အေျပာမွန္ၾကရဲ႔လားေရးသူ- ေဇာ္၀င္းကို

၁၉၇၅ ခုႏွစ္၊ ေပါင္းေလာင္းျမစ္ကမ္းေဘး......။
ထိုင္ေနတဲ့ လူစုကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရယ္၊ ကိုသင္းခိုင္ရယ္၊ ေဇာ္ (ပ်ဥ္းမနား)ရယ္၊ ကိုဟိန္းလတ္ရယ္၊ ကို၀င္းေမာင္ထိုက္ရယ္၊ ကိုေက်ာ္မင္းဟန္ရယ္၊ ၿပီးေတာ့..... ဆရာဒဂုန္တာရာနဲ႔ ဦးေလးဦးတင္ေအာင္........။
ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကို 'ဦးေလးဦးတင္ေအာင္' လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္ေခၚေလ့႐ွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္တို႔၊ ဆရာျမသန္းတင့္တို႔ကို၊ 'ဦးေလး' လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူငယ္ေတြက ေခၚခဲ့ၾကတာကိုး။ ေနာက္ေတာ့လဲ ဆရာဒဂုန္တာရာကိုပါ 'ဦးေလး' လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေခၚျဖစ္ေတာ့တယ္။
လူငယ္ေတြ (အဲဒီတုန္းကေတာ့ လူငယ္ေတြေပါ့) ဘက္က အဲဒီအခ်ိန္မွာ စကား ဆက္တိုက္ေျပာေနသူက ကၽြန္ေတာ္....။
ကၽြန္ေတာ္ ဦးတည္ေျပာေနသူကေတာ့ ဦးေလးဦးတင္ေအာင္.......။

ဒါေပမယ့္ တူတေယာက္က ဦးေလးတေယာက္ကို ေလးစားစြာ ေျပာေနတဲ့ အေနအထားမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ အသည္းအမည္းႀကီးႀကီး၊ အညႇိဳးတႀကီး စကားလံုးေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ေနခဲ့တာ။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာေနတာကေတာ့ အဲဒီကာလအတြင္းကထြက္ခဲ့တဲ့ ဦးေလး ဦးတင္ေအာင္ရဲ႔ 'ျမစ္ဧရာေပၚ၀ယ္' နဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ပါ။ အဲဒီစာအုပ္ထဲမွာ ဦးေလးက 'ဓန႐ွင္ေလာက' စာအုပ္ေရးသူနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေကာက္ခ်က္တခုခ်မိတယ္။ ဒါကို ကၽြန္ေတာ္က သေဘာမတူဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ဘက္က ေထာက္ခံတဲ့ သမိုင္းအခ်က္အလက္တခုကိုလဲ ကၽြန္ေတာ္ရထားတယ္။ အဲဒီအခ်က္နဲ႔ ႏြယ္ၿပီး 'ျမစ္ဧရာေပၚ၀ယ္' ကို ကၽြန္ေတာ္ ေ၀ဖန္ခဲ့တာပါ။ အခ်က္အလက္ကေတာ့ မွန္ပါရဲ႔။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်က္အလက္နဲ႔ တျခားအခ်က္အလက္ အခ်ိဳ႔ေပၚ အေျခခံၿပီး ဦးေလးဦးတင္ေအာင္အေပၚ ကၽြန္ေတာ္ဆြဲျပလိုက္တဲ့ ေကာက္ခ်က္ ကေတာ့ (ခုျပန္ေတြးရင္) ေၾကာက္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္ေနခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ စကားလံုးေတြကလဲ ႐ုပ္၀တၳဳမ်ားသာ ျဖစ္ခဲ့ရင္ တဖက္သား အပိုင္းပိုင္း ျပတ္သြားေလာက္ ေအာင္ စူး႐ွခဲ့တယ္။ ၾကားဇာတ္ေဆာင္သေဘာတရား....၊ ဓန႐ွင္ေပါက္စ ေက်ာ႐ိုးမဲ့မႈ...၊ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကရက္...၊ ပန္းခင္းကို ျမင္းစီးၿပီးၾကည့္...။ အို... အဲဒီအခ်ိန္က အရင့္သီးတကာ့ အရင့္အသီးဆံုး ဆဲေရးစကားေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ တလံုးၿပီးတလံုး ပစ္ေပါက္....။
ဦးေလးဦးတင္ေအာင္ဟာ ေခါင္းကို စိုက္ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္စကားလံုးေတြ ရင့္သီးသထက္ရင့္သီးလာတာနဲ႔အမွ် ဦးေလးရဲ႔ ခါးဟာ ပိုမိုၿပီး ကိုင္းက်လာတယ္။ ေနာက္ ပုခံုးႏွစ္ဖက္ဟာ သိမ့္ခနဲ႔ သိမ့္ခနဲ.....။ ေဟာ- ဦးေလး ငိုေနၿပီ။ မ်က္လံုးမွာ မ်က္ရည္တစမွ မေတြ႔ရေပမယ့္ ရင္ထဲက ငိုေနၿပီ။

