔ႏိုင္ရေတာ့တဲ့၊ တျခား ငယ္ေပါင္းႀကီးေဖာ္ေတြပါ ကိုယ္စားျပဳခဲ့ၾကတဲ့၊ "ကာလတခုက သမိုင္းပံုရိပ္" မ်ားကို ျပန္ျမင္ေယာင္မိ၊ လြမ္းဆြတ္တသ မိခဲ့ရပါတယ္။

"ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီး" ရဲ႔ ေျခာက္ဆယ္စုႏွစ္မ်ားက လြမ္းစရာပံုရိပ္မ်ား၊ ျမင္ကြင္းမ်ား၊ အျဖစ္သနစ္မ်ားဟာ မိမိရဲ႔ ျမင္ကြင္းအာ႐ံုထဲမွာ ပန္းစၾကာ မွန္ေျပာင္းလွည့္သလို၊ လင္းလက္ ငုပ္ေပၚ၊ သက္တန္ေရာင္စံု ေပ်ာ္ျမဴးေနသလိုပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႔ မိမိရဲ႔ အာ႐ံုအဂၤါမ်ားက မိမိအတြက္ "ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းတိုက္ႀကီး" ရဲ႔ လြမ္းစရာ့ ပံုရိပ္မ်ားကို ျပန္ၿပီး၊ အသက္သြင္ေပးခဲ့ပါတယ္။

***** ***** *****

ခုဆိုရင္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးနဲ႔ အဆက္အသြယ္ျပတ္ခဲ့တာ၊ ႏွစ္ေပါင္း (၄၆) ႏွစ္၊ ရာစုႏွစ္ တ၀က္နီးပါး၊ ႐ွိခဲ့ပါၿပီ။ တခ်ိဳ႔လူပုဂၢိဳလ္ေတြ မသဲမကြဲ၊ ေမွးေမွးမႈန္မႈန္၊ ပ်ပ်ေရးေရး၊ တခ်ိဳ႔က သဲသဲကြဲကြဲ ထင္ထင္႐ွား႐ွား၊ လင္းလင္းလက္လက္၊ ပ်က္ပ်က္ထင္ထင္။ တခ်ိဳ႔အျဖစ္အပ်က္ေတြက ပူပူေႏြးေႏြး လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္၊ တခ်ိဳ႔အျဖစ္အပ်က္ေတြက ယိမ္းယိမ္းယိုင္ယိုင္ ၿပိဳၿပိဳကြဲကြဲ။ တခ်ိဳ႔ကို အာ႐ံုေတြက ထိန္းသိမ္းလက္ခံထားဆဲ၊ တခ်ိဳကို ေမ့ေဖ်ာက္ပစ္ခဲ့ပါၿပီ။
မိမိတို႔ လူ႔သက္တမ္းမ်ား ကိုယ္ႏိႈက္ကပင္ ဆယ္စုႏွစ္ ေျခာက္ခု ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။ "ခုႏွစ္ဆယ္" ဆိုတဲ့ လူ႔သက္တမ္းဟာ ( ဆရာႀကီးတက္တိုး မကြယ္လြန္မီက ေရးသားဆံုးမခဲ့သလို) "ႀကီးဆိုးႀကီးမိုက္မ်ား" မျဖစ္ထိုက္ ေတာ့ပါၿပီ။ "မလိမၼာႏိုင္ၾကရင္ေတာင္ မိုက္ဖို႔မေကာင္းေတာ့တဲ့ အ႐ြယ္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ပါၿပီ"။ "သူ႔အလွနဲ႔သူ႐ွိတဲ့ ေလာကကို ပိုလွေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရင္ ႐ွိပါေစေတာ့၊ ႐ွိၿပီးျဖစ္တဲ့ ေလာကအလွကို ယိုယြင္းပ်က္စီေစတဲ့သူ ျဖစ္ဖို႔ မေကာင္းေတာ့ပါၿပီ။ ဘာပဲေျပာေျပာ လူတေယာက္ လူအျဖစ္ ႀကီးျပင္း ရင့္က်က္လာေစေရးမွာ အသက္ အ႐ြယ္တစံုတရာဟာ မ႐ွိမျဖစ္တဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတာ့ ျဖစ္ရလိမ့္မယ္" လို႔ မွတ္ယူခ်င္ပါတယ္။
ကိုမိုးသူ(ေမာင္မိုးသူ)၊ ကိုစိုးသိန္း (ေမာင္၀ံသ) နဲ႔ မိမိတို႔ဟာ၊ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ ဒုတိယဆယ္စုႏွစ္ အတြင္းမွာ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးရဲ႔ ရင္ခြင္နဲ႔ အရိပ္အာ၀ါသေအာက္ကို ၀င္ေရာက္လာၾကသူ မ်ိဳးဆက္တဆက္ထဲက လူတခ်ိဳ႔ပါ။ ကိုစိုးသိန္းနဲ႔ မိမိတို႔ တခ်ိဳ႔က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ ကိုမိုးသူတို႔တခ်ိဳ႔က မန္းတကၠသိုလ္ ကို တက္ေရာက္ခဲ့ၾကတာပါ။ အဲဒီစဥ္က စိတ္တူကိုယ္တူ ႐ွိခဲ့တဲ့ (အညာ) က သူငယ္ခ်င္းေတြေရာ၊ (ေအာက္) က သူငယ္ခ်င္းေတြပါ၊ အမ်ားတကာ့အမ်ားစုႀကီးဟာ "ေလာကကို ပံုစံမ်ိဳးစုံနဲ႔ စြန္႔ခြါသြားခဲ့ ၾက႐ွာပါၿပီ။"
