ကိုေစာလြင္နဲ႔က်ေနာ္ေရးသူ- ဖိုးသံ(လူထု)

က်ေနာ္တို႔ လူထုသတင္းစာတိုက္မွာ စစ္ၿပီးကာလကစၿပီး ၆ဝစုႏွစ္ပိုင္းအထိ စာအုပ္လည္းေရာင္း ပါတယ္။ အေစာပိုင္းကဆိုရင္ လူထုတိုက္ထုတ္စာအုပ္ေတြသာမက စာေပဗိမာန္တိုက္ထုတ္ စာအုပ္ေတြနဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံကထုတ္တဲ့ မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္၊စာအုပ္ေတြလည္ ေရာင္းပါတယ္။ ေနာက္မွာေတာ့ အေနာက္ႏိုင္ငံက ထုတ္တဲ့စာအုပ္ေတြ မတင္ေတာ့ပဲ ဆိုဗီယက္ယူနီယံနဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္ကထုတ္တဲ့ စာအုပ္ေတြေရာင္းပါတယ္။ စာအုပ္ဆိုင္တိုင္းမွာ ပံုမွန္စာအုပ္လာဝယ္သူေတြ ႐ွိစၿမဲပါ။

က်ေနာ္ငယ္ငယ္တုန္းက ေက်ာင္းအားရင္ ေအာက္ထပ္ဆင္း၊ စာအုပ္ေရာင္းသူကို ေဆာ့ရင္းကူ၊ ကူရင္းေဆာ့ ဆိုသလို တခါတေလေဘာက္ခ်ာ(အဂၤလိပ္လို၊ ဗမာလို) ကူေရးေပး၊ စာအုပ္သစ္ေတြေရာက္လာရင္ ကူၿပီးစင္ေပၚတင္ေပး၊ စတာေတြလုပ္ေပးေလ့႐ွိပါတယ္။ အဲဒီလိုေနရင္းနဲ႔ပဲ က်ေနာ္တို႔ စာအုပ္ဆိုင္ကို ပံုမွန္လာၿပီး ဝယ္သူေတြထဲမွာ လူငယ္အမ်ိဳးသားတေယာက္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္တို႔ကို သတိထားမိေနပါတယ္။ လူငယ္လို႔ သာဆိုတာ၊ အဲဒီတုန္းက က်ေနာ့္ထက္ အသက္အမ်ားႀကီးႀကီးပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္စလံုးဟာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြျဖစ္ၿပီး ႏွစ္ေယာက္စလံုး မ်က္မွန္တပ္ၾကပါတယ္။ တကယ့္စာသမား၊ စာဂ်ပိုးပံုေတြပါ။ က်ေနာ္သတိထားမိတာ သူတို႔ခ်င္းလည္းသိၾကၿပီး သူတို႔ႏွစ္ေယာက္စလံုးဟဟာ က်ေနာ့္မိဘမ်ားနဲ႔လည္း ရင္းရင္းႏွီးႏွီး သိၾက႐ံုမက ေတြ႔တိုင္း သူတို႔ရဲ႔ မိဘေတြ သာေၾကာင္းမာေၾကာင္း ေမးေလ့ေျဖေလ့ ႐ွိၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ၁၉၅၆-၅၇ ဆီေလာက္က ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အတိအက်ေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ပါဘူး။
အဲဒီ ႏွစ္ေယာက္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးရဲ႔ နာမည္က မခင္ေအးမြန္ျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသားနာမည္က ကိုေစာလြင္ျဖစ္ ပါတယ္။ ေနာင္မွာ မခင္ေအးမြန္က မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမဂၢအမႈေဆာင္အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ လာၿပီး ကိုေစာလြင္ကေတာ့ ၁၉၅၈-၅၉ခုႏွစ္ မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမွာ ဥကၠ႒ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ္အခုေရးျပမွာ ကိုေစာလြင္အေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။
မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢဥကၠ႒၊ လူထုသတင္းစာအယ္ဒီတာအဖြဲ႔ဝင္စတာ ေတြျဖစ္ ဖူးတဲ့၊ စာေရးဆရာတကၠသိုလ္ေမာင္ေစာလြင္ ေခၚ ကိုေတာလူပါ။ သူ႔အိမ္က မႏ ၱေလး႐ွမ္းပြဲရပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တံတားဦး (အင္းဝ) အဆက္ေတြပါ။ သူ႔ရဲ႔ စိန္ပီတာေက်ာင္းသားဘဝ နာမည္က ပီတာဘသန္းပါ။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္နဲ႔ လူထုကိုစိန္ဝင္းက သူ႔ကို "ကိုပီ" လို႔ေခၚေလ့ ႐ွိၾကပါတယ္။
အသားျဖဴျဖဴ၊ အရပ္ျမင့္ျမင့္- ငါးေပ႐ွစ္လက္မ၊ ကိုးလက္မေလာက္။ မ်က္ႏွာသြယ္သြယ္၊ ဆံပင္က သခင္ဗဟိန္းလို လိႈင္းတြန္႔ေလးေတြနဲ႔။ စကားေျပာရင္ ေလေအးေအးနဲ႔ ၿပံဳးၿပီး ေျပာတတ္သူ။
