ေဒါက္တာလွေရႊေရးသူ- ဒဂုန္တာရာ

{၁}
ေၾကးနီေရာင္၊ သို႔မဟုတ္ နက္ျပာေရာင္လံုခ်ည္ကို ေျခသလံုးေပၚ ခပ္တိုတို ၀တ္၏။ အညာျဖစ္ ပင္နီဖ်င္ၾကမ္း အေပၚအက်ႌႏွင့္။ သူ႔ အလိုအေလ်ာက္ ေကာ့လန္၍ေနေသာ ကတံုးဆံေတာက္၏ ေအာက္နားဆီမွ ကၽြဲေကာ္ကိုင္း မ်က္မွန္သည္ ပညာ၏ အမွတ္သဘြယ္ပင္။ ဟာသတခုကို က်ဴးရင့္ၿပီး ဟက္ဟက္ပက္ပက္ အားပါးတရ ရယ္ေမာ၏။ သူ႔ ရယ္ေမာသံမွာ စမ္းေရယဥ္၏ စီးက်သံကဲ့သို႔ ကာရန္ညီစြာ ေတးဆံလွ၏။ ရယ္ေမာ၍ေနစဥ္ သူ၏မ်က္လံုးမွ အေရၾကည္သည္ တဖိတ္ဖိတ္ ေတာက္ပ၍ေန၏.......
ဤသ႑န္သည္ ကၽြန္ေတာ္၏ မွတ္ဥာဏ္တြင္ စိမ္းစို၍ က်န္ရစ္ေနေသာ ကိုလွေ႐ႊ၏ ႐ုပ္ပံုလႊာ ျဖစ္ေပသည္။


၁၉၃၇။
ေက်ာင္းမွ အိမ္သို႔အျပန္ ဖ်ာပံုသေဘၤာေပၚတြင္ ျဖစ္၏။ တေက်ာင္းေဆာင္တည္း ေနေသာ သူငယ္ခ်င္းတဦးမွာ တြံေတးတြင္ ဆင္းရမည္ျဖစ္ရာ၊ သူသည္ ပဌမတန္းလက္မွတ္ခံကာ တြံေတးမေရာက္ခင္ အခ်ိန္လည္း ျဖဳန္းရင္းဆိုသလို အပ်င္းေျပ ကစားရန္ ပိုကာ၀ိုင္း လုပ္၍ထား၏။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းသားတစုကား ကုန္းပတ္လက္မွတ္ႏွင့္ ျဖစ္ေသာ္လည္း သူ၏ဧည့္သည္မ်ားအျဖစ္ ပဌမခန္း႐ွိ စားပြဲတြင္ ၀ိုင္းကာ တေသာေသာႏွင့္ ရယ္ေမာကာ ပိုကာကစားလ်က္ ႐ွိၾကသည္။ ေက်ာင္းသားတို႔၏ အက်င့္အတိုင္း ကုလားထိုင္ ဖ႐ိုဖရဲႏွင့္။ စား၍ လႊင့္ပစ္ထားၾကေသာ ေျမပဲခြံ၊ စကၠဴစုတ္ စသည္တို႔မွာလည္း ၾကမ္းျပင္တြင္ ပလူပ်ံကာ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ ျဖစ္၍ ေနၾကသည္။
သေဘၤာ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းမွ ခြါကတည္းက ပိုကာ၀ိုင္းလည္း စေတာ့၏။ ကၽြန္ေတာ္တို႔တေတြကား ပ်က္လံုးေတြထုတ္ၿပီး တေသာေသာ႐ွိေနစဥ္၊ အသက္ (၂၀)ခန္႔ အရပ္ျမင့္ျမင့္၊ ေတာင့္ေတာင့္တင္းတင္း၊ ေခတ္ဆံဆံ အမ်ိဳးသမီးတဦးသည္ ခါးေထာက္ကာ အပါးတြင္ရပ္လ်က္.....
'႐ွင္တို႔ ဒီေနရာက ဖယ္ေပးၾကပါ၊ က်မမွာ ပဌမခန္း လက္မွတ္ပါတယ္'
သူမ၏အသံမွာ မာနျဖင့္ ႁပြမ္းသျဖင့္ တင္းမာလွ၏။ ဂုဏ္ေမာက္ေသာ မ်က္ႏွာျဖင့္ ခက္ထန္သုန္မႈန္၏။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ကုန္းပတ္လက္မွတ္သာ ႐ွိသူျဖစ္၍ ဘာမွ်မေျပာႏိုင္ဘဲ အန္း၍ ေနသည္။ အျခားေက်ာင္းသားမ်ား မွာလည္း ႐ုတ္တရက္ ေၾကာင္၍ေနၾက၏။
'႐ွင္တို႔ ဖယ္မေပးဘူးလား.... က်မ ဒီမွာ စာေရးကို ေခၚလာရတယ္။ စာေရး႐ွင့္၊ သူတို႔ကို အခန္းထဲက ထြက္ခိုင္းေပးပါ'
သူမ ေခၚလာေသာ သေဘၤာစာေရးမွာလည္း အားနာ၍ ဘာမွ်မေျပာဘဲ ရပ္ေန၏။ ထိုအခိုက္ ကိုလွေ႐ႊသည္ ဘယ္ကေပၚလာသည္မသိ ေရာက္လာကာ၊ ထိုမာနခဲ မိန္းမပ်ိဳႏွင့္ အျပန္အလွန္ စကားမ်ား ၾကေတာ့၏။
အမွန္အားျဖင့္ ကိုလွေ႐ႊသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ မခံခ်င္သျဖင့္ သက္သက္ ၀င္ေျပာျခင္း ျဖစ္၏။
ကိုလွေ႐ႊႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္မွာလည္း လူခ်င္းမသိၾကေသးေပ။ ေက်ာင္းမွ အိမ္အျပန္ ဖ်ာပံုသေဘၤာေပၚတြင္ ရံဖန္ရံခါ ေတြ႔တတ္သျဖင့္၊ ဖ်ာပံုမွ သခင္စိတ္ေပါက္ေနေသာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားတေယာက္ဟူ၍ သာမန္အားျဖင့္ မွတ္ထင္ထားခဲ့၏။ သည့္ထက္ပို၍ မသိခဲ့ေပ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို သူက ေက်ာင္းသားေလးေတြဟု မွတ္ဟန္႐ွိ၏။