မိမိတို႔ အားလံုးဟာ၊ အမိတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးမ်ားရဲ႔ ေကာင္းျမတ္တဲ့ သမိုင္းအစဥ္အလာမ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် ဆက္ခံကိုယ္စားျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးဟာ၊ စတင္ထူေထာင္ခါစ ကတည္းက ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ အစိုးရရဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားနဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး၊ တိုင္းခ်စ္စိတ္ ျပည္ခ်စ္စိတ္ကို မ်ိဳးေစ့ခ်ေပးခဲ့တဲ့ ေနရာတခုပါ။ ေလာကပါလတရားႀကီးမ်ားကို ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးတတ္၊ ရပ္ခံကာကြယ္တတ္ေအာင္၊ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားကို ဆန္႔က်င္ဖယ္႐ွားတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ခဲ့တဲ့ နယ္ေျမပါ။ အမ်ိဳးဂုဏ္၊ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္၊ လူသားဂုဏ္၊ လြတ္လပ္မႈဂုဏ္တို႔ကို ပ်ိဳးခ်၊ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးခဲ့တဲ့ ေနရာဌာနလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေလာကပါလတရားမ်ားကို ခ်စ္တဲ့သူေတြ၊ ကိုယ္စားျပဳ ရပ္ခံကာကြယ္မယ့္ မ်ိဳးဆက္ေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ေမြးဖြားေပးခဲ့တဲ့ ဘူမိနက္သန္ ေျမပါ။ ေခတ္ၿပိဳင္ မ်ိဳးခ်စ္၀ါဒီေတြ၊ ပရပဓါန၀ါဒီေတြ၊ နယ္ပယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ပညာ႐ွင္ေတြကို ပိ်ဳးေထာင္ ေမြးျမဴေပးခဲ့တဲ့ ေနရာပါ။ ပုဂၢလလူနဲ႔ သူ႔ပတ္၀န္းက်င္အၾကား အတုန္႔အလွည့္၊ အျပန္အလွန္႐ွိတဲ့၊ Me နဲ႔ We အၾကားက Harmonic culture တမ်ိဳးကို ေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ ေနရာဌာနတခု ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလို ေနရာဌာနမ်ိဳးရဲ႔ လမ္းျပမႈနဲ႔ လူျဖစ္ခဲ့ရတာ။ ဒီလို လူျဖစ္လာၾကတဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္လူပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြနဲ႔ သူငယ္ခ်င္း အေပါင္းအသင္းေတြကို ဒီ ၆၁ ႏွစ္ေျမာက္ လြတ္လပ္ေရးေန႔ ေတြ႔ဆံုပြဲနဲ႔ မိတ္ဆံုထမင္းစားပြဲမွာ ျပန္လည္ဆံုခြင့္ရတာဟာ၊ ႀကီးျမတ္တဲ့ မဂၤလာတရားႀကီးတပါးပဲလို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ လူ႔ဘ၀ လူ႔အျဖစ္ကို ႏႈတ္ဆက္သြားၾကၿပီ ျဖစ္တဲ့ မင္းလွညြန္ၾကဴး (ကိုေမာင္ေမာင္ညြန္႔)၊ မင္းေက်ာ္ (ကိုေက်ာ္ေဆြ)၊ မင္းေမာ္ (ကိုထြန္းျမင့္)၊ ေမာင္ထြန္းသစ္ (ကိုဘေဆြေလး)၊ မင္းႏြယ္ (ကိုသက္)၊ ျမင့္ေမာင္ (ကိုတင္ထြန္း)၊ ေစာေအာင္ (ကိုလွၾကည္)၊ ရန္ႀကီးေအာင္ (ကိုစိန္၀င္း)၊ ေဖသန္း(ကိုညိဳ၀င္း)၊ ထြန္းထြန္း(ေဆးသိပၸံ) (ကိုျမင့္ထြန္းသိန္း) စတဲ့ သူေတြဟာ၊ ရန္ကုန္တကၠကိုလ္ကေလာင္အသင္းက ထုတ္တဲ့ "ပုလဲပန္းမဂၢဇင္း" ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႏွစ္လည္မဂၢဇင္း၊ အိုးေ၀မဂၢဇင္းနဲ႔ အိုးေ၀စာေစာင္ စတဲ့ မဂၢဇင္းနဲ႔ ဂ်ာနယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကတဆင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္နဲ႔ ျပင္ပစာနယ္ဇင္းေလာကမွာပါ စာေပတာ၀န္ကို တစံုတရာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကတဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားျဖစ္တယ္။ ဒီကေန႔လို စာေပနဲ႔ အႏုပညာလုပ္ငန္းနယ္ပယ္က မ်ိဳးဆက္သံုးဆက္ ေတြ႔ဆံုတဲ့ ပြဲမွာ သူတို႔ကို ေတြ႔ခ်င္ျမင္ခ်င္တဲ့စိတ္၊ လြမ္းတဲ့စိတ္ေတြ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း ျဖစ္ေပၚခဲ့မိပါတယ္။ လူပုဂၢိဳလ္ေတြကို လြမ္းတဲ့စိတ္နဲ႔အတူ၊ အဲဒီစဥ္က ေျခာက္ဆယ္စုႏွစ္ ပတ္၀န္းက်င္က၊ "ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီး" နဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ လြမ္းေမာဖြယ္ အတိတ္ပံုရိပ္မ်ားဟာ၊ မိမိရဲ႔ အာ႐ံုဖန္သားျပင္ထက္မွာ၊ တဖ်ပ္ဖ်ပ္ လင္းလက္လို႔ ေနခဲ့ပါေတာ့တယ္။

********** ********** **********

မိမိဟာ ၁၉၅၅-၅၆ ခုႏွစ္ ပညာသင္ႏွစ္မွာ ၁၀ တန္းေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ မိမိတို႔ ဆယ္တန္းေက်ာင္းသား ဘ၀မွာ ဆယ္တန္းေအာင္ဖို႔ အင္မတန္ ခက္ခဲပါတယ္။ ရန္ကုန္-မႏၱေလးလို ၿမိဳ႔ႀကီးျပႀကီးမ်ားေလာက္မွာသာ (ဒီကေန႔ "က်ဴ႐ွင္" လို႔ လူသိမ်ားတဲ့ေက်ာင္းမ်ား) "အလြတ္ပညာသင္ေက်ာင္း" မ်ား ႐ွိပါတယ္။ တျပည္လံုးမွာ ၁၀ တန္းစာေမးပြဲေအာင္ႏႈန္းဟာ ၂ - ၃% သာ ႐ွိပါတယ္။ ဆယ္တန္းေျဖတဲ့ ေက်ာင္းသား ၁၀၀၀ မွာ ၂၃ ေယာက္ပဲ ေအာင္တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ မိမိတို႔ၿမိဳ႔က မိမိအပါအ၀င္ ေက်ာင္းသား ၅ ေယာက္ တကၠသိုလ္ ဆက္တက္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ မိမိတို႔ေခတ္က ဒီကေန႔လို "Major ေခတ္" မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ဆက္စပ္မႈ႐ွိတဲ့ ဘာသာရပ္ သံုးမ်ိဳးနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာ မယူမေနရ စနစ္ပါ။ ဥပမာ အေ႐ွ႔တိုင္းသမိုင္း၊ အေနာက္တိုင္းသမိုင္း၊ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံသမိုင္း၊ သမိုင္း ၃ မ်ိဳးနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာ တြဲယူရတာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အမွတ္ကန္႔သတ္ခ်က္နဲ႔ ဘာသာရပ္ခြဲျခား သင္ယူရတာမ်ိဳး မ႐ွိေသးပါ။ ၁၀ တန္းေအာင္လာရင္ ႀကိဳက္တဲ့ "လိုင္း" ကို ယူလို႔ ရပါတယ္။ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူ၊ English ေကာင္းသူ "မ်က္ေစ့ပြင့္" သူမ်ားက ေဆးနဲ႔ အဂၤ်င္နီယာ ဘာသာမ်ား သင္ယူၾက ပါတယ္။ အမ်ားစုက (၄) ႏွစ္နဲ႔ ဘြဲ႔တခု ရဖို႔သာ ရည္မွန္းၿပီး၊ လြယ္ကူတဲ့ ဘာသာတြဲ Combination တခုခုကို ေ႐ြးၾကရပါတယ္။ မိမိက သမိုင္း ၃ မ်ိဳးနဲ႔ English ဘာသာတြဲ သင္ယူခဲ့ပါတယ္။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဖြဲ႔စည္းပံုဟာ၊ ၿဗိတိန္က ေအာက္စဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအတိုင္းပါပဲ။ တကၠသိုလ္ ႀကီးတခုထဲမွာ ဘာသာရပ္တခုခ်င္း ဌာနခြဲေတြ ထားၿပီး ဖြဲ႔စည္းထားတာပါ။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ထီးတန္း (၀ိဇၨာဘာသာ)၊ ရန္ကင္း (သိပၸံဘာသာ)၊ ေကာလိပ္မ်ားနဲ႔ ေဆးသိပၸံမဟာဌာန (လမ္းမေတာ္)၊ အင္ဂ်င္နီယာမဟာဌာန (ျပည္လမ္း/လိပ္ခံုး)၊ ပညာေရးမဟာဌာန (အခု ပညာေရးတကၠသိုလ္) တို႔ ႐ွိပါတယ္။ ဘြဲ႔ႏွင္းသဘင္ရဲ႔ ဘယ္ဘက္မွာ သိပၸံဘာသာစာသင္ခန္းနဲ႔ တကၠသိုလ္႐ံုး ႐ွိပါတယ္။ ဂ်ပ္ဆင္ခန္းမ ဘက္မွာ ၀ိဖၨာဘာသာတြဲ စာသင္ခန္းမ်ား ႐ွိပါတယ္။ ထီးတန္းေကာလိပ္နဲ႔ ရန္ကင္းေကာလိပ္မွာ (၂) ႏွစ္ ေနထိုင္ စာသင္ရပါတယ္။ I.A; I.Sc ေအာင္ၿပီးမွ Main ကို ေျပာင္းေ႐ႊ႔ၿပီး B.A; B.Sc ဆက္လက္ သင္ယူရပါတယ္။ ပံုမွန္ စာသင္ႏွစ္ ေလးႏွစ္ ႐ွိပါတယ္။ (၄) ႏွစ္ စာသင္ၿပီးရင္၊ ဘြဲ႔တခုခု ရႏိုင္ပါတယ္။ ထူးျခားတာက ဘယ္အတန္းမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ တႏွစ္ကို မတ္လနဲ႔ ဇြန္လ တို႔မွာ စာေမးပြဲ (၂)ႀကိမ္ ေျဖဆိုခြင့္ ႐ွိတာပါပဲ။ စာသင္ႏွစ္ (၂) ႏွစ္၊ (၄) ႀကိမ္ စာေမးပြဲ ေျဖလို႔ မေအာင္ရင္ (၃) ခါက် (3 F) သတ္မွတ္ၿပီး၊ ေက်ာင္းေဆာင္ေနခြင့္ မျပဳေတာ့ပါ။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ေလာက္ ကတည္းက ဘြဲ႔ရ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာက ႐ွိလာေနပါၿပီ။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေကာင္စီက အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္အဓိပတိက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ပါ။ ဒု- အဓိပတိက ပါေမာကၡခ်ဳပ္ျဖစ္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေကာင္စီမွာ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ပါေမာကၡမ်ား၊ ဌာနဆိုင္ရာ ၀န္ထမ္းအႀကီးအကဲမ်ား (ဥပမာ- တကၠသိုလ္ ျပဳျပင္ထိန္းသိန္းေရး အင္ဂ်င္နီယာဌာနမႉး၊ ေက်ာင္းေဆာင္အရာ႐ွိ) ပါလီမန္ႏွစ္ရပ္က ေ႐ြးခ်ယ္ေစလႊတ္သူ ကုိယ္စားလွယ္ (၂) ဦး၊ ေက်ာင္းသားကိုယ္စား လွယ္ (၂) ဦး စသည္တို႔ ပါ၀င္ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ပညာေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ၀န္ထမ္းေရးရာ၊ ေက်ာင္းသားေရးရာနဲ႔ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းမ်ားအားလံုးကို တကၠသိုလ္ေကာင္စီက စီမံခန္႔ခြဲပါတယ္။ ဆရာႀကီးမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ေဒါက္တာသာလွ၊ ေဒါက္တာလွျမင့္နဲ႔ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ခ တို႔ဟာ၊ မိမိတို႔ေခတ္က ပါေမာကၡခ်ဳပ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီစဥ္က၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးမွာ၊ အသင္းအဖြဲ႔ေပါင္းစံု ႐ွိပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႀကီးက ဆရာမ်ားအားလံုးကိုကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ (UTA) လို႔ ေခၚၾကတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဆရာအသင္း ႐ွိပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းေဆာင္ေကာ္မတီရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ အေဆာင္ (၂၂) ေဆာင္ ႐ွိပါတယ္။ မိန္းကေလးေဆာင္ ငါးေဆာင္ ပါပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အေဆာင္ေန ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား (၅၀၀၀) ေက်ာ္ ႐ွိပါတယ္။ တကၠသိုလ္ႀကီးတခုလံုးမွာ ေက်ာင္းသား(၁၅၀၀၀)ေက်ာ္ ႐ွိပါတယ္။ ေက်ာင္းေဆာင္ မ်ားမွာ Social and Reading Club လို႔ ေခၚတဲ့ "သဟာယနဲ႔စာဖတ္အသင္း" မ်ား ႐ွိပါတယ္။ S.R ရဲ႔ E.C ကို ေက်ာင္းဖြင့္စ (ဇြန္ ၁ ရက္ေန႔) အေဆာင္ေန ေက်ာင္းသားမ်ား စံုလင္တဲ့အခါမွာ၊ အေဆာင္သားထု အစည္း အေ၀းက ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ရပါတယ္။ အေဆာင္တေဆာင္မွာ ႐ွိတဲ့ အေဆာင္သားမ်ားရဲ႔ သာေရး၊ နာေရး မ်ားကို တာ၀န္ခံ ေဆာင္႐ြက္ေပးတဲ့ အသင္းပါ။ ၁၉၆၀-၆၁ ပညာသင္ႏွစ္မွာ "သဟာယႏွင့္ စာဖတ္အသင္းမ်ား " အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီ S & R အဖြဲ႔အစည္းမ်ားဟာ၊ ၿဗိတိသွ်အစိုးရလက္ထက္မွာ ကတည္းက ႐ွိခဲ့တာပါ။ ၁၉၂၈-၂၉ ေလာက္က တေကာင္း၊ ျပည္၊ ပုဂံ၊ ေက်ာင္းေဆာင္မ်ား၊ ၁၉၃၀-၃၁ ေလာက္မွာ central hall လို႔ ေခၚၾကတဲ့ သထံု၊ ပဲခူး၊ ပင္းယ၊ စစ္ကိုင္း၊ အင္း၀ေဆာင္တို႔ကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ မွတ္တမ္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ အေဆာင္နာမည္ေတြကေတာ့ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ထင္႐ွားတဲ့ "မင္းေနၿမိဳ႔ေတာ္" မ်ားရဲ႔ နာမည္မ်ားကို ဆက္ခံထားတာလို႔ ဆိုပါတယ္။ New hall လို႔ေခၚတဲ့ မႏၱေလး၊ အမရ၊ ရာမည၊ ေတာင္ငူနဲ႔ မိန္းကေလးေဆာင္မ်ား ျဖစ္တဲ့ မာလာ၊ ရတနာနဲ႔ အင္းလ်ားေဆာင္ တို႔ကေတာ့၊ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦးမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈထိန္းသိမ္းေရး၊ ေက်ာင္းသားခ်င္း ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးေရးအတြက္ ေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ ဘာသာေရးနဲ႔ ယဥ္းေက်းမႈ အထိန္းအမွတ္ပြဲမ်ား၊ မိတ္ဆံုပြဲမ်ား၊ ေဟာေျပာပြဲမ်ား က်င္းပေပးခဲ့ၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမႈ ျမႇင့္တင္ေရးနဲ႔ ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ ဆို၊ က၊ ေရး၊ တီး လုပ္ငန္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေခါင္းခံေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ "ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အႏုပညာအသင္းႀကီး" ႐ွိပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႔ ဘာသာတရားကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ အက်င့္ဓေလ့ကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးေနတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဗုဒၶဘာသာအသင္းႀကီး ႐ွိပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အားကစားေကာ္မတီရဲ႔ ႀကီးၾကပ္ေလ့က်င့္မႈ ေအာက္မွာ အားကစားအဖြဲ႔အစည္းေပါင္းစံု ႐ွိပါတယ္။ ကာယအလွျပပြဲ၊ တကၠသိုလ္ ေမာင္မယ္ေ႐ြးပြဲေတြ ႐ွိခဲ့ပါတယ္။ ၾကက္ေတာင္၊ ေရကူး နဲ႔ ေဘာလံုးတို႔မွာ အမ်ိဳးသား လက္ေ႐ြးစင္မ်ား ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ (၂) ႏွစ္တႀကိမ္ က်င္းပတဲ့ တကၠသိုလ္နဲ႔ ေကာလိပ္ေပါင္းစံု အားကစား ၿပိဳင္ပြဲမ်ားလည္း က်င္းပေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြကို "ရင္ဖြင့္ခြင့္ေပးေနတဲ့" ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ကေလာင္အသင္း ႐ွိပါတယ္။ ပုလဲပန္းမဂၢဇင္း၊ ႏွစ္လည္မဂၢဇင္း၊ အိုးေ၀မဂၢဇင္းနဲ႔ အိုးေ၀စာေစာင္ ႐ွိပါတယ္။ စာေပအႏုပညာနဲ႔ ပညာရပ္ဆိုင္ရာေဟာေျပပြဲမ်ား၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ စာတမ္းဖတ္ပြဲမ်ား ႐ွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႔ နားမ်က္ေစ့ကို ေန႔စဥ္ဖြင့္ေပးေနတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သတင္းေထာက္အသင္း ႐ွိပါတယ္။ "သတင္းစာဆရာေမာင္၀ံသ" ဆိုတာ၊ ဒီ "စင္ျမင့္" ကေန လာတာပါ။ မင္းလွညြန္႔ၾကဴး၊ တကၠသိုလ္မင္းေမာ္၊ မင္းေက်ာ္၊ ေမာင္ေဆြတင့္၊ သိန္းသန္းထြန္း၊ ေမႏွင္း၊ ၾကဴၾကဴသင္း၊ မလြမ္းမူ၊ တကၠသိုလ္ပြင့္ဦး၊ ႏြယ္(စစ္ေတြ) ဆိုတာေတြဟာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ စာေပစင္ျမင့္မ်ားက ေပၚထြက္လာၾကတာပါ။ (ဒါဟာ အလြမ္းေျပ႐ံု မွတ္မိသမွ် ေဖာျပရတာပါ)။ (ဒီစာေရးတဲ့သူဟာ ၁၉၆၀-၆၁ စာသင္ႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀တဲ့ အိုးေ၀မဂၢဇင္းေကာ္မတီရဲ႔ တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူပါ။ ဒီေနရာမွာ မွတ္မိတာေလးတခုကို ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။ ၁၉၃၅-၃၆ ခုႏွစ္မွာ၊ ပထမဆံုးထုတ္ခဲ့တဲ့ "အိုးေ၀မဂၢဇင္း"တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာက ကိုေအာင္ဆန္း (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း)ပါ။ စာေရးသူ တာ၀န္ခံ ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ "အိုးေ၀မဂၢဇင္း" ကေတာ့ "ေနာက္ဆံုး" ထုတ္ခဲ့၊ ထြက္ခဲ့တဲ့ မဂၢဇင္းလို႔ ဆိုရမွာပါပဲ) ဒီမဂၢဇင္းရဲ႔ အဖံုးသ႐ုပ္ေဖာ္ပံုကို ဆရာႀကီးဦးဘရင္ကေလး (ပန္းခ်ီေမာင္ညိဳ၀င္းရဲ႔ ဖခင္ႀကီး)က (ေမတၱာနဲ႔) ေရးဆြဲေပးခဲ့တာပါ။ အဲဒီစဥ္က ခ႐ိုင္နဲ႔ ၿမိဳ႔နယ္အလိုက္ အသင္းမ်ားလည္း "ေက်ာင္း" မွာ ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီအထဲက တခ်ိဳ႔က မဂၢဇင္းမ်ား ထုတ္ေ၀ခဲ့ၾကပါတယ္။ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႔နယ္အသင္းမ်ားကလည္း သက္ဆိုင္ရာ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႔နယ္ေဒသက ေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႔ သာေရးနာေရးမ်ိဳးစံုကို ေျဖ႐ွင္းေစာင့္ေ႐ွာက္ ကူညီခဲ့ၾကပါတယ္။