အထက္မွာ က်ေနာ္သူ႔ကို စေတြ႔ဖူးခဲ့ပံုကို ေျပာျပၿပီးပါၿပီ။ ဆက္ရရင္ ေနာက္မွာေတာ့ သူက က်ေနာ္တို႔ လူထုသတင္းစာတိုက္ရဲ႔ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႔ထဲမွာ ဝင္လုပ္ပါတယ္။ က်ေနာ္မွတ္မိသေလာက္ဆိုရင္ အဲဒီေခတ္က ေက်ာင္းသားလႈပ္႐ွားမႈထဲမွာ တက္တက္ႂကြႂကြပါဝင္ လႈပ္႐ွားသူ အမ်ားအျပားဟာ လူထုတိုက္ကို စာအုပ္ ဝယ္ရင္းျဖစ္ေစ အလည္လာရင္းျဖစ္ေစ၊ ဝင္ထြက္ သြားလာေလ့႐ွိၾကပါတယ္ (ဒါကိုပဲ အဲဒီတုန္းက ဖဆပလ အစိုးရက လူထုဇနီးေမာင္ႏွံဟာ ေက်ာင္းသားေတြကိုေသြးထိုးေပးတယ္၊ အေရာင္ဆိုးေပးတယ္လို႔ အၫိႈးထား၊ လက္စားေခ်ခဲ့ပါတယ္)။ အဲဒီလို ေက်ာင္းသားေတြထဲမွာ ကိုသာႏိုး (မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ ဥကၠ႒ေဟာင္း)၊ ကိုျမင့္သိန္း(မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ အမႈေဆာင္ေဟာင္း)၊ ကိုေစာလြင္ (မႏၱေလး တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢဥကၠ႒ေဟာင္း)၊ ကိုေက်ာ္စိုး (တပ္ဦးသစ္အဖြဲ႔ဥကၠ႒ေဟာင္း)၊ ကိုခင္ေမာင္လြင္ (ေမာ္လၿမိဳင္ ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢဥကၠ႒ေဟာင္း) နဲ႔ ကိုစြမ္းရည္ (မႏ ၱေလး တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ တြဲဖက္အတြင္းေရးမႉးေဟာင္း) ၊ မႏ ၱေလးခ႐ိုင္ ဗကသ အမႈေဆာင္ ကို(ဂလိ) တင္ဝင္း တို႔ဟာ လူထုအယ္ဒီတာ အဖြဲ႔ဝင္ေတြေတာင္ ျဖစ္ဖူးၾကပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ တျခားက်ေနာ္ေမ့တာ၊ မသိတာေတြလည္း က်န္ေကာင္း က်န္ႏိုင္ပါေသးတယ္။
သူ မတကသ (မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ) ဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့ ကာလေတြတုန္းက ေက်ာင္းသား သမဂၢေတြဟာ တိုင္းျပည္မွာ အ႐ွိန္ၾသဇာ အလြန္ျမင့္မားပါတယ္။ အုပ္စိုးသူမ်ားကလည္း တေလးတစား ဆက္ဆံသလို မီဒီယာမ်ားကလည္း အလြန္အေလးထားၾကပါတယ္။ မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ လက္ေအာက္ကခြဲထုတ္ၿပီး သီးျခားတကၠသိုလ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာကို ႀကိဳဆိုၾကတဲ့ သီးျခားတကၠသိုလ္ ပြဲေတာ္ႀကီးကို မတကသ ကဦးစီး က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ပထစ အစိုးရတက္ေတာ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုဟာ ပညာေရးႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲႀကီးကို က်င္းပေပးခဲ့ၿပီး သမဂၢေခါင္းေဆာင္ ေတြနဲ႔ အစိုးရတာဝန႐ွိသူေတြ တက္ေရာက္ အျမင္ဖလွယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ေထာင္ထဲမွာ ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ကိုတင္ေ႐ႊ(မံု႐ြာ) ဟာ ကိုေစာလြင္ ဥကၠ႒လုပ္ခဲ့တဲ့ သမဂၢမွာ အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ဝင္ (အတြင္းေရးမႉး ထင္ပါတယ္) တဦးပါ။ သူတို႔ေခတ္မွာပဲ တ႐ုတ္ - ဗမာ ေက်ာင္းသားေတြ အျပန္အလွန္ ခ်စ္ၾကည္ေရး လည္ပတ္တဲ့ အစီအစဥ္လုပ္ေတာ့ မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္က သူနဲ႔ မံု႐ြာကိုတင္ေ႐ႊ၊ ရန္ကုန္က ဗကသကိုသက္ (ေတာထဲမွာ ကြယ္လြန္သြားသူ)နဲ႔ ကိုစိုးသိန္း (မဆလလက္ထက္မွာ တကၠသိုလ္ေမာ္ကြန္းထိန္း ရာထူးယူသြား သူ) စသူတို႔ လိုက္ပါသြားခဲ့ပါတယ္။
ကိုေစာလြင္ရဲ႔ ထူးျခားခ်က္တခုက သူဟာဘယ္သူနဲ႔ပဲေတြ႔ေတြ႔၊ စကားေျပာေျပာ အင္မတန္ႏွိမ့္ခ်ၿပီး အားနာတတ္တာျဖစ္ပါတယ္။။ ဆင္းရဲသူ ဆင္းရဲသားေတြနဲ႔ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ဆံုး က်ေနာ္တို႔လို ကေလးေတြနဲ႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ဆက္ဆံရာမွာ သူ႔မာနကို ႏွမ္းတေစ့မွ မေတြ႔ရပါဘူး။ သူ႔အေၾကာင္း မသိေသး သူေတြကေတာ့ လူပံုကသန္႔၊ စာေတြအမ်ားႀကီး ဖတ္ထားသူမွန္းလည္း သူ႔ကိုသိ ေနၾကေပမဲ့ သူက သူမသိရင္၊ နားမလည္ရင္ နည္းနည္းမွ ဟန္မေဆာင္ပဲ ေမးတာကို ႀကံဳရလို႔ အံ့ၾသၾကရတာလည္း ခဏခဏပါ။ ဒါ့အျပင္ သူ႔ထက္ငယ္သူေတြအပါ၊ သူမ်ားေတြကို ခ်ီးက်ဴးစရာ႐ွိရင္ မခၽြြင္းမခ်န္၊ ရက္ရက္ေရာေရာႀကီး