မိန္းမပ်ိဳမွာ ကြန္ဗင့္ထြက္၊ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသူ ဇပ္ဇပ္ၾကဲထဲက ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ကိုလွေ႐ႊႏွင့္ ေတြ႔ေသာအခါ ေျပာ့၍ က်ေတာ့၏။ ကိုလွေ႐ႊမွာ အခ်က္က်က် စကားေျပာတတ္သည္ျဖစ္ရာ မၾကာမီ သူမ၏ ေဒါသသည္ လြင့္ေပ်ာက္၍ သြားေလသည္။
စိတ္ထဲတြင္မူကား၊ ကိုလွေ႐ႊကို မဟုတ္မခံတဲ့ ေတာ္ေတာ္မီးခဲက်တဲ့ လူဘဲလို႔ ေအာက္ေမ့ထားလိုက္၏။

{၂}
ကိုလွေ႐ႊအေၾကာင္းကို ေတြးလွ်င္၊ ၁၉၃၈ ခု ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံုမွ၊ ကားခ်ပ္ကေလးမ်ားသည္ တခ်ပ္ၿပီး တခ်ပ္၊ ဖ်ပ္ကနဲ ဖ်ပ္ကနဲႏွင့္ ေပၚလာေလသည္။
***********************
ဒီဇင္ဘာလ ၁၅ ရက္၊ ညေန။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေပၚ႐ွိ ေက်ာင္းသားတို႔သည္ လူစီတန္းလွည့္လည္ကာ အာဏာဖီဆန္ၾကသည္။ ေက်ာင္းသား တပ္ေပါင္းစု၏ ခ်ိန္းဆိုရာဌာနခ်ဳပ္ကား ၿမိဳ႔မေက်ာင္း၀င္းအတြင္း ျဖစ္သည္။
စုေ၀းလ်က္႐ွိေသာ ေက်ာင္းသားလူထုကို ကိုလွေ႐ႊက အာဏာဖီဆန္ျခင္း၏ စည္းကမ္းသေဘာမ်ားကို ေျပာျပ၏။ ထိုအခိုက္ မိုးႂကြင္းသည္ ျဖန္းကနဲ ႐ြာခ်လိုက္သည္။ ေစာေစာက ၀င္းေနေသာ ေကာင္းကင္႐ွိ ကြက္လပ္၌ တိမ္တိုက္အညိဳမ်ား ေရာက္ေနေလၿပီ။
မိုးႏွင့္ ေလအၾကားမွ ေခါင္းေဆာင္ကိုလွေ႐ႊ၏စကားသံသည္ ေဖာက္ထြင္း၍ ထြက္လာသည္။
မိုးေပါက္မ်ားအၾကား၀ယ္ ေက်ာင္းသားတပ္ႀကီးသည္၊ ေမာင္ဂိုမာရီလမ္းတေလွ်ာက္ ခ်ီတက္၍ သြားၾကသည္။ လမ္းေဘးမွ ၾကည့္ေနေသာ ျပည္သူတို႔က 'အေရးေတာ္ပံုေအာင္ပါေစ' ဟု ေႂကြးေၾကာ္လိုက္ၾက၏။ လွံစြပ္ေသနတ္ကိုင္ စစ္ပုလိပ္အျပည့္ စစ္ကားသည္ ခပ္လွမ္းလွမ္းမွ လိုက္ပါ၍ လာ၏။
********************************************
ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္
အတြင္း၀န္႐ံုး၏ တံခါးေပါက္မ်ားတြင္ ပိတ္ဆို႔၍ ေနၾကေသာ ေက်ာင္းသားလူထုအား ကိုလွေ႐ႊသည္ တပ္မႉးသဘြယ္ လွည့္၍ အားေပးစကား လိုက္ေျပာေန၏။ သူ၏ လံုခ်ည္တိုတို၊ အသားညိဳညိဳ သ႑န္သည္ ေက်ာင္းသားလူထုထဲမွ ျပတ္သားေပၚလြင္၏။ (၁၂) နာရီေက်ာ္ေသာအခါ ဆန္းကဖီးက လႉေသာ ေပါင္မုန္႔ႏွင့္ ငါးေသတၱာကို ေနပူက်ဲက်ဲတြင္ စားလ်က္႐ွိၾက၏။
မၾကာမီ ေက်ာင္းသားတပ္ႀကီးသည္ တပ္ေခါက္ကာ ဂ်ဴဒါအီစကယ္လမ္းမွ ေကြ႔၍ ခ်ီတက္ကာ ျပန္လာၾက၏။ စပတ္လမ္းထိပ္သို႔ ေရာက္လ်င္ ျမင္းစီးပုလိပ္တို႔သည္ နံပါတ္ဒုတ္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္ၾကသည္။
"သူပုန္သူပုန္.... ထထ"
"သခင္မ်ိဳးေဟ့... ဒို႔ဗမာ"
ဟူေသာ အသံသည္ ပဲ့တင္ထပ္ျမဲ ထပ္လ်က္႐ွိသည္။ အေ႐ွ႔ဆံုးမွ ဖ႐ိုဖရဲ ျဖစ္သြား၏။ ေနာက္လူမ်ားက အလ်င္းမသိ၊ ဆက္လက္ ခ်ီတက္ၾက၏။ ျမင္းစီးပုလိပ္မ်ား ေရာက္လာျပန္၏။ ကိုလွေ႐ႊသည္ စပတ္လမ္း ပလက္ေဖာင္းတြင္ ဖုတ္အလိမ္းလိမ္းႏွင့္ လဲေန၏။
အတြင္း၀န္႐ံုးေ႐ွ႔႐ွိ ေသြးစက္မ်ား.... ေသြးစက္မ်ား။
တကၠသိုလ္ေဆး႐ံု အေနာက္ဘက္ အခန္းတြင္ကား ကိုေအာင္ေက်ာ္သည္ ေသြးတဗြက္ဗြက္အံယင္း လူးလွိမ့္လ်က္ ႐ွိသည္။ သတိမရတခ်က္ ရတခ်က္။ ကိုလွေ႐ႊသည္ ကုတင္ေဘးမွ ေငးကာ ၾကည့္ေနသည္။ ဟင္း..........