(၁)

ဦးေလးနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဘးခ်င္းယွဥ္အိပ္ခဲ့၊ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြး ျငင္းခုန္ခဲ့၊ လက္ခ်င္းတြဲလို႔ မရဏတရားကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ဖူးတာပဲ။ ကိုယ့္ဦးေလး ဘာျဖစ္ေနၿပီဆိုတာ ကိုယ္သိတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္စကားကို ရပ္မပစ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ စကားလံုးေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏွစ္ေယာက္လံုး ႀကံဳခဲ့ဖူးတဲ့ လိႈင္းလံုးေတြလို တ၀ုန္း၀ုန္း။ ေနာက္ဆံုး ကၽြန္ေတာ္ လက္ညိႇဳးေငါက္ေငါက္ထိုးၿပီး ဦးေလးကို ေျပာလိုက္တယ္။
"ဦးေလးမွာ အဲဒီလို ေရးဖို႔၊ အဲဒီလို ေ၀ဖန္သံုးသပ္ဖို႔ အေရးမ႐ွိဘူး" လို႔။
ဦးေလးရဲ႔ခါးဟာ ဆတ္ခနဲမတ္လာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို စူးစူးစိုက္စိုက္ ၾကည့္လိုက္တယ္။ သူ႔မ်က္လံုးမွာ မ်က္ရည္ေ၀ေနေပမယ့္ ထူးျခားတဲ့ အလင္းေရာင္တခုနဲ႔ ႐ႊန္းေတာက္ေနရဲ႔.....။
ဦးေလးက သူ႔အံကပ္ကို ခၽြတ္လိုက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ျပတယ္။ ႀကိဳးျပာ ေပၚပလင္ လက္႐ွည္အကႌ်ရဲ႔ လက္ေတြကို ပင့္ၿပီး အ႐ိုး႐ိုးၿပိဳင္းၿပိဳင္းက်ေနတဲ့ သူ႔လက္အစံုကို ျပတယ္။ အကႌ်ရင္ဘတ္ကို လွပ္ျပတယ္။ ....ျပတယ္။ ....ျပတယ္။ ....ျပတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ သြားေတြႀကိဳးၾကဲက ေလထြက္ေနေပမယ့္ အင္မတန္ပီျပင္တဲ့ အသံနဲ႔ ေျပာလိုက္တယ္။ (ေဒါသသံေတာ့ လံုး၀ မပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အင္မတန္ေလးနက္သေလာက္ ေဆြးေျမ့တဲ့ အသံ နဲ႔.....။)
"ကိုေဇာ္ သိပါတယ္ဗ်ာ၊ ကၽြန္ေတာ္ ဘာအတြက္ ဘယ္ေလာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္၊ ဘာေတြ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္၊ ဘာေတြကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရတယ္ဆိုတာ ကိုေဇာ္အသိဆံုးပါ။ ကၽြန္ေတာ္ စြန္႔လႊတ္ခဲ့တဲ့ ဒီအေသြးအသား၊ ကၽြန္ေတာ္ဆံုး႐ႈံးခဲ့တဲ့ ဒီခြန္အား၊ ကၽြန္ေတာ္ေပးဆပ္ ခဲ့ရတဲ့ ဒီဘ၀ အစိတ္အပိုင္းေတြကို ေထာက္ထားၿပီး ဒီေလာက္မွ ေျပာဖို႔အခြင့္အေရး ကၽြန္ေတာ့္ကို မေပးႏိုင္ေတာ့ဘူးလား......" တဲ့။
တျခားလူေတြ အားလံုး ၿငိမ္ၾကည့္ေနၾကတယ္။ သူတို႔ အားလံုးရဲ႔ မ်က္ရည္ေတြဟာ ဦးေလးကို ေလးစားစြာ၊ ၿပီးေတာ့ ၀မ္းနည္းစြာ။ ေပါင္းေလာင္းျမစ္ေရစီးသံ တ႐ွဲ႐ွဲအၾကားမွာ ကၽြန္ေတာ့ ေဘးကလူေတြရဲ႔ ပင့္သက္ခ်သံကို ကၽြန္ေတာ္ၾကားေနရတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ဆက္မေျပာေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အံတခ်က္ႀကိတ္ၿပီး စိတ္ထဲက ဦးေလးကို ျပန္ေျပာလိုက္တယ္။ 'ကၽြန္ေတာ္အမွန္ကို ေျပာတာဘဲေလ' လို႔။