တကၠသိုလ္နဲ႔ ေကာလိပ္ေပါင္းစံု အားကစားၿပိဳင္ပြဲနဲ႔ ေက်ာင္းသားပြဲေတာ္ကို တႏွစ္ျခား က်င္းပခဲ့ၾက ပါတယ္။ ပြဲေတာ္က်င္းပေရးေကာ္မတီ ဖြဲ႔စည္းၿပီး က်င္းပခဲ့ၾကတာပါ။ ပြဲေတာ္ရဲ႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ားက၊ ေက်ာင္းသားခ်င္း ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးေရး၊ အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမႈထိန္းသိမ္းေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေဆာင္တိုင္း၊ ေက်ာင္းမွာ႐ွိတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ား၊ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႔နယ္အသင္းမ်ား၊ ၀ါသနာ႐ွင္အစုမ်ားက တင္ဆက္တဲ့၊ ပြဲေတာ္ရဲ႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ တင္ဆက္မႈမ်ိဳးကိုမဆို လက္ခံတင္ဆက္ခြင့္ျပဳပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈသ႐ုပ္ေဖာ္မ်ား၊ ျမန္မာအကအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အိုးစည္ဒိုးပတ္တင္ဆက္မႈမ်ား၊ ေတးသ႐ုပ္ေဖာ္မ်ား၊ ပြဲေတာ္ေကာ္မတီက တင္ဆက္တဲ့ ျပဇာတ္မ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသ႐ုပ္ေဖာ္ ဘဲေလးစတဲ့ ျပကြက္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို တင္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ 'ကပြဲဇာတ္႐ံု' ကို ဂ်ပ္ဆင္ခန္းမေ႐ွ႔ ျမက္ခင္းမွာ (သို႔မဟုတ္) တကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္ ေ႐ွ႔က ျမက္ခင္းျပင္မွာ ေဆာက္လုပ္ကျပ ခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာဆိုင္းကို ေ႐ႊမန္းတင္ေမာင္နဲ႔ စိန္မဟာသဘင္ ဇာတ္ႀကီးမ်ားက အသံုးျပဳ ခြင့္ေပးပါတယ္။ ေခတ္ေပၚတီး၀ိုင္းကေတာ့၊ ႐ုပ္႐ွင္မင္းသားႀကီး ျမတ္ေလးနဲ႔ စႏၵယားခ်စ္ေဆြတို႔ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ "ေကသီပန္" တူရိယာအဖြဲ႔က "လိုအပ္သမွ်အရာအားလံုး" ကို ေဆာင္႐ြက္ေပး ၾကပါတယ္။ ဟိုစဥ္က ႏို၀င္ဘာ၊ ဒီဇင္ဘာ၊ ဇန္န၀ါရီလမ်ား ေရာက္လာၿပီဆိုရင္ အေဆာင္တိုင္းက "ႏႈတ္ဆက္ညစာစားပြဲႀကီး" မ်ား ခမ္းခမ္းနားနား က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီပြဲမ်ားဟာ "ေကသီပန္အဖြဲ႔" မပါရင္ ပြဲမေျမာက္သေလာက္ပါပဲ။
၁၉၅၆ စတုတၳအႀကိမ္ေျမာက္ ေက်ာင္းသားပြဲေတာ္ရဲ႔ Hot Item က "ညီမေလးမာလာ" အရိပ္ျပ ျပဇာတ္ (Shadow Play) ပါပဲ။ "ညီမေလးမာလာ" ရဲ႔ Narrator က ကိုျမတ္ေလးပါ။ "ညီမေလးမာလာျပဇာတ္" ရဲ႔ "ဇာတ္သိမ္းသီခ်င္း" ကို သီဆိုေပးသူရဲ႔ အေျပာနဲ႔ သ႐ုပ္ေဖာ္ေတး သီဆိုသူတို႔ရဲ႔ 'အသံ' ေၾကာင့္၊ စင္ေအာက္က ေက်ာင္းသူေတြ ငိုၾက၊ ေက်ာင္းသားေတြက 'တက္ေခါက္' မ်က္ရည္၀ိုင္းၾကပါတယ္။ "ဒါဟာ၊ ညီမေလးမာလာဟာ True Story လား" လို႔ ေမးခဲ့ၾကပါတယ္။ ပဥၥမအႀကိမ္ ေက်ာင္းသားပြဲေတာ္ရဲ႔ Hot Item ကေတာ့၊ ဒါ႐ိုက္တာနဲ႔ ႐ုပ္႐ွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ျဖစ္တဲ့ မင္းသားႀကီး ျမတ္ေလး စီစဥ္ညႊန္ၾကားတဲ့ "ဆံၿမိတ္လဲေျပ၊ ပန္းလဲေႂကြ" ျပဇာတ္ပါ။ "အေနာက္ယဥ္ေက်းမႈေနာက္ ေကာက္ေကာက္ပါသြားခဲ့တဲ့၊ အထက္လႊာေပါက္ ေက်ာင္းသူတဦးရဲ႔ဘ၀ ကတိမ္းကပါး ျဖစ္ရပံု" ကို တင္ဆက္ထားတာပါ။ ေက်ာင္းသားပြဲေတာ္ရဲ႔ ျမင္ကြင္းမ်ားဟာ၊ ေရာင္စံုပန္းတဆုပ္ကို ျဖန္႔ၾကဲထုတ္လိုက္သလို တၿဖိဳးၿဖိဳးတဖ်ပ္ဖ်ပ္ လင္းလက္ေနပါေတာ့တယ္။