ကမာ႐ြတ္မွ ဟံသာ၀တီလမ္းအထိ၊ ႀကီးမားႁပြပ္သိပ္ေသာ လူထု၏ အသံသည္ ပင္လယ္မွ လိႈင္းတံပိုးသံဟု မွတ္ထင္ရသည္။ ေ႐ွ႔ဆံုးမွ ပန္းေခြျဖင့္ လႊမ္းေသာ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္၏ အေလာင္းသည္ ၾကံေတာသင္းခ်ိဳင္းအ၀သို႔ ၀င္ေနေသာ္လည္း ေနာက္ဆံုးမွလူသည္ ကမာ႐ြတ္ဂါတ္တဲေ႐ွ႔တြင္ တိုးလ်က္ပင္ ႐ွိေလသည္။
မၾကာမီ သုႆန္ဇရပ္႐ွိ စကားေျပာဓါတ္ခြက္မွ....
"က်မသားေလး.... လက္နက္ဆိုလို႔ အပ္ေတာင္ မပါတာကို... နယ္ခ်ဲ႔အစိုးရဟာ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ပစ္လိုက္ၾကတာ.... ေကာင္းႏိုင္ၾကေသးရဲ႔လားေနာ္..."
ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ မိခင္အိုႀကီး၏ တုန္ရီအက္ကြဲေသာ အသံ၀ယ္ လူတို႔သည္ ဆို႔၍ေနသည္။ မိခင္အိုႀကီး၏ ႐ိႈက္သံသည္ တဆြတ္ ပ်ံ႔ပ်ံ႔ ပဲ့တင္ထပ္လ်က္႐ွိသည္။
ထို႔ေနာက္ ကိုလွေ႐ႊ၏ မိန္႔ခြန္းစကား "ဟယ္.... ဘေမာ္အစိုးရ" ဟူေသာ အသံသည္ လူထုကို လႊမ္းလိုက္သည္။
စကားလံုးမ်ားကား ထက္ျမက္ခၽြန္ျမလွ၏။ စကားလံုးမ်ားကို တင္ေဆာင္ကာ ဖြင့္လွပ္လိုက္ေသာ အသံသည္ ႏွလံုးကို စူး႐ွတိုး၀င္၍ သြားသည္။ လူတို႔သည္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ကို လြမ္းေနရာမွ၊ လက္သီးကို ဆုပ္လိုက္ၾကသည္။ အံကို ႀကိတ္လိုက္ၾကသည္။
သည္အခါတြင္ လူထုသည္ ကိုလွေ႐ႊ၏ အမိန္႔ကိုသာ နာခံၾကလိမ့္မည္။ သူက ေသဆိုလ်င္ ေသၾကမည္။ ကိုလွေ႐ႊ၏အသံသည္ လူအမ်ားကို ညိႇဳ႔ႏိုင္စြမ္းလွသည္။ အဂၤလိပ္စာ ကထိကတဦးက 'ကိုလွေ႐ႊ၏ သုႆန္တြင္ ေျပာေသာစကားသည္ ေရာမစစ္ဘုရင္ ဂ်ဴးလီးယက္ဆီဆာ၏ အေလာင္းေ႐ွ႔တြင္ ထား၍ ေျပာေသာ ကမၻာေက်ာ္စကား ကဲ့သို႔ပင္ လူမ်ားကို ေျပာင္းလဲႏိုင္သည္' ဟု မွတ္ခ်က္ခ်လိုက္သည္။
ကိုလွေ႐ႊကား တရားပြဲမ်ားကို ဇက္တိုက္ေဟာရသည္။ တညထဲတြင္ပင္ အခ်ိန္ေျပာင္း၍ ခ်ိန္းကာ ကားတစင္းျဖင့္ တပြဲၿပီးတပြဲ ေျပးကာ လႊားကာ ေဟာရသည္။
သို႔ေသာ္ သပိတ္လွန္လိုက္ေသာအခါ ရဲရဲေတာက္သန္းတင္က သပိတ္မလွန္ဂိုဏ္းေထာင္၍ (၂) စုကြဲသြားၾကေသးသည္။ ယခင္က 'အာဏာ႐ွင္' ဟု ခ်ီးက်ဴးေသာ သတင္းစာမ်ားက 'ခြါနာ႐ွင္' ဟု ျပက္ရယ္ျပဳၾက ေလ၏။ ည တည ကိုလွေ႐ႊသည္ ေမာ္ေတာ္ကားျဖင့္ စမ္းေခ်ာင္းသို႔သြားစဥ္ ပုလင္းႏွင့္ အေပါက္ခံရ၏။

တကၠသိုလ္သမဂၢအသင္းတိုက္တြင္၊ ေက်ာင္းသားညီလာခံေခၚၿပီး သပိတ္လွန္-မလွန္ စည္းေ၀းၾကပံုကို သတိရမိ၏။ သန္းတင္ႏွင့္ ေနာက္လိုက္မ်ားက ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ားေ႐ွ႔တြင္ သပိတ္ဆက္လက္ေမွာက္ေရးကို ေျပာၾက၏။ ၿပီးေနာက္ ကိုလွေ႐ႊက ခေရေစ့တြင္းက် အခ်က္အလက္ႏွင့္ ႐ွင္းလင္းျပ၏။
ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ တကဲ့အျဖစ္မွန္ကို ျမင္လာၾကေလၿပီ။ မဲခြဲလိုက္ေသာအခါ ကိုလွေ႐ႊဘက္က မဲမ်ားစြာႏွင့္ အျပတ္အသတ္ ႏိုင္ခဲ့သည္။
ေနာက္ႏွစ္တြင္ ကိုလွေ႐ႊသည္ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢႏွင့္ တကၠသိုလ္သမဂၢ၏ ဥကၠဌ ျဖစ္ခဲ့သည္။
ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံု အၿပီးတြင္ ကိုလွေ႐ႊလည္း မိန္းမယူလိုက္ေလသည္။ လူတို႔သည္ စိတ္ပ်က္သည့္အခါ၊ သို႔မဟုတ္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား အစိပ္စိပ္အမႊာမႊာ ကြဲၿပိဳသြားသည့္အခါ မိမိစိတ္ညစ္ျခင္းကို ခြဲေ၀ယူရန္ အေဘာ္အျဖစ္ မိန္းမယူတတ္ၾကေလသည္။
ကိုလွေ႐ႊလည္း ေဆးေက်ာင္းတက္ေနယင္း 'ရီ' ႏွင့္ လက္ထပ္လိုက္ေလ၏။
တည သမဂၢအစည္းအေ၀းအၿပီး၌ မိုး႐ြာေနရာ၊ သူ၏ ခ်စ္ဇနီး 'ရီ' အား ထီးမိုးကာ ကားေပၚသို႔ ပို႔ေပးသည္ကို ျမင္လိုက္ရ၏။

{၃}
သူ သမဂၢအျဖစ္ဥကၠဌအျဖစ္ေဆာင္႐ြက္ေသာ ၁၉၃၈-၃၉ ကၽြန္ေတာ္လည္း တကၠသိုလ္သမဂၢတြင္ အမႈေဆာင္ (ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးအဖြဲ႔နာယက) ျဖစ္ခဲ့ရာ သူႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ ေတြ႔ျမင္ရေလသည္။
တည တကၠသိုလ္သမဂၢအသင္းတိုက္တြင္ အာဇာနည္ေန႔ က်င္းပေရးအတြက္ အစည္းအေ၀းတရပ္ က်င္းပ၏။ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးမွ စ၍၊ အဖြဲ႔ေပါင္းစုံမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ၾကသည္။ အစည္းအေ၀းကို ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢက ေဆာ္ၾသသူအျဖစ္ ဖိတ္ေခၚ၍၊ ကိုလွေ႐ႊသည္ အစည္းအေ၀း၏ သဘာပတိ၊ သခင္ဘဟိန္းက အတြင္းေရးမႉးအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္သည္။
ကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိသေလာက္၊ သခင္ဗစိန္၊ သူနာျပဳ ဦးဘႏွင္း၊ ၿမိဳ႔မဆရာဟိန္၊ သခင္ေက်ာ္စိန္၊ သခင္ေလးေမာင္၊ သခင္တင္ေမာင္ (ကြယ္လြန္) စသူတို႔သည္ ထက္ထက္သန္သန္ စကားေျပာၾက၏။
ေနာက္ဆံုးဘယ္ေန႔ ဘယ္ရက္ကို အာဇာနည္ေန႔ သတ္မွတ္မည္ကို ေန႔ေ႐ြးၾက၏။ ေဆြးေႏြးယင္း အတိုက္အခံ အစုကေလး ႏွစ္စု ကြဲ၍လာ၏။
တဘက္က ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္အ႐ိုက္ခံရေသာ အာဏာဖီဆန္သည့္ေန႔ကို အာဇာနည္ေန႔ သတ္မွတ္ရန္ ေျပာၾက၏။ တဘက္ကမူကား ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ က်ဆံုးေသာ ၁၉၃၈ ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံုႀကီးသည္ ေရနံေျမအလုပ္သမား သပိတ္မွစတင္ ေတာက္ေလာင္ျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေန႔ကို အာဇာနည္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း အက်ယ္တ၀င့္ ေျပာၾက၏။
ေျပာၾကယင္း ေျပာၾကယင္း အေရးေတာ္ပံုကို အလုပ္သမားမ်ားက ေခါင္းေဆာင္သည္၊ ေကာ်င္းသားမ်ား ေခါင္းေဆာင္သည္ စသည္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးေသာအခ်က္မွ တိမ္းေခ်ာ္ကာ ပုဂၢလဓိဌာန္ အထိအခိုက္ေတြပါ ပါလာေတာ့၏။
ေတာ္ေတာ္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေျပာၾက၏။ တဘက္ႏွင့္တဘက္လည္း ပုတ္ခတ္၍ လာၾက၏။ သခင္ဘဟိန္းကား ခပ္ၿပံဳးျပံဳးပင္ နားေထာင္ေန၏။ လက္သီး လက္ေမာင္းတန္းေနေသာ သခင္တင္ေမာင္ကို ကၽြန္ေတာ္က ဆြဲထားရ၏။ သခင္တင္ေမာင္ကား ေဒါသႀကီး၏။ သူတို႔၏ မ်က္ႏွာမ်ားသည္ နီျမန္း၍ ေနၾကကုန္၏။