(၂)

၁၉၇၈ ခုႏွစ္၊ ဆိတ္ဖလူးနံ႔သင္းတဲ့ အခန္းေလးတခုအတြင္းမွာ...။
ကၽြန္ေတာ္ ႐ုတ္တရက္ လန္႔ႏိုးလာတယ္။ ဒီဇင္ဘာလရဲ႔ အေအး႐ွိန္ထဲမွာေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္တကိုယ္လံုး ေခၽြးေတြ႐ႊဲလို႔။ အျပင္မွာေတာ့ ေပတံေတြ တေခ်ာင္းၿပီးတေခ်ာင္း က်ိဳးသံၾကားရဲ႔။ အေ႐ွ႔အရပ္က တခုခုၿပိဳလဲက်သံ။ ေနာက္- အေနာက္ဘက္ ေလဟုန္ျပင္းျပင္း တိုက္ခတ္စ ျပဳေနတာကိုလဲ အသံအရေရာ...........................
ကၽြန္ေတာ္ ႐ုတ္တရက္ ထထိုင္လိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေအာ္ေခၚလိုက္တယ္။
"ဦးေလး....ဦးေလးဦးတင္ေအာင္" လို႔။
ေပါင္းေလာင္းျမစ္တေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္အမွားႀကီးတခုကို က်ဴးလြန္ခဲ့မိၿပီ။ ျပန္လည္ ႐ုတ္သိမ္းလို႔ မရႏိုင္တဲ့ ႏႈတ္လြန္မႈႀကီးကို ကၽြန္ေတာ္က်ဴးလြန္ခဲ့မိၿပီ။ အခ်က္အလက္ အမွန္ တခ်ိဳ႔တေလအေပၚ အေျခခံၿပီး ေကာက္ခ်က္အမွားႀကီးေတြကို ကၽြန္ေတာ္ဆြဲခဲ့မိၿပီ။ ဦးေလးေရ.... ကၽြန္ေတာ့္ကို ခြင့္လႊတ္ပါ။
အလြန္ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ဘ၀ထဲကို အလြန္ အသက္ငယ္စြာ ေရာက္႐ွိခဲ့တဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို ဦးေလးတို႔ ၀ိုင္းၿပီး ေဖးမကူညီခဲ့ၾကတယ္။ လမ္းေၾကာင္းတည့္မတ္ေပးခဲ့ၾကတယ္။ ၀မ္းစာ ျဖည့္တင္းေပးခဲ့ၾကတယ္။ ေနရာတကာမွာလဲ 'အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔အထဲမွာေတာ့ သူက အငယ္ဆံုးေလ' ဆိုၿပီး ေ႐ွ႔တန္းတင္ ေပးခဲ့ၾကတယ္။ ဦးေလးကို ျပန္ေျခာက္ခဲ့ၿပီ။