ခ်ီးက်ဴး တတ္တာဟာလည္း သူ႔ရဲ႔ ထူးျခားခ်က္ပါပဲ။ ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာႀကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ ကိုတင္မိုးနဲ႔ ကိုၾကည္ေအာင္တို႔ကို သူအဲဒီလို ရက္ရက္ေရာေရာ ခ်ီးက်ဴးခဲ့လို႔ သူ႔အေပၚ တခ်ိဳ႔က မၾကည္မလင္ ျဖစ္ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ သေရာ္တာ၊ တိုက္ခိုက္တာေတြလည္း လုပ္ၾကပါတယ္။ သူကဒါေတြကို ဘာမွမ တုန္႔ျပန္ပါဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ သူေရးတာ မမွားေၾကာင္း သမိုင္းက သက္ေသျပသြားေလေတာ့ ဒီကိစၥဟာ ေမ့ေမ့ ေပ်ာက္ေပ်ာက္ဆိုတာ မ်ိဳးပဲ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္သူ႔ထူးျခားခ်က္တခုကေတာ့ ေလာဘနည္းတာပါ။ ေဆးလိပ္မေသာက္၊ အရက္မေသာက္တာေလာက္ မကပဲ စီးပြားေရးလုပ္ရင္ သူမ်ားအေပၚက အၫြန္႔ခူးသလိုျဖစ္မွာစိုးလို႔ ဆိုၿပီး ဘာစီးပြားေရးမွ မလုပ္ပါဘူး။ အစိုးရအလုပ္က်ေတာ့လည္း ဒီအစိုးရေတြကိုေတာ့ ဘယ္လိုမွအလုပ္အေကြၽး မျပဳဘူးဆိုၿပီး သူက စဥ္းစားေတာင္ မစဥ္းစားပါဘူး။ (တကယ္ေတာ့ သူကလုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုဦးေတာ့ ဟိုက အလုပ္ေပးမယ္ မထင္ပါဘူး)။ သူမက္ေမာတာ၊ လိုခ်င္စိတ္႐ွိတာဟာ စာအုပ္နဲ႔ စာအုပ္ပါပဲ။ သူ႔တသက္မွာတခါလို႔ ေျပာရေလာက္ေအာင္ စီးပြားေရးလုပ္ခဲ့တာက မႏ ၱေလးတကၠသိုလ္ နဲ႔ မေဝးတဲ့ ေဗာဓိကုန္းေျမာက္ဖ်ားနားမွာ "အေ႐ွ႔ေလ" ဆိုတဲ့ စာအုပ္အငွားဆိုင္ ဖြင့္ခဲ့တာစပါပဲ။ ၾကာၾကာမခံ လိုက္ပါဘူး။ တႏွစ္ေတာင္ မခံလိုက္ဘူး ထင္ပါတယ္။ သူ႔မွာ႐ွိတဲ့ စာအုပ္ေကာင္းေလးေတြ တခ်ိဳ႔ဆံုးကုန္တာပဲ အဖတ္တင္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ သူ႔မွာ ကံေကာင္းတဲ့ အခ်က္တခ်က္ ႐ွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ သားသမီးကိုးေယာက္နဲ႔ အိမ္ေထာင္ႀကီးတခုလံုးကို ေကြၽးေမြးသုတ္သင္ၿပီး ကေလးေတြကို လူလားေျမာက္တဲ့အထိ ပညာသင္ ျပဳစုတဲ့ အလုပ္အားလံုးကို တာဝန္ယူကုန္း႐ုန္း လုပ္ေပးခဲ့တဲ့ သူ႔မိခင္ႀကီး ေဒၚထိုက္ထိုက္နဲ႔ ခ်စ္ဇနီး ေဒၚစိန္စိန္ရီတို႔ရဲ႔ ပါရမီျဖည့္ ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ သူကေတာ့ သူလုပ္ခ်င္ရာ၊ ဝါသနာပါရာကိုပဲ တသက္လံုး တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္သြားတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ သူက ဝင္ေငြသာမ႐ွာတတ္တာ သံုးေတာ့သံုး တတ္ပါတယ္။ မၾကာခဏ ဆိုသလို အေမနဲ႔ ဇနီးဆီကေငြကို ဆြဲၿပီး ခ်ိဳ႔တဲ့တဲ့၊ လိုအပ္ေနတဲ့ ရဲေဘာ္ေတြ၊ အေပါင္းအသင္းေတြကို ေပးတာပါပဲ။
ငယ္႐ြယ္စဥ္တုန္းက ေက်ာင္းသားအေရး လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ တဘဝလံုးႏွစ္ၿပီး လုပ္ပါတယ္။ သူဟာ ေက်ာင္းက အထုတ္ခံရၿပီး ဘြဲ႔မရခဲ့ပါဘူး၊ ေနာက္ေတာ့ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာတို႔နဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းေတြကို တက္တက္ႂကြႂကြလုပ္ပါတယ္။ ေနာက္ အထက္ဗမာႏိုင္ငံ စာေရးဆရာ အသင္း တက္ႂကြစြာ လႈပ္႐ွားေနႏိုင္တဲ့ ကာလေတြမွာ အသင္းလုပ္ငန္းေတြကို ကုလားထိုင္စီတာကေန ပတ္စာခြာ ဖ်ာသိမ္းတဲ့အထိ လုပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေျမေအာက္လုပ္ငန္းေတြကိုလည္း သူတတ္ႏိုင္သေလာက္ ကူညီခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ဘဝမွာ သူ႔ဖို႔ဆိုလို႔ စာဖတ္တာပဲ လုပ္တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ သူ႔ဘဝရဲ႔ ေနာက္ဆံုးပိုင္း နားေရာက္ေတာ့ သူအားတက္သေရာ လုပ္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႔ တိ-နိ သာသနာ့ တကၠသိုလ္ လုပ္ငန္းေတြလည္း ပါပါတယ္။