တခ်ိဳ႔ကား လက္ေမာင္းပင့္ၿပီး ေ႐ွ႔သို႔ ထလာ၏။ ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ထဲတြင္ကား တဘက္ႏွင့္ တဘက္ ထိုးၾက ႀကိတ္ၾကေတာ့မည္မွာ မလြဲဟု ေအာက္ေမ့ထားလိုက္၏။ သခင္တဦးက ေက်ာင္းသားေတြဟာ ဘာေကာင္ေတြ ညာေကာင္ေတြ စသည္ျဖင့္ ဆဲေရး၏။
'ထိုင္... ထိုင္.. မေျပာနဲ႔' စသည္ျဖင့္ ေအာ္ဟစ္ေႂကြးေၾကာ္ေနသည့္ ၾကားထဲမွ သခင္ေလးေမာင္သည္ မရပ္ဘဲ လွ်ာ႐ွည္႐ွည္ႏွင့္ စကားေျပာလ်က္႐ွိ၏။ တခန္းလံုး တေယာက္တခြန္း စကားသံေတြျဖင့္ ပြက္ပြက္ညံလ်က္ ႐ွိသည္။
သခင္တဦသည္ လက္ထဲမွ ထီးကိုယူကာ တဘက္သို႔ ေျပးသြားေလၿပီ။
သည္လို ေပါက္ကြဲေတာ့မည့္ ေလျပင္းမုန္တိုင္းထဲမွ ကိုလွေ႐ႊသည္ ထကာ "သခင္ေလးေမာင္၊ ရပ္လိုက္ပါ... ရပ္လိုက္ပါ...."
သခင္ေလးေမာင္၏ စကားသံသည္ ဆက္လက္ေပၚလာ၏။
"အားလံုး ၿငိမ္ၾကပါ ဒီအစည္းအေ၀းမွာ ကၽြန္ေတာ္သည္သဘာပတိ၊ ကၽြန္ေတာ့္အမိန္႔ နားေထာင္ရမယ္ ခင္ဗ်ားတို႔ အားလံုးၿငိမ္ၾက....."
သူ၏ ေအာင္ျမင္ထက္ျမက္ေသာ အသံသည္ သမဂၢအခန္းတခုလံုးကို လႊမ္းသြားသည္။ ဆူပြက္ေသာ အသံမ်ားသည္ မီးကို ေရႏွင့္ သတ္လိုက္သလို ႐ွဲကနဲ တိတ္သြားသည္။ မီးကို ေရႏွင့္သတ္လိုက္သလို ဟူေသာ ဥပမာစကား၏ တိက်မွန္ကန္ျခင္းကို ဤေနရာတြင္မွ ဒက္ကနဲ ေတြ႔လိုက္ရေပသည္။
ကၽြန္ေတာ္ကား ကိုလွေ႐ႊကို ေက်းဇူးတင္လ်က္ ႐ွိသည္။ အကယ္၍သာ ကိုလွေ႐ႊသည္ အစည္းအေ၀းကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္လ်င္၊ ဧကန္ ေသြးထြက္သံယိုမႈမ်ား ျဖစ္ပြါးမည္။ တိုင္းျပည္က အထင္ႀကီးေသာ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ရန္ပြဲသည္ ႐ွက္ဘြယ္ရာ ေက်ာ္ၾကား၍ သြားေပမည္။

{၄}
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ကား ကိုလွေ႐ႊသည္ သံမဏိလမ္းစဥ္ႏွင့္ လုပ္ခဲ့သည္။
အလုပ္သမား၊ လယ္သမားစေသာ ဆင္းရဲသားအေရးတို႔ကို ေ႐ွ႔ရႈခဲ့သည္။ သူသတ္မွတ္ထားေသာ လမ္းစဥ္ကို မတိမ္းမေစာင္းဘဲ စိုက္မတ္စြာ ရဲရဲရင့္ရင့္ လုပ္တတ္သည္။ သူ သမဂၢဥကၠဌျဖစ္တဲ့ႏွစ္က ဒုတိယဥကၠဌ ကိုေက်ာ္ျမင့္ (ယခု ဆို႐ွယ္လစ္ပါတီ) က သမဂၢအစည္းအေ၀းပြဲ တပြဲတြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္ကို ႏိုင္ငံေရးတရား ေဟာခိုင္းဖို႔ အဆိုတင္သြင္းရာ၊ ကိုလွေ႐ႊသည္ ခါးခါးသီးသီး ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။
'က်ဳပ္လက္ထက္မွာ ေဒါက္တာဘေမာ္ သမဂၢစင္ျမင့္ေပၚ မတက္ေစရဘူး' ဟု သူေျပာသည္။
အခုတင္ ဘေမာ္အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး၊ အခုဘဲ သူႏွင့္ ျပန္၍ လက္တြဲရမည့္သေဘာကို သူအလိုမ႐ွိေပ။ သူ႔လက္ထက္တြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္ တခါမွ် သမဂၢစင္ျမင့္သို႔ မေရာက္ခဲ့ရေပ။ ကိုလွေ႐ႊသည္ သံမဏိလမ္းစဥ္၊ ခ်ိဳးဖဲ့ေကြးညြတ္၍ မရေသာ လမ္းစဥ္အတိုင္း စိုက္စိုက္မတ္မတ္ သြားသည္။