စကားတတ္စ ကေလးငယ္က သူတတ္လာတဲ့ အဆဲစကားနဲ႔ ဆဲျပတာကို မနာႏိုင္ၾကဘဲ 'ဟယ္.... ဒီလူကေလး ဆဲေတာင္ ဆဲတတ္ေနၿပီဟဲ့' လို႔ ခ်စ္စိတ္ကို အရင္းခံၿပီး ခြင့္လႊတ္ခဲ့တဲ့ လူႀကီးမိဘေတြလို အတူေနရစဥ္ ဘ၀ၾကမ္းက (စကားလံုးအႀကီးႀကီးေတြနဲ႔) ကၽြန္ေတာ္ သင္ဆဲ ဆဲခဲ့တာမွန္သမွ် မနာႏိုင္ၾကတာကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး လူပံုအလယ္မွာ ဦးေလးကို ကၽြန္ေတာ္ ေစာ္ကားမိခဲ့ၿပီ။ အက်င့္စာရိတၱအရ မႏိႈင္းယွဥ္သာေအာင္ ျဖဴစင္ သန္႔႐ွင္းတဲ့၊ ႐ိုးသားမႈမွာ စံနမူနာျဖစ္တဲ့၊ ဆင္းရဲပင္ပန္းခံရာ စြန္႔လႊတ္ရာမွာ သူမတူတဲ့၊ ၿပီးေတာ့ ယံုၾကည္ရာကို တည္ၿငိမ္စြာ စူးတစိုက္ ႐ွိခဲ့တဲ့ ဦးေလးကို ကၽြန္ေတာ္က..... ကၽြန္ေတာ္လို ေကာင္က လက္ညိႇဳးေငါက္ေငါက္ထိုးၿပီး ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်မိခဲ့ၿပီ။
ကၽြန္ေတာ္ ကၽြန္ေတာ္ယံုၾကည္ရာမွန္သမွ်ကို တိုင္တည္ၿပီး အေလးအနက္ ဆံုးျဖတ္ လိုက္မိတယ္။
"ဦးေလးနဲ႔ ျပန္ေတြ႔ေတြ႔ခ်င္း ဦးေလးကို ငါေတာင္းပန္မယ္" လို႔။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ဦးေလးမ႐ွိေတာ့ၿပီဆိုတာ၊ ဦးေလးကို ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မေတြ႔ႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတာ၊ ဦးေလးကို ဘယ္ေတာ့မွ ေတာင္းပန္လို႔ မရႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတာ အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ မသိခဲ့ပါဘူး။

(၃)

ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေ၀ဖန္ခဲ့ရာမွ အခ်က္အလက္အခ်ိဳ႔ေတာ့ မွန္ပါရဲ႔၊ ဒါေပမယ့္ ေအာက္ပါနည္းနာဆိုင္ရာ အမွားေတြကို က်ဴးလြန္မိတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္သံုးသပ္မိပါတယ္။