သူ႔အေမက သူ႔ကို မႏ ၱေလးက မလြန္ရပ္ထဲမွာ တိုက္ကေလးတလံုး ေပးထားပါတယ္။ အဲဒီတိုက္ကေလး ရဲ႔ ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း တိုက္ခန္းေလးေတြ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီတိုက္ခန္းေလးေတြထဲမွာ ကိုသာႏိုးနဲ႔ ကိုေလးေမာင္၊ ကိုေအာင္ၿငိမ္းစတဲ့ က်ေနာ္တို႔ရဲေဘာ္ေတြ ေနၾကပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေျမေအာက္လုပ္ငန္းေတြ၊ အစည္းအေဝး ေလး ေတြလည္း လုပ္ၾကပါတယ္။
က်ေနာ့္ တဦးခ်င္းအေနနဲ႔ သူ႔ကိုမေမ့ႏိုင္တဲ့ အခ်က္တခ်က္ေတြထဲမွာ က်ေနာ္ ေထာင္ကထြက္လာတဲ့ အခ်ိန္တုန္းက သူ႔ရဲ႔ႀကိဳဆိုမႈလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ လူေတြဟာ ကိုယ္ေထာင္ထဲမွာ အၾကာႀကီးေနၿပီးေနာက္ ထြက္လာတဲ့အခါ ကိုယ့္အေပၚကို ဘယ္သူေတြက ဘယ္လိုဆက္ဆံတယ္၊ ေျပာဆိုတယ္ဆိုတာကို အင္မတန္ ဂ႐ုစိုက္ သတိထားတတ္ပါတယ္။ မွတ္လည္းမွတ္မိေနမိပါတယ္။ က်ေနာ့္ေခါင္းထဲမွာ က်ေနာ္ေထာင္က လြတ္လာစတုန္းက လာေတြ႔သူေတြ၊ ေျပာဆိုၾကတာေတြ၊ မ်က္ရည္က်ၾကတာေတြကို အခုအခ်ိန္အထိ မေန႔တေန႔ ကလိုပဲ ေကာင္းေကာင္း မွတ္မိေနပါတယ္။
ဥပမာဆိုရင္ က်ေနာ့္ မိဖမ်ားနဲ႔ အင္မတန္ရင္းတဲ့၊ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးအဖမ္းခံခဲ့ရတဲ့ ဂါးဒီးယန္း ဦးစိန္ဝင္းက က်ေနာ့္မိဘမ်ားဆီကို လာလည္ရင္း က်ေနာ့္ကို တမင္ေမးၿပီး ေတြ႔တဲ့အခါမွာ "ေအး၊ မင္းနဲ႔ ငါနဲ႔ အယူအဆ ခ်င္းေတာ့မတူဘူးေပါ့ကြာ၊ ဒါေပမဲ့မင္း မူေပၚမွာ ႀကံ့ႀကံ့ခိုင္ရပ္ခဲ့တာကိုေတာ့ ငါ အသိအမွတ္ ျပဳပါတယ္၊ ကြန္ဂရက္က်ဴလိတ္လုပ္ပါတယ္" လို႔ ေျပာခဲ့တာမ်ိဳးပါ။ ေနာက္ၿပီး တုန္တုန္ရီရီနဲ႔ "ငါ့သားႀကီးျပန္လာၿပီ" လို႔ေျပာၿပီး မ်က္ရည္ေတြ တေပါက္ေပါက္က်ရင္း ျပံဳးၾကည့္ေနတဲ့ ေက်ာက္ဆည္ေဒၚျမရီ ရဲ႔ မ်က္ႏွာ (သူ႔သား ကိုစိုးသိန္းနဲ႔ က်ေနာ္က တကၠသိုလ္ကို အတူေရာက္ၾကတာပါ)။ မႏ ၱေလးက ခ်မ္းျမသာစည္ ေလယာဥ္ကြင္းမွာ ေလယာဥ္ထဲက ထြက္လိုက္တယ္ဆိုတာနဲ႔ ေတြ႔လိုက္ရတဲ့ အေမ့အေဖ က်ေနာ့္ အဖိုးေခါင္းေဆာင္ၿပီး က်ေနာ္ကို လာႀကိဳေနၾကတဲ့ က်ေနာ့္ဦးေလး၊ အေဒၚနဲ႔ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွစ္မ အရင္း၊ တဝမ္းကြဲေတြအပါ စုစုေပါင္းလူႏွစ္က်ိပ္ ေလာက္ရဲ႔ မ်က္ႏွာေတြ။
အဲဒါေတြအျပင္ တခ်ိဳ႔ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ လာႏႈတ္ဆက္ၾကပံုေတြကလည္း စိတ္လႈပ္႐ွားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ က်ေနာ္အိမ္ျပန္ေရာက္ၿပီး ၂ရက္၊ ၃ရက္အၾကာမွာ က်ေနာ္တို႔ အိမ္အနားက ကိုတင္ဝင္းက က်ေနာ့္ကို "ဖိုးသံေခ်ာင္း၊ မင္းဒီေန႔ည ငါ့အိမ္မွာလာ ထမင္းစားကြာ၊ မင္းကို ငါနဲ႔ ကိုေစာလြင္က ထမင္းေကြၽးမလို႔" လို႔လာေျပာပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက မႏ ၱေလး အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား ေလာကမွာ တင္ဝင္းႏွစ္ေယာက္ ႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့ အခု ပန္းခ်ီဆရာ၊ ဒါ႐ိုက္တာ ကိုဝင္းေဖရဲ႔ညီ၊ ဆရာႀကီး ေ႐ႊျပည္ဦးဘတင္ရဲ႔သား ကိုတင္ဝင္းကိုေတာ့ "ဂလိစာေစာင္" ထုတ္ခဲ့တာ အေၾကာင္း ျပဳၿပီး "ဂလိကိုတင္ဝင္း" လို႔ေခၚပါတယ္။ အခုေတာ့ ကြယ္လြန္သြား႐ွာပါၿပီ။ ေနာက္တဦးျဖစ္တဲ့ က်ေနာ့္ကို ကိုေစာလြင္နဲ႔အတူ ထမင္းစားဖိတ္တဲ့ ကိုတင္ဝင္းကိုေတာ့ သူဖြင့္ထားတဲ့ "နဂါးနီဒန္ေရာင္တင္လုပ္ငန္း"ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး နဂါးနီကိုတင္ဝင္းလို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ သူက ျပည္သူ႔တိုးတက္ေရး ပါတီထဲမွာလုပ္ဖူးပါတယ္။ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္မွာ က်ေနာ့္ မိဘမ်ားအဖမ္းခံရေတာ့ သူေရာ ကိုေစာလြင္ပါ အတူတူ အဖမ္းခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ သူတို႔ ႏွစ္ဦးစလံုးဟာ က်ေနာ့္ထက္ အသက္လည္းအေတာ္ႀကီး၊ ႏိုင္ငံေရးဝါလည္း အမ်ားႀကီးရင့္တဲ့ သူေတြမို႔ အခုလိုတကူးတကန္႔ ထမင္းဖိတ္ေကြၽးတာကို အခုျပန္စဥ္းစားရင္ေတာင္ ၾကည္ႏူးမိပါေသးတယ္။ ထမင္းစား ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔က ကိုကိုးကြၽန္းတိုက္ပြဲေတြအေၾကာင္း၊ ကိုေလးေမာင္အေၾကာင္း၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္-ျမသန္းတင့္ အေၾကာင္း စသျဖင့္ ေမးေတာ့တာကိုး။ မီးေရာင္ေလး မွိန္မွိန္ ေအာက္မွာ ထမင္းဆီေလးတရစ္ရစ္နဲ႔ ျပန္ေျပာခဲ့တာကိုလည္း က်ေနာ္မွတ္မိေန ပါေသးတယ္။
ကိုေစာလြင္ကြယ္လြန္တဲ့သတင္းကို က်ေနာ္ၾကားတာက ႐ွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုႀကီး အ႐ွိန္ေကာင္းေနခ်ိန္၊ ဝနယ္၊ ပန္ဆန္းမွာ တာဝန္ထမ္းေနတုန္းမွာပါ။ က်ေနာ္တို႔မွာ 'ဟာ' ကနဲျဖစ္သြားၿပီး ဒီလို အခ်ိန္မ်ိဳးမွာမွ ျဖစ္ရျဖစ္ရပေလလို႔ ေအာက္ေမ့ပူေဆြးမိခဲ့ပါတယ္။ သူကြယ္လြန္တာက ၁၉၈၈ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂ရက္ေန႔မွာ ျဖစ္ေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ဆီကို သတင္းေရာက္တာက ေနာက္က်ပါတယ္။ သူက လူထုအံုႂကြမႈႀကီး ေပါက္ကြဲလုလု၊ အထြတ္အထိပ္ ေရာက္ကာနီးမွာ ဆံုးသြား႐ွာတာျဖစ္ၿပီး ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာ အသက္က ၅၆ႏွစ္ပဲ ႐ွိပါေသးတယ္။ သူကြယ္လြန္ပံုေၾကာင့္လည္း ပိုၿပီးႏွေမ်ာေၾကကြဲမိပါတယ္။ သူက အိမ္သံုးေရအတြက္ ေရစက္ ႏိႈးရင္း မေတာ္တဆျဖစ္ ကြယ္လြန္သြားတာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ႐ွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီး အ႐ွိန္ေကာင္းေနတဲ့ ကာလအတြင္းမွာပဲ က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ ေျမေအာက္လုပ္ငန္း ရဲေဘာ္ေတြက ပို႔ေပးလို႔ မႏ ၱေလးက ႐ွစ္ေလးလံုးဆင္ႏႊဲသူေတြရဲ႔ တိပ္ေခြေတြရခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ဖြင့္နားေထာင္လိုက္ေတာ့ ကိုေစာလြင္ရဲ႔ တိုက္ေဖာ္တိုက္ဖက္၊ ရင္းႏွီးလွတဲ့ရဲေဘာ္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ကဗ်ာဆရာကိုၾကည္ေအာင္တို႔၊ ကိုေလး(အင္းဝဂုဏ္ရည္)တို႔ရဲ႔ မိန္႔ခြန္းေျပာသံေတြ ၾကားရၿပီး "ေၾသာ္၊ သူသာ႐ွိေနရင္" လို႔ပဲ ေတြးေနခဲ့မိပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ သူလိုလူမ်ိဳးကို ျပည္သူလူထုက အၿမဲလိုအပ္ေနမွာပါ။

ဖိုးသံ (လူထု)

ေမ-ဇြန္ အလုပ္သမား အေရးအခင္း "ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းတိုက္ပြဲ" ေရးသူ- ရဲေဘာ္၀င္းထိန္

သေဘၤာက်င္းမွာ ကြၽန္ေတာ္က ေကာင္စီဝင္တဦး ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္သမားထုက ေရြးခ်ယ္ၿပီး တင္ေျမႇာက္လိုက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ပါ။ ေကာင္စီကေနၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ကို ထုတ္လုပ္ေရး အတြင္းေရးမႉး၊ စည္းကမ္း ထိမ္းသိမ္းေရး အတြင္းေရးမႉး၊ စံျပေရြးခ်ယ္ေရး အတြင္းေရးမႉး ဆိုၿပီး တာဝန္ ၃ ခု ေပးပါတယ္။
(အခု VOA မွာ လုပ္ေနတဲ့) ဦးခ်စ္ဦး(၃၇) ႏွစ္ ဆိုတာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေကာင္စီ ဥကၠဌပါ။ သူက စာရင္းကိုင္ခ်ဳပ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သေဘၤာက်င္းမွာ လခ က်ပ္ ၁၂ဝဝ နဲ႔ ဘားဆံုးေနၿပီ။
ေကာင္စီအစည္းအေဝးကို အပတ္တိုင္း ထိုင္ရတယ္။ တက္ေရာက္တဲ့သူေတြထဲမွာ ဦးခ်စ္ဦး၊ ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔၊ ေကာင္စီအေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး၊ ေနာက္ ဌာနဆိုင္ရာ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္ေတြ.......
ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းက ယူဂိုစလဗ္က အကူအညီေပးတာ၊ သိန္း ၆၅ဝ ကုန္က်တယ္။ ယူဂိုစလဗ္ အင္ဂ်င္နီယာေတြနဲ႔ အတူ အလုပ္ လုပ္ၾကရတယ္။ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေနာက္ဂ်ာမဏီ လွ်ပ္စစ္ ဆီးမင္း ကုမၸဏီရွိတယ္။ တပ္ဆင္ထားတဲ့ စက္ေတြက အေရွ႔ဂ်ာမဏီ စက္ေတြ။ စက္႐ံုထဲမွာ သေဘၤာလြန္းလမ္းေတြ၊ သေဘၤာကို တေနရာက တေနရာကူးေျပာင္းေပးတဲ့ Transmitter ေရကန္ႀကီးေတြ၊ သေဘၤာ တည္ေဆာက္ ေရးစက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုေတြေပါင္းစံု၊ ဌာနေပါင္းစံု ရွိပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြ ဆိုတာကလဲ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကိုးတန္း၊ ဆယ္တန္း သမားေတြ...... အလုပ္သမားေပါင္း ၁ဝဝဝ ခန္႔ရွိတယ္။


ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ တန္ခ်ိန္ ၃ဝဝဝ ရွိတဲ့ ေမယု သေဘၤာက အစ ရန္မ်ိဳးေအာင္ စစ္သေဘၤာ အထိ ကုန္းေပၚ တင္ၾကရတယ္၊ Five Stars က ျပည္ေတာ္ၫြန္႔ သေဘၤာလဲ တင္ရတာပဲ။ လုပ္ရတဲ့ အလုပ္က အတတ္ပညာျမင့္တယ္။ တခ်ိဳ႔ အလုပ္ေတြက သိပ္ပင္ပန္းတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ စက္နဲ႔ လုပ္ရမယ့္ ဟာေတြကို လူအားနဲ႔ လုပ္ေနရလို႔ ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ... ဆိုပါေတာ့ တန္ဝက္ေလာက္ ေလးတဲ့ဟာ ဆိုရင္ ခ်ိန္းဘေလာက္နဲ႔ မ, ရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ လူ ၄,၅ ေယာက္နဲ႔ မ, ေနရေတာ့ လူေတြဟာ အေၾကာ အျခင္ေတြ ျပတ္ထြက္ကုန္ၿပီလား ခံစားရတယ္။ ေနာက္- သေဘၤာပန္ကာႀကီးေတြ ျဖဳတ္တဲ့ အခါ ၁၂ ေပါင္ ေလးတဲ့ တူႀကီးနဲ႔ တအား လႊဲ, လႊဲ႐ိုက္ၿပီး ျဖဳတ္ၾကရတာ၊ ေမယု ပန္ကာ ဆိုရင္ ၂တန္-၃တန္ ေလာက္ ေလးတယ္။ အဲဒါႀကီးကို ခ်ိန္းဘေလာက္နဲ႔ ျဖဳတ္ တူနဲ႔ ႐ိုက္ရတဲ့ အလုပ္သမားေတြဟာ တေပါင္း တန္ခူး ေနပူႀကီးထဲမွာ၊ စဥ္းစားသာ ၾကည့္ပါ။ သေဘၤာဝမ္းထဲ ေလးဘက္ေထာက္ဝင္ၿပီး ရပစ္ (Rivet) ႐ိုက္ရတဲ့ အခါမ်ိဳးဆိုရင္ ေသခ်င္ေစာ္ နံတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရတဲ့ လခ က်ေတာ့ သိပ္နည္းတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေကာင္စီက လူေတြဟာ ရန္ကုန္တိုင္းမွာ ရွိတဲ့ စက္႐ံု အလုပ္႐ံုေတြကို မၾကာမၾကာ ေလ့လာခြင့္ ရပါတယ္။ ဘီပီအိုင္၊ ဂံုနီစက္႐ံု၊ သမိုင္း ခ်ည္မွ်င္နဲ႔အထည္စက္႐ံု..... စသည္ ေရာက္ဖူးတယ္။ ဒီအေပၚက ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမားေတြ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ ေနထိုင္ စားေသာက္မႈဘဝ၊ အလုပ္ခြင္ အေျခအေန၊ လစာ၊ ေထာက္ပံ့မႈ၊ ေစာင့္ေရွာက္မႈ.... စသည္။ ေထာင့္ေပါင္းစုံက ၾကည့္ပါတယ္။
ဥပမာ... ဘီပီအိုင္ (ေဆးဝါးစက္႐ံု) မွာဆိုရင္ ကေလးထိန္းဌာန ရွိတယ္။ စည္းကမ္းသတ္မွတ္မႈ ျမင့္တယ္။ အခန္းထဲဝင္ရင္ ဘိနပ္ခြၽတ္ဝင္၊ ပိုးသတ္ထားတဲ့ ဝတ္စံုေတြ လဲၿပီးမွ ဝင္ရတာမ်ိဳး။
ေလ့လာေရးက ျပန္လာရင္ ေကာင္စီအစည္းအေဝး ထိုင္ရတယ္။ ထုတ္လုပ္ေရး ဘယ္လိုတိုးေအာင္ လုပ္ရမလဲ၊ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။
ဒီေနရာမွာ မဆလေခတ္ အရာရွိႀကီးေတြနဲ႔ သူတို႔လည္ပတ္ေနတဲ့ ယႏၲားရားႀကီး အေၾကာင္းကို မိမိနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အပိုင္းကေနၿပီး ေျပာျပခ်င္တယ္။
တေယာက္က ဗိုလ္မႉးႀကီး တင္စိုး- သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးမွာ ဦးသာေက်ာ္ ၿပီးရင္ သူပဲ။ သူက "ဒီမွာ ကိုဝင္းထိန္- ခင္ဗ်ား သိတဲ့အတိုင္း ကြၽန္ေတာ္ဟာ အစိုးရ အႀကီးတန္းအရာရွိ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္ ဘာမွ လုပ္လို႔ မရဘူး" တဲ့။