ေက်ာင္းသားအေရးမ်ားေၾကာင့္ပင္ သူသည္ ပညာေရးဘက္က မ်ားစြာ အနစ္နာခံခဲ့ရသည္။

သူ တကၠသိုလ္ေရာက္သည္မွာ ၾကာလွေပၿပီ။ သူသင္ယူေသာ အမ္ဘီဘီအက္စ္ ဆရာ၀န္အတတ္မွာ (၇) ႏွစ္ သင္တန္း ႐ွိေပရာ၊ သပိတ္ကိစၥ၊ သမဂၢကိစၥ အ၀၀ေၾကာင့္၊ စာေမးပြဲ မေျဖရသည္မွာ မၾကာခဏပင္ ျဖစ္ေပသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆရာ၀န္အတတ္မွာ ဘီေအ၊ အမ္ေအ ကဲ့သို႔ ေက်ာင္းမွန္မွန္ မတက္ေသာ္လည္း၊ စာဖတ္ၿပီး စာေမးပြဲေအာင္ရန္ မရေပ။ လက္ေတြ႔ အတန္းမ်ားကို မပ်က္မကြက္တက္ၿပီး မွန္မွန္က်ိဳးစား စာဖတ္မွ ေတာ္႐ံုက်ေပသည္။ သည္အထဲ သမဂၢလုပ္ငန္းကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား လုပ္ၿပီး၊ စာေမးပြဲ မေျဖရသျဖင့္၊ ေက်ာင္းသက္မွာ ႐ွည္ရျခင္း ျဖစ္ေလသည္။
၁၉၃၉ ခုမွစ၍ သူသည္ ေက်ာင္းစာကို လိုက္ရေလသည္။ ထိုႏွစ္မွစ၍ သူ၏ သမဂၢဥကၠဌ သက္တန္းေစ့ သျဖင့္သာ၊ အမ္ဘီဘီအက္စ္ ဆရာ၀န္ဘြဲ႔ကို ဆြတ္ခူးခြင့္ ရခဲ့ေပသည္။
ေနာက္ဆံုးႏွစ္ အမ္ဘီဘီအက္စ္ ႏႈတ္ျဖင့္ ေမးေသာ စာေမးပြဲတြင္ ေဆးတကၠသိုလ္အဖြဲ႔မွ ေဆးမင္းႀကီးက ၁၉၃၈ ခု၊ ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံုသည္ မွန္သေလာ ဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ိဳးကို ကိုလွေ႐ႊအား ေမးသည္ဟု ၾကားရသည္။ ကိုလွေ႐ႊသည္ အေရးေတာ္ပံုဘက္မွေန၍ ရဲရင့္စြာပင္ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ေျဖၾကားခဲ့ေပသည္။ ထိုအခါက နယ္ခ်ဲ႔စနစ္သည္ ခိုင္ျမဲလ်က္ ႐ွိေသးသည္။
အကယ္၍သာ ေက်ာင္းမွထြက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးဆက္လိုက္လ်င္ သူ၏ ေက်ာ္ေစာျခင္းအ႐ွိန္ႏွင့္ ယခုအခါ အေတာ္ အေရးပါေသာ တေနရာတြင္ ေရာက္ႏိုင္ရန္ အလားအလာ ႐ွိခဲ့ေပသည္။
သို႔ေသာ္ သူသည္ သမဂၢက ထြက္ၿပီးကတည္းက ေအးခ်မ္းၿငိမ္၀ပ္စြာ ေနခဲ့သည္။ ဆရာ၀န္ပညာကိုသာ စိတ္အားထက္သန္ခဲ့ေပသည္။ ဆရာ၀န္ႀကီးတဦးက ကိုလွေ႐ႊအား 'ငယ္႐ြယ္ေသာ္လည္း ထက္ျမက္လွေသာ အခြဲအစိပ္ ဆရာ၀န္တဦး ျဖစ္ေလသည္' ဟု ခ်ီးက်ဴးခဲ့သည္။
ဂ်ပန္တက္စ ဘီအိုင္ေအ ေခတ္က ကၽြန္ေတာ္သည္ က်ိဳက္လတ္ၿမိဳ႔႐ွိ ဒို႔ဗမာအစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိစၥတခုျဖင့္ ဖ်ာပံုသို႔ ေရာက္ခဲ့ရာ၊ သူ႔အိမ္တြင္ သူ႔ကို သြားေတြ႔သည္။ သူသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး လုပ္လ်က္ ႐ွိသည္။
သူက 'ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ဗ်ာ မတတ္သာလို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး လုပ္ေနတာဘဲ' ဟု ညည္းသည္။ ဂ်ပန္ကလည္း ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုတြင္ အခြဲအစိပ္ ကိစၥမ်ားကို လုပ္ကိုင္လ်က္ ႐ွိခဲ့သည္။ ေနာက္တဖန္ မအူပင္သို႔ ခ႐ိုင္ဆရာ၀န္အျဖစ္ ေျပာင္းသြားသည္။