၁။ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႔ ေ၀ဖန္ေရးဟာ 'အက်ေကာက္ေ၀ဖန္ေရး' သာျဖစ္ခဲ့တယ္။
လူတေယာက္ကို ေ၀ဖန္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အဓိကနဲ႔သာမည ကို ခြဲျခားဖို႔ လိုပါတယ္။ အေသးအဖြဲ အမွားေလးေတြကို မွန္ဘီလူးနဲ႔ ျပဴးျပဲ႐ွာၿပီး အဲဒီလက္ရာတခုလံုးရဲ႔ သာလြန္ ေကာင္းမြန္ခ်က္ေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳပစ္တာ၊ အေသးအဖြဲ အမွားကေလးေတြကို ပံုႀကီးခ်ဲ႔ၿပီး၊ အားေကာင္းခ်က္မ်ားကို ဖံုးကြယ္သြားေစတာဟာ 'အက်ေကာက္ေ၀ဖန္ေရး' လို႔ အမည္ေပးရ မယ္ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔လဲ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ႔ 'ျမစ္ဧရာေပၚ၀ယ္' ကို ေ၀ဖန္ရာမွာ အဲဒီ၀တၳဳထဲက အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္ တခုႏွစ္ခုကို အက်ေကာက္ၿပီး သူ႔၀တၳဳရဲ႔ ဦးတည္ခ်က္၊ သူ႔၀တၳဳရဲ႔ ၀ိဥာဥ္၊ သူ႔၀တၳဳရဲ႔ အားေကာင္းခ်က္ေတြကို ဖံုးလႊမ္းပစ္မိ ခဲ့တယ္။

၂။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႔ ေ၀ဖန္ေရးဟာ 'အေဆာတလ်င္ ေယဘူယ်ျပဳျခင္း' အမွားကို က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္။
ေ၀ဖန္ေရးဟာ ဆင္ျခင္စဥ္းစားမႈ၊ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာမႈေပၚမွာ အေျချပဳတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေ၀ဖန္ေရး လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ယုတၱိေဗဒနည္းက် ဆင္ျခင္စဥ္းစားမႈ ႐ွိဖို႔လိုပါတယ္။ ယုတၱိေဗဒမွာ 'အေဆာတလ်င္ ေယဘူယ်ျပဳျခင္း' (Hasty Generalization) ဆိုတဲ့ ဆင္ျခင္ပံု အမွားတမ်ိဳး ႐ွိတယ္။ ျခံဳယူဆင္ျခင္မႈစနစ္နဲ႔ ဆင္ျခင္ရာမွာ အခ်က္အလက္ေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျပည့္စံုသထက္ ျပည့္စံုေအာင္မစုေဆာင္းဘဲ၊ ရရာအခ်က္အလက္တခ်ိဳ႔ အေပၚ အေျချပဳၿပီး အျမန္အဆန္ ေကာက္ခ်က္ဆြဲလိုက္တဲ့ အမွားမ်ိဳးပါ။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔လဲ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ႔ တျခား ျပဳစုၿပီး စာေပေတြ၊ သူ႔ျဖတ္သန္းမႈ အစဥ္အလာေတြ၊ သူ႔ရဲ႔ အထင္အ႐ွားျဖစ္တဲ့ သေဘာေတြကို ထည့္သြင္းမစဥ္းစားမိခဲ့ဘူး။ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပည့္စံုသထက္ ျပည့္စံုေအာင္ မစုေဆာင္းမိခဲ့ဘူး။