အဲဒီေကာင္စီ အစည္းအေဝးမွာပဲ ကြၽန္ေတာ္က "ထုတ္လုပ္ေရးမွွာ M -၆ လံုးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ Man လူ၊ Machine ဆိုတဲ့ စက္ကရိယာ၊ Market ေစ်းကြက္၊ Money ဆိုတဲ့ ပိုက္ဆံ၊ Method နည္းပညာနဲ႔ Management ေခၚတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စက္႐ံုမွာ ေခတ္မီဖို႔ ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမား အားလံုးကို အတတ္ပညာ ျမႇင့္ရမယ္။ စက္႐ံုကို ေခတ္မီဖို႔႔ M-၆ လံုးတပ္ဆင္ရမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိပ္ပင္ပန္း ေနတယ္။ လစာ ကနည္းတယ္။ အာဟာရ မလိုက္ႏိုင္၊ ခြန္အားမရွိ။ ေခတ္က မမီေတာ့ ကရိန္းနဲ႔ လုပ္ရမယ့္ ဟာကို လူေတြနဲ႔ မ, ေနရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ M ၆လံုး ကိစၥ အျမန္ စဥ္းစား ေပးၾကပါ" လို႔ ေျပာလိုက္တယ္။
ဒု ဗိုလ္မႉးႀကီး ၫြန္႔ေအာင္ ဆိုတာ ရွိတယ္။ အဲဒီတုန္းက သူက ရန္လုံးေအာင္ စစ္ေရယာဥ္ရဲ႔ C.O ျဖစ္တယ္။ ဗိုလ္ေနဝင္း စာတိုက္ႀကီး စာေရး လုပ္ေနစဥ္က သူ႔ကို ထိန္းေပးရတာ ဆိုေတာ့ ဘယ္သူ႔မွ ဂ႐ုမစိုက္ဘူး။ သူ႔ အထက္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေသာင္းတင္ လာရင္လဲ salute မေပးဘူး။ မျမင္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတာ။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႔ GM (အေထြေထြ မန္ေနဂ်ာ) က ဦးမ်ိဳးခင္ ဆိုတဲ့ ရခိုင္ ကုလားႀကီး၊ သူက စက္႐ံုကို သိပ္ဖြံ႔ၿဖိဳးခ်င္တယ္။ သိပ္တိုးတက္ခ်င္တယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ ဘဝကို ေကာင္းေစခ်င္တယ္။ ဒါကို သိတဲ့အခါ သူ႔အထက္အရာရွိ- ဦးသာေက်ာ္က "ေဟ့ မ်ိဳးခင္" ဆိုၿပီး 'ငါ' နဲ႔ ကိုင္တုတ္တယ္။ ဦးသာေက်ာ္ဟာ ရခိုင္ေတြထဲမွာ ဘုရင္လို ဆက္ဆံတာ - ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သူ႔ကို ဘုရားမထူးရ႐ံု တမယ္ပဲ။
ေရတပ္ရဲ႔ အထာက တမ်ိဳး၊ ဗိုလ္ေတြကို ထမင္းပို႔ရတဲ့ AP တပ္သားေတြ ရွိေသးတယ္။ ထမင္းပို႔တဲ့ အခါ သူတို႔ မၾကည္လို႔ရွိရင္ ထမင္းထဲ တံေတြး ေထြးထည့္ေပးလိုက္တာ- မိသြားတဲ့ အခါ ထိုးၾက ႀကိတ္ၾက ျဖစ္ၾကတယ္။
သူတို႔နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမားေတြ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ခင္ၾကတယ္။ အရာရွိေရာ တပ္သားေတြပါ ခင္ၾကတယ္။ ဘဝ အရကို မခင္လို႔ မျဖစ္ဘူး။ လူ ၂ဝဝ-၃ဝဝ ေလာက္ စီးတဲ့ တန္ခ်ိန္ ၃ဝဝဝ ေလာက္ ရွိတဲ့ စစ္သေဘၤာႀကီး ပင္လယ္ထဲ သြားတဲ့အခါ အလုပ္သမားေတြ လုပ္ေပးလိုက္တာ မေသသပ္ရင္ လိုရာမေရာက္ ေသရြာေရာက္သြားႏိုင္တယ္။ သေဘၤာ ေဒါက္ဆင္းရင္ ကြၽန္ေတာ္ လက္မွတ္ထိုးမွ ထြက္ခြင့္ရတာ ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ကို အေရးေပးပါတယ္။
ေမေဒးတို႔ ျပည္ေထာင္စုေန႔တို႔ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သေဘၤာက်င္း အလုပ္သမားေတြပဲ ထမနဲ ထိုးေပးရတယ္။ လူ ေထာင္ေသာင္းအတြက္ ထိုးေပးရတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ အတူထိုး အတူစားေနခဲ့တယ္။ သေဘၤာက်င္းမွာ စာၾကည့္တိုက္ ဖြင့္တယ္။ အတူဖတ္ၾက ေလ့လာၾကတယ္။ ဒီအလုပ္သမား ေတြထဲမွာ ႐ုရွား၊ ပိုလန္၊ အေရွ႔ဂ်ာမဏီ.... စတဲ့ ဆိုရွယ္လစ္ ႏိုင္ငံေတြကို သြားၿပီး ပညာသင္ခဲ့ရသူေတြ ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆိုရွယ္လစ္ စနစ္အေပၚ တိမ္းၫႊတ္မႈ ရွိၾကတယ္။
အထက္မွာ ေျပာခဲ့တာေတြဟာ အေရးအခင္း မေပၚမီ ေနာက္ခံ အေနအထားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဌာနနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ အေရးအခင္းအေၾကာင္း တင္ျပပါမယ္။
ဇြန္လ ၅-ရက္ေန႔က စပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းနဲ႔ လွည္းတန္း မီးရထားလမ္းနဲ႔က ကပ္ေနတယ္။ ရန္ကုန္ဘက္က မီးရထားအလုပ္သမားေတြ အင္းစိန္ဘက္ ခ်ီတက္သြားၾကၿပီ ဆိုတဲ့သတင္း ၾကားေနၾကရၿပီ။
၆-ရက္ေန႔မွာ ထံုးစံအတိုင္း ဌာနကို အေစာႀကီးသြားတယ္။ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္၊ ေရေႏြးတည္၊ စာၾကည့္ တိုက္ဖြင့္၊ စက္႐ံု ဖြင့္ေပးၿပီး ကဲန္တင္းထဲ သြားထိုင္ၿပီး ေစာင့္ေနတုန္း အလုပ္သမားေတြ ဝင္လာတယ္။