ေဆာင္းရာသီ၀င္လာတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ ေက်ာင္းမွာ႐ွိၾကတဲ့ အသင္းအဖြဲ႔ေပါင္းစံုတို႔ဟာ၊ ပညာသင္ႏွစ္ တႏွစ္ရဲ႔ ေနာက္ဆံုးရက္မ်ားကို ျဖတ္သန္းဖို႔၊ ႏႈတ္ဆက္ပြဲမ်ား စီစဥ္ဖို႔ ပ်ားပန္းခတ္ လႈပ္႐ွားလာၾကပါေတာ့တယ္။ အေဆာင္မ်ားက ႏႈတ္ဆက္ညစာစားပြဲမ်ား ခင္းက်င္းဖို႔၊ အေကၽြးအေမြးမ်ား စီမံစဥ္းစားၾက၊ ေခတ္ေပၚေတးဂီတ အဖြဲ႔ တဖြဲ႔ ရက္ခ်ိန္းရဖို႔၊ နာမည္ႀကီးတဲ့ အၿငိမ့္အဖြဲ႔ တဖြဲ႔ ရက္ခ်ိန္းရဖို႔၊ ေျပးၾကလႊားၾက ရပါတယ္။ အဲဒီစဥ္က ေက်ာင္းသားမ်ား အာ႐ံုက်တဲ့ က်ား, မ အဆိုေတာ္မ်ားကို အလုအယက္ ဖိတ္ၾကားၾကရပါတယ္။ အဆိုေတာ္ကိုသန္းလိႈင္၊ သန္းေဖေလး၊ ကိုျမႀကီး၊ ကိုမိုးေ၀၊ ကိုေမာင္ေမာင္ႀကီး၊ ကိုခင္ေမာင္လြင္၊ စႏၵယားခ်စ္ေဆြ၊ ကိုမင္းေနာင္၊ ရီေလး၊ ႏြဲ႔ေလး၊ သဇင္ၾကဴ၊ မာမာေအး၊ ခ်ိဳျပံဳး စတဲ့ အဆိုေတာ္မ်ားဟာ၊ အဲဒီစဥ္က ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား စြဲလန္းခ်စ္ခင္ၾကတဲ့ အဆိုေတာ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ေက်ာင္းက က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ အခမ္းအနားမ်ားကို တက္ေရာက္လာၾကတဲ့အခါ "ေငြေၾကးတစံုတရာ မယူၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဖိတ္ၾကတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက၊ ထိုက္တန္တဲ့ လက္ေဆာင္ပစၥည္းတမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးၾကရပါတယ္။"
ကိုျမတ္ေလးရဲ႔ "မစၥ၀ီစကီ"၊ စႏၵယားခ်စ္ေဆြရဲ႔ "ပင္လံုထိပ္ထားဦး"၊ ကိုေမာင္ေမာင္ႀကီးရဲ႔ "အမိုက္မေလးငွက္ငယ္"၊ ကိုခင္ေမာင္လြင္ရဲ႔ "ေဆာင္းဘုရင္မေလးႏွင္း"၊ ကိုသန္းလိႈင္ရဲ႔ "ဥႆာလိႈင္ထိပ္ထား" ကိုျမႀကီးရဲ႔ "မခင္ႏွင္းဆီ" (သီခ်င္းတြဲမ်ား)၊ ကိုမင္းေနာင္ရဲ႔ "ေမာင္းမကန္ေကသီဦး"၊ သန္းေဖေလးရဲ႔ "အေပါင္းသခ်ၤာမင္းသမီးေလး"၊ ခ်ိဳျပံဳးရဲ႔ "ပန္းပိေတာက္တို႔ ေႂကြရာေျမ" စတဲ့ ေခတ္ေပၚေတးမ်ား (အႏွစ္၂၀ ေတးမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီ) ဟာ အဲဒီစဥ္က "တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီး" ရဲ႔ လြမ္းေမာဖြယ္ ပံုရိပ္မ်ားကို ကေန႔အထိ သယ္ေဆာင္ေပးေနၾကဆဲပါ။
ေႏြေႂကြ႐ြက္မ်ားကို ေတြ႔ရရင္၊ ဥၾသတြန္သံေတြကို ၾကားရရင္၊ ကံ့ေကာ္ေတြ၊ ငုေတြ၊ ပိေတာက္ေတြ၊ ေႏြဦးရဲ႔ လက္ပံေတြ၊ မိုးဦးရဲ႔ စိန္ပန္းနီနီေတြ၊ ဇြန္မိုးပိေတာက္ေတြကို ျမင္ရရင္၊ အလြမ္းေတြ၊ အေပ်ာ္ေတြ၊ အခ်စ္ေတြ၊ အမုန္းေတြ၊ အၾကင္နာေတြ၊ ဆံုး႐ႈံးမႈေတြ၊ ေမၽွာ္လင့္ျခင္းေတြကို "ဒီေနရာက ေပးခဲ့ၿပီ၊ ဒီေနရာက ေမြးခဲ့ၿပီ" လို႔ တမ္းတရဆဲ၊ ခံစားရဆဲ၊ လြမ္းေမာရဆဲ၊ အတိတ္ရက္စြဲေတြ။

ဥာဏ္ေမာင္ခ်စ္
(၂၀-၁၂-၂၀၀၈)
{စတိုင္သစ္မဂၢဇင္းမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။}