၃။ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႔ေ၀ဖန္ေရးဟာ 'ဆႏၵစြဲက်တဲ့ ေ၀ဖန္ေရး' ျဖစ္ခဲ့တယ္။
ေကာက္ခ်က္ကို အရင္ဆြဲၿပီးမွ အဲဒီေကာက္ခ်က္ကို ေထာက္ခံဖို႔ အခ်က္အလက္ေတြ ႐ွာတာဟာ ဆႏၵစြဲက်တဲ့စဥ္းစားမႈ ( Subjective thinking) ပါ။ ေ၀ဖန္ေရးမွာလဲ 'ဒီလူ၊ ဒီစာေရးဆရာဟာျဖင့္ ဒီလိုမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔မွာေတာ့ ဒီလိုအမွားမ်ိဳး ႐ွိမွာပဲ' လို႔ ႀကိဳတင္ ဆံုးျဖတ္ထားမိတာမ်ိဳး ႐ွိတတ္တယ္။ အဲဒါ ဆႏၵစြဲက်တဲ့ ေ၀ဖန္ေရးပါ။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔လဲ (အဲဒီအခ်ိန္က ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကို အားမလိုအားမရနဲ႔ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ႐ွိေနခဲ့တယ္။ အဲဒီ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ထားခ်က္အရ အဲဒီႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ထားခ်က္ကို အေထာက္အကူျပဳမဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကိုသာ လိုက္႐ွာေနမိတယ္။ အမွားေတြ႔တယ္ ထင္လိုက္တာနဲ႔ အဲဒီအခ်က္အလက္အေပၚမွာ အေျချပဳသလို ပံုဖမ္းၿပီး မူလေကာက္ခ်က္ကို ခ်ျပလိုက္တာပါဘဲ။

၄။ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႔ ေ၀ဖန္ေရးဟာ 'အတၱဗဟိုျပဳေ၀ဖန္ေရး' သာျဖစ္ခဲ့တယ္။
အဲဒီအခ်ိန္က ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သိပ္မွန္၊ သိပ္ဟုတ္၊ သိပ္ျပတ္သားတယ္ လို႔ ထင္ေနခဲ့တယ္။ တျခားသူေတြကိုလဲ.... လူတေယာက္မွားတယ္လို႔ ထင္ရင္လဲ 'မွားရေကာင္းလား၊ ငါ့ေလာက္မွ မျမင္ရေကာင္းလား' လို႔ ေဒါသ ထြက္မိျပန္ေရာ။ ၿပီးေတာ့ 'အေၾကာင္းျပလိုက္မယ္' ဆိုတဲ့ စိတ္ေတြ ကဲေနတာေၾကာင့္ 'နည္းနည္း မမွားလိုက္နဲ႔၊ ငါနဲ႔ေတြ႔သြားမယ္' ဆိုတဲ့ မာန္မာနေတြ ကဲေနမိခဲ့တယ္။ ဒီလို အတၱဗဟိုျပဳစိတ္နဲ႔ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ႔ ၀တၳဳကို ကၽြန္ေတာ္ ေ၀ဖန္ခဲ့တာပါ။ တကယ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ ေ၀ဖန္ေရးဟာ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကို ကူညီလိုစိတ္က ေပၚလာတာ မဟုတ္ဘဲ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႔ အတၱကို အစာေကၽြးရာက ေပၚေပါက္လာတဲ့ အတၱဗဟိုျပဳေ၀ဖန္ေရး (Self-centered Criticism) သာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

(၄)