လူအျဖစ္ကား ကိုလွေ႐ႊသည္ ေဘာ္ေ႐ြျပဴငွာလွသည္။ သေဘာေကာင္းသည္။ ရယ္စရာတခုခုေျပာၿပီး ဟက္ဟက္ပက္ပက္ ရယ္ေမာတတ္သည္။ သူ၏ ရယ္သံမွာ ေတာၿမိဳင္အတြင္း႐ွိ ေရယဥ္စမ္းမွ စီးက်သံလို ကာရန္ညီ၍ စီးခ်က္က်သည္။ သူႏွင့္ စကားေျပာလွ်င္ ပ်င္းစရာမေကာင္း။ သူ႔တြင္ ဟာသ႐ွိသည္။
တာရာမဂၢဇင္းကို သူ႔ထံသြားေပးသည့္အခါ သူသည္ မ်က္ႏွာဖံုးကစ၍ ေ၀ဖန္ခ်က္ ေျပာေလ့႐ွိသည္။ သူ႔တြင္ ေ၀ဖန္စစ္ေဆးျခင္း မ်က္စိ႐ွိသည္။ 'ေငြေလွေပၚကအနမ္း' ကဗ်ာကိုကား 'ခင္ဗ်ားဟာက ကိုယ္မရတိုင္း၊ ကိုယ္မျဖစ္တိုင္း၊ ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္တာေတြ အိပ္မက္မက္ထာဘဲလားဗ်ာ' ဟု ရယ္ကာ ေျပာေလသည္။
'ခင္ဗ်ားမူအတိုင္း မပ်က္ေစနဲ႔၊ တန္ဘိုးကို အျမဲထိန္းသိမ္းေနာ္' ဟု ကၽြန္ေတာ့္ကို ေျပာတတ္သည္။
'တာရာ' တြင္ ဘ၀ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးေပးမည္ဟု ကတိေပးဘူးသည္။ သို႔ေသာ္ သူ႔မွာ မအားလပ္သျဖင့္ မေရးျဖစ္ခဲ့။
သူသည္ ေခတ္အယူအဆ၊ စာေပ စသည္တို႔ကို လစ္လ်ဴ႐ႈသူ မဟုတ္ေပ။ သူေရးခဲ့ေသာ္ 'ဇႏီးေမာင္ႏွံရာသက္ပန္' ကား စာအုပ္ေကာင္းတအုပ္ ျဖစ္၍ မကြယ္မေထာက္ ႐ွင္းလင္း ျပတ္သားလွသည္။ ေခတ္ေပၚ ဗမာကာမသွ်တၱရ စာအုပ္မ်ားထဲတြင္ သူ႔စာအုပ္သည္ ပညာအဆံဆံုး၊ အခိုင္လံုဆံုး ျဖစ္ေပသည္။

{၅}
ဆရာ၀န္ဆို၍ ကိုလွေ႐ႊတေယာက္ ႐ွိသည္မွာ မိတ္ေဆြရဲေဘာ္မ်ားအတြက္လည္း မ်ားစြာ အားကိုးစရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ေခတ္က သခင္ဘဟိန္းသည္ အသား၀ါေရာဂါ ျဖစ္ေနစဥ္၊ ကိုလွေ႐ႊသည္ မနက္အေစာႀကီး ေပါက္လာကာ ေဆးထိုးေပး၏။ သခင္ဘဟိန္းမွာ အိပ္ရာထေနျမင့္၍၊ ကိုလွေ႐ႊသည္ ေစာင့္၍ ေဆးထိုးေပးရ၏။
ေက်ာင္းသားဘ၀ကလည္း ကိုလွေ႐ႊသည္ သခင္ဘဟိန္းကို ေဆးထိုးေပးခဲ့သည္။ ေဆးထိုးရန္အတြက္ ေဆးထိုးတံ ျပင္ေနစဥ္၊ သခင္ဘဟိန္းက လက္ေမာင္းကို ပြတ္ယင္း ျပံဳးၿပီး 'ဟုတ္မွ ဟုတ္ရဲ႔လားကြာ ေတာ္ၾကာ ေဆးထိုးမွားလို႔ ႂကြေနပါအံုးမယ္'
ကိုလွေ႐ႊကား ဟက္ဟက္ပက္ပက္ ရယ္ေမာကာ၊ 'အလကားထိုးေပးရလို႔ကို ကိုယ့္လူ။ ေမာင္ရင္က ပိုက္ဆံေပးရမွ အဟုတ္ထင္တာကိုး၊ ေအာင္မယ္ေလး.... ထိုးေပးရတဲ့ လူကေတာင္ ေခ်ာ့ေနရသကိုး'
ကၽြန္ေတာ္တို႔ကား ႐ႈံ႕ ႐ႈံ႕ မဲ့ႏွင့္ ခံေနေသာ သခင္ဘဟိန္းအား ရယ္၍သာ ေနၾက၏။ ကိုလွေ႐ႊက အပ္ကို ဆြဲထုတ္ယင္း 'အပ္ႀကီးႀကီးနဲ႔ ထိုးလိုက္ရတာ အသားဘဲေဟ့' ဟု ရယ္ေမာလ်က္ ႐ွိ၏။
၁၉၄၆ ႏွစ္ဦးက ကၽြန္ေတာ္သည္ ၀မ္းကိုက္ေရာဂါျဖစ္၍ ကိုလွေ႐ႊထံတြင္ အႀကိမ္ (၆၀) ခန္႔ ေဆးထိုးရဘူး၏။
သူေဆးထိုးမည္ျပဳလ်င္ ကၽြန္ေတာ္က အက်ႌလက္ကိုပင့္ယင္း 'ေျဖးေျဖးလုပ္ေနာ္' ဟုေျပာရာ၊ 'ဒီတခါေတာ့ အပ္ႀကီးႀကီးနဲ႔ ထိုးရမယ္ဗ်' ဟုေျပာၿပီး ထိုးေလ့႐ွိ၏။
သူ႔အိမ္သို႔ ေဆးထိုးသြားလွ်င္ တက္ဘုန္းႀကီးသိန္းေဖ၊ သခင္ဗတင္၊ စသည္တို႔ကို ေတြ႔ရတတ္၏။ ကိုထြန္းအံုႏွင့္ကား ေဆးထိုးဆံု၍ ေနတတ္၏။ ကိုလွေ႐ႊ ေဆးထိုးမည့္ေန႔ဆိုလွ်င္၊ သူ႔ဇနီး 'ရီ' သည္ ေဆးထိုးတံ၊ အပ္ စသည္တို႔ကို ေဆးစိမ္၍ ထားေလ့႐ွိသည္။ ကိုလွ႐ႊေရးေပးသည့္ အညႊန္းအတိုင္း ေဆးစပ္ေပးေလ့႐ွိ၏။ ကိုလွေ႐ႊသည္ ခ်စ္ဇနီး 'ရီ' ကို အေတာ္ခ်စ္ပံုရေလသည္။