ကၽြန္ေတာ္ ၾကားဖူးခဲ့တယ္။ ႐ြယ္တူသူငယ္ခ်င္းတေယာက္က ေျပာတာလား၊ ကိုယ့္ထက္အသက္အ႐ြယ္ ႀကီးသူတေယာက္က ေျပာတာလား၊ မမွတ္မိဘူး။ ေျပာသူရဲ႔ ကိုယ္ပိုင္စကားလား၊ သူကိုယ္တိုင္ တေနရာရာက ၾကားဖူးဖတ္လို႔ ထပ္ဆင့္ကိုးကားတာလား ဆိုတာလဲ မသိဘူး။ မွတ္မွတ္ရရေတာ့ ၾကားဖူးတယ္။
'အမွန္ကို ေျပာသလို အေျပာလဲ မွန္ရတယ္' တဲ့။
အမွန္ကို ေျပာဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ အခြင့္အေရး႐ွိသလို တာ၀န္လဲ ႐ွိပါတယ္။ အမွန္လို႔ တထစ္ခ် မဆိုႏိုင္ရင္ေတာင္မွ မွန္တယ္ထင္ရာကို ေျပာဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ အခြင့္အေရး ႐ွိပါတယ္။ မွန္တယ္ထင္ရာကို ေျပာရဲတဲ့ သတၱိကိုလဲ ႀကိဳဆိုသင့္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္ေျပာရမွာလဲ။ ဘယ္လိုေျပာရမွာလဲ။ ဒါကေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားရမယ့္ ကိစၥပါ။ ေျပာသူက ဘယ္သူလဲ။ အေျပာခံရသူက ဘယ္သူလဲ။ ေျပာသူရဲ႔ ျဖတ္သန္းမႈက ဘယ္လိုလဲ။ အေျပာခံရသူရဲ႔ ျဖတ္သန္းမႈနဲ႔ အစဥ္အလာက ဘယ္လိုလဲ။ အဲဒီ အေျခအေန အရပ္ရပ္နဲ႔ အခ်က္အလက္ေပါင္းမ်ားစြာကို သံုးသပ္ၿပီးမွ ဘယ္လိုေျပာမလဲ ဆိုတဲ့ နည္းနာကို မွန္ကန္စြာ ေ႐ြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။
အေျပာခံရသူက အစဥ္အလာႀကီးမားရင္ သတိထားေျပာရမယ္လို႔ ဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျပာခံရသူရဲ႔ အေနအထားကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ဖို႔ပါ။ အေျပာခံရသူဟာ ႏုနယ္ေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေရေႏြးပူနဲ႔ ေလာင္းပစ္တာမ်ိဳး၊ မိတ္ေဆြအခ်င္းခ်င္းကို ေျပာရမွာကို ရန္သူလို ရန္စြယ္ေငါေငါ ေျပာတာမ်ိဳးလဲ မွန္ကန္တဲ့ေျပာနည္းလို႔ ဆိုႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။
အထူးသျဖင့္ စာေပနယ္မွာ စာေပသမားအခ်င္းခ်င္း ေျပာၾကဆိုၾကတာဟာ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္သင့္ပါသလဲ။ ကိုယ္မွန္တယ္ ထင္႐ံုမွ်နဲ႔၊ ကိုယ့္ဘက္က ပိုင္ႏိုင္ၿပီလို႔ ထင္႐ံုမွ်နဲ႔ ႏႈတ္စြမ္းအား႐ွိသမွ် တဆံုးတဆ ေျပာလိုက္ၾကေတာ့မွာလား။ အလြန္အကၽြံ ေဒါသတႀကီးနဲ႔ ေျပာၾကဆိုၾကေတာ့မွာလား။

(၅)

လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ တခုေက်ာ္ေက်ာ္အတြင္းမွာ မဂၢဇင္းေတြ အၿပိဳင္းအ႐ိုင္း ေပၚလာၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႔က ဟုန္းကနဲေတာက္၊ ဟုပ္ကနဲေပ်ာက္၊ တခ်ိဳ႔က တအုပ္နဲ႔ ဇာတ္သိမ္း၊ တခ်ိဳ႔ကလဲ စိုက္လိုက္မတ္ ေအာင္လံလႊင့္လို႔။
ဒီမဂၢဇင္းေတြထဲမွာ လူငယ္ေ၀ဖန္ေရး ေဆာင္းပါး႐ွင္ေတြလဲ အမ်ားအျပား ပါ၀င္ေရး သားလာၾကတယ္။ သူတို႔ အမ်ားစုဟာ ရဲရဲေတြး၊ စူးစူးနစ္နစ္ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး ထက္ထက္ ျမက္ျမက္ေရးတာေၾကာင့္ စာေပေလာကမွာ 'စာေပေ၀ဖန္ေရး' ဆိုတဲ့ က႑ကေလးဟာ အံုးအံုးကၽြတ္ကၽြတ္နဲ႔ပါပဲ။
အစပိုင္းမွာေတာ့ စာေပေလာကသား အခ်င္းခ်င္းေရာ၊ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြကပါ ဒီစာေပေ၀ဖန္ေရး ေဆာင္းပါးေတြကို ႐ႊင္လန္းတက္ႂကြစြာနဲ႔ ႀကိဳဆိုၾကတယ္။ 'ဘယ္ေဆာင္းပါး မွာေတာ့ ဘယ္စာေရးဆရာ၊ ဘယ္စာအုပ္ကို ဘယ္လိုေ၀ဖန္ထားေလရဲ႔' ဆိုၿပီး စာေပသမား အခ်င္းခ်င္းလဲ လက္တို႔ သတင္းေပးၾကရဲ႔၊ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြကလဲ စိတ္၀င္တစား ႐ွာေဖြ ဖတ္႐ႈၾကရဲ႔။
ဒါေပမယ့္ တေျဖးေျဖးနဲ႔ စာေပေ၀ဖန္ေရးဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြမွာ စကားလံုးမီး႐ွဴး မီးပန္းလႊတ္တာေတြ မ်ားသထက္ မ်ားလာတယ္။ အခ်က္အလက္ကို အေသအခ်ာ မစုေဆာင္းဘဲ 'ျမန္ျမန္ေျပာ၊ မ်ားမ်ားေျပာ၊ မွားမွားမွန္မွန္ေျပာ' ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အစဥ္အလာ႐ွိတဲ့ စာေရးဆရာႀကီးေတြကို 'တမင္ၿဖိဳလိုက္မဟဲ့' ဆိုတဲ့ စိတ္မ်ိဳးနဲ႔ ေ၀ဖန္တာေတြ မၾကာခဏ ေတြ႔လာရတယ္။ နာမည္တက္စ လူငယ္စာေရးဆရာေတြကို အညြန္႔ခ်ိဳးသလို ပစ္ပစ္ခါခါ ေ၀ဖန္တာမ်ိဳးလဲ အမ်ားအျပား ဖတ္လာရတယ္္။ စာေပေ၀ဖန္ေရးဟာ စာဖတ္ပရိသတ္အတြက္၊ စာေပသမား အခ်င္းခ်င္းအတြက္ အင္အားျဖစ္ရမယ့္အစား ေၾကာက္စရာ လန္႔စရာ ျဖစ္လာတယ္။ သူတို႔ေတြရဲ႔ ေဆာင္ပါးေတြမွာသာမက သူတို႔ရဲ႔ 'အင္တာဗ်ဴး' ဆိုတာေတြမွာပါ သူတို႔ အတၱေတြဟာ အေငြ႔တေထာင္းေထာင္းနဲ႔။

(၆)

ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဒဏ္ခတ္တဲ့အေနနဲ႔ ေခ်ာင္ထိုးထားခဲ့တဲ့ ကေလာင္ကို ေကာက္ကိုင္လာ မိတာဟာ ေမးခြန္းတခု ေမးခ်င္လို႔ပါ။ ကိုယ္တိုင္က်ဴးလြန္ခဲ့မိတဲ့ အမွားတခုကို တေျမ့ေျမ့ ျပန္လည္သံုးသပ္ရင္း စာေပေ၀ဖန္ေရးေဆာင္ပါး႐ွင္ေတြကို ရင္းႏွီးခင္မင္စြာ ေမးခ်င္လို႔ပါ။
မိတ္ေဆြေရာင္းရင္းမ်ားခင္ဗ်ာ။ စာေပညီအကိုေတာ္မ်ားခင္ဗ်ာ-
"အမွန္ကို ေျပာတယ္ပဲထားပါေတာ့၊ အေျပာေရာမွန္ၾကပါရဲ႔လား....."

ေဇာ္၀င္းကို။
{ထုတ္ေ၀သူ- "ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္သားမ်ား" ရဲ႔ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္-တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ စာေရးဆရာ သတင္းစာဆရာ၊ စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။ }