တညေနတြင္ ကၽြန္ေတာ္သည္ ေဆးရံု၀င္းထဲ႐ွိ အိမ္တြင္ ေဆးထိုးရန္ ကိုလွေ႐ႊကို ေစာင့္လ်က္႐ွိသည္။ ကိုယ္ေတာ္တပါးသည္ ေဒါက္တာေမာင္လွေ႐ႊကို ေတြ႔ခ်င္သည္ဆို၍ ဧည့္ခန္းသို႔ ၀င္လာ၏။
မၾကာမီ ကိုလွေ႐ႊသည္ ေဆး႐ံုမွ ေရာက္လာသည္။ ကိုယ္ေတာ္က ေျခတြင္ ထံုက်င္ကိုက္ခဲေသာ ေ၀ဒနာ စြဲကပ္၍ ေဆး႐ံုတက္လိုေၾကာင္း ေျပာျပ၏။ ကိုလွေ႐ႊက ေနာက္တေန႔တြင္ ေဆး႐ံုျပင္ပလူနာဌာနသို႔ လာေရာက္ရန္ ခ်ိန္းဆို၏။ သို႔ေသာ္ ကိုယ္ေတာ္က အေတာ္ၾကာပင္ ေဆး႐ံုအေၾကာင္းကို ေမးျမန္းေနေလ၏။ ကိုလွေ႐ႊကား စိတ္႐ွည္လက္႐ွည္ ႐ွင္းျပေန၏။ နားေထာင္ရေသာ ကၽြန္ေတာ္ပင္ စိတ္မ႐ွည္ေပ။
ကိုလွေ႐ႊ ေခတၱ အိမ္ခန္းထဲသို႔ ၀င္သြားေသာအခါ ကိုယ္ေတာ္က၊ 'အာဏာ႐ွင္ႀကီး ေမာင္လွေ႐ႊ လခ ဘယ္ေလာက္ရလဲ၊ တေထာင္ေက်ာ္လား' စသည္ျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့္အား ေမးလ်က္႐ွိ၏။ ကိုယ္ေတာ္သည္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ကိုလွေ႐ႊကို အေတာ္စြဲလန္းပံုရသည္။

{၆}
မသြားခင္ တလေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္က သူႏွင့္ ေတြ႔ေသာအခါ၊ အေမရိကန္ျပည္သို႔ သေဘၤာႏွင့္ သြားမည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ကို ေျပာ၏။ ေနာက္မွ ေလယာဥ္ပ်ံႏွင့္ သြားမည္ဆိုတာ သိရ၏။
သူသည္ အေမရိကန္ျပည္ မနီဆိုတာ တကၠသိုလ္၌ အခြဲအစိပ္ပညာကို ပညာေတာ္သင္အျဖစ္ သြားေရာက္ သင္ၾကားရန္ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ေဆးသိပၸံပညာ၌ စိတ္၀င္စားလ်က္ ႐ွိေနသည္။
'ကၽြန္ေတာ္တို႔တေတြ သိပၸံပညာဘက္မွာ ျပည့္ျပည့္၀၀ ေခတ္မွီမွီ တတ္ကၽြမ္းနားလည္ဘို႔လိုတယ္။ ေလ့လာဆည္းပူးစရာေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိေသးတယ္.....' ဟု ကၽြန္ေတာ့္အား ကိုလွေ႐ႊက ေျပာ၏။
ထင္ႀကီးႏွင့္ တကၠသိုလ္တခုတည္းဆို၍ ထင္ႀကီးက တဖြဖြမွာေနေသာ တာရာမဂၢဇင္းမ်ားကို ကိုလွေ႐ႊႏွင့္ ပါးလိုက္ရန္ သူ႔ဆီသြားေတြ႔၏။ ထိုေန႔က သူ အင္းစိန္သြားေနသျဖင့္ မေတြ႔လိုက္ရ။ ေလယဥ္ပ်ံတြင္ ယူႏိုင္သည့္ ၀န္စီစလယ္ အေလးခ်ိန္မွာ ျပည့္ေနၿပီဟု ၾကားရသျဖင့္ ဆန္းကေဖးမန္ေနဂ်ာ တြန္မီထြန္းတင္ႏွင့္ ေပးလိုက္ရေလသည္။
မ်ားမၾကာမီ အာေရဗ် ပင္လယ္ေကြ႔၌ ေလယာဥ္ပ်ံ ပ်က္သည့္သတင္းၾကားရရာ ထိတ္ခနဲ ျဖစ္သြားသည္။ တႏွစ္အတြင္း မိတ္ေဆြရဲေဘာ္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ သမဂၢဥကၠဌမ်ားသည္ ကြယ္လြန္႐ွာၾကေလၿပီ။ ပဌမ ကြန္ျမဴနစ္ေခါင္းေဆာင္ သခင္ဘဟိန္း၊ ေနာက္ ဖဆပလဥကၠဌ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ ေနာက္ဆံုး ၁၉၃၈ ႏွစ္ ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံု၏ ေခါင္းေဆာင္ ကိုလွေ႐ႊ။

ဒဂုန္တာရာ။
ေအာက္တိုဘာလ ၁၉၄၇။
[ဒဂုန္တာရာ '႐ုပ္ပံုလႊာ' ပထမႏွိပ္ျခင္း။ ၁၉၅၅ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။]