"ကိုဝင္းထိန္ ဟိုမွာ မီးရထားမွာေတာ့ ဆႏၵျပမႈေတြ ျဖစ္ေနၿပီ။ ဘာလုပ္ၾကမလဲ?" လို႔ အလုပ္သမား ရဲေဘာ္ ကိုဘာစိန္က ေမးတယ္။
"သူတို႔ေတာင္ ေမွာက္ရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔လဲ ေမွာက္ ေပါ့ æဗ်ာ။ ဒါ ကိစၥ ေကာင္းပဲ။" æ ဆိုၿပီး လက္ေျမ‡ာက္ျပလိုက္တယ္။ အလုပ္သမားေတြကလဲ အားလံုး လက္ေျမႇာက္ျပလိုက္ၾကကာ "ဒီလိုဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သပိတ္ေမွာက္ၾကမယ္။" လို႔ ညႇိလိုက္ၾကတယ္။ ကဗ်ာကယာ ဆိုင္ထဲ စားေသာက္ၿပီး ထြက္လာ ၾကတယ္။ ဆိုင္ေရွ႔မွာ ကြၽန္ေတာ္က "သပိတ္- သပိတ္" တိုင္တာနဲ႔ 'ေမွာက္၊ ေမွာက္' ဆိုတဲ့ အသံေတြ ဟိန္းထြက္ခဲ့ တယ္။
အလုပ္သမားေတြကို ကြၽန္ေတာ္က "ရဲေဘာ္တို႔ æ ခုအခ်ိန္က စၿပီးေတာ့ သပိတ္ေမွာက္မယ္။ တို႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ အခြင့္အေရးေတြ ရရွိဖို႔အတြက္ တို႔ သပိတ္ေမွာက္ၾကမယ္။ ဆႏၵ ျပၾကမယ္။ ဒီအခြင့္အေရး ေတြ ရရွိဖို႔ စည္းစည္းလံုးလံုးနဲ႔ တိုက္ပြဲဝင္ၾကမယ္။" လို႔ လံႈ႔ေဆာ္လိုက္တယ္။
အလုပ္သမားေတြ တေျဖာေျဖာ ေရာက္ရွိလာခ်ိန္မွာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္က စားပြဲတလံုးေပၚ တက္ ရပ္လိုက္ၿပီး "သပိတ္၊ သပိတ္" လို႔တိုင္လိုက္တာနဲ႔ "ေမွာက္æေမွာက္" ဆိုတဲ့ အသံႀကီးက တုန္ဟီး ထြက္ေပၚ လာတယ္။ ေနာက္ေတာ့ တျခားစက္႐ံုေတြဘက္ ခ်ီတက္ၾကတယ္။ ဝယ္လ္ဒါေရွာ့ (Welder Shop) ဘက္ ေရာက္ေတာ့ တခါ-
"ရဲေဘာ္ အလုပ္သမား အေပါင္းတို႔ တို႔ ရဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကို ရဖို႔ တိုက္ပြဲဝင္ၾကမယ္။ ဒီအတြက္ တို႔ အလုပ္ မလုပ္ၾကေတာ့ဘူး။ စက္႐ံုေတြ ပိတ္မယ္" လို႔ ေၾကညာလိုက္တယ္။
ရဲေဘာ္ ဘာေရႊက "အလုပ္သမား သပိတ္... ေမွာက္၊ ေမွာက" လို႔ တိုင္ေပးတယ္။ ေနာက္ ကြၽန္ေတာ္က ဖိတင္ေရွာ့က ေသာ့၊ ဝယ္လ္ဒါေရွာ့က ေသာ့၊ ၂ေခ်ာင္းကို သိမ္းထားလိုက္တယ္။
ရဲေဘာ္ဘာေရႊ ဦးေဆာင္တဲ့ အလုပ္သမားေတြက ေဒါက္ကာ (Docker) ဘက္ကို ထြက္သြားၾကတယ္။ ရဲေဘာ္ ဘာေရႊဟာ ကရိန္းေပၚ တက္လိုက္ၿပီး
"အလုပ္သမား ရဲေဘာ္ အေပါင္းတို႔ ခု အခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ အခြင့္အေရးကို ေတာင္းဆိုမယ္။ ရေအာင္ကို ေတာင္းဆိုမယ္။ ႏြားေမြးရင္ ျမက္ေကြၽးရမယ္။ လူေမြးရင္ ဆန္ေပးရမယ္။" လို႔ ေဟာေျပာတယ္။
အလုပ္သမားထုႀကီးက "ဒို႔အေရး ဒို႔အေရး" လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ၾကတယ္။
အဲဒီလိုနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔တေတြ အယ္လက္ထရီကယ္ေရွာ့၊ မရွင္းေရွာ့၊ ရွစ္ဘီလ္ဒင္ (Ship Building)၊ ေနာက္ ဝယ္လ္ဒင္ေရွာ့၊ ကာပင္တာ (Carpenter) ေဘာ္ဒီ (Body) ေရွာ့၊ အင္ဂ်င္ရီပဲယားေရွာ့ (Engine Repair Shop)၊ ဝန္ႀကီး႐ံုး (TLC)၊ ဦးသာေက်ာ္႐ံုး( သေဘၤာက်င္းထဲမွာပဲ သံုးတယ္) ေတြဘက္ လွည့္လည္ၾကတယ္။
အဲဒီေန႔က ဦးသာေက်ာ္ မလာဘူး။ သူက အလယ္ထပ္မွာ ေနတယ္။ ဝန္ႀကီး႐ံုးမွာ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး ဝန္ထမ္းေတြ ရွိတယ္။ သူတို႔ကို ကြၽန္ေတာ္က ေျပာတယ္။
"သေဘၤာက်င္း တခုလံုးကို အလုပ္သမားေတြ သိမ္းလိုက္ၿပီ၊ အဲဒီေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး သပိတ္ေမွာက္ပါ။ အတူတကြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အခြင့္အေရးေတြကို ေတာင္းဆိုၾကမယ္။ မရမခ်င္း ေတာင္းမွာ ျဖစ္တယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ အလုပ္မဆင္းၾကပါနဲ႔"
သူတို႔ဘက္က တုံ႔ျပန္မႈ ေကာင္းပါတယ္။ အလုပ္မဆင္းၾကပါဘူး။
ဒီကေန ေဆးခန္းထဲ သြားတယ္။ ေဒါက္တာ စီစီနဲ႔ နာ့စ္ မေလး တင္တင္မူ ရွိတယ္။ သူတို႔ ႏွစ္ေယာက္စလံုး အလုပ္သမားေတြနဲ႔ ခင္ၾကတယ္။ ေစတနာလဲ ေကာင္းၾကတယ္။ ေဆးေပး ရက္ေရာတယ္။ တက္ထရာ ဆိုက္ကလင္း ဆို လက္တခုပ္ႀကီး ေပးတာ။
သူတို႔က အိမ္ျပန္ဖို႔ ျပင္ေနၾကၿပီ၊ ကြၽန္ေတာ္က အလုပ္သမားေတြကို ပစ္မသြားဖို႔၊ အတူ လက္တြဲ တိုက္ဖို႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ သူတို႔လဲ အလုပ္သမားေတြကို စာနာၿပီး မ်က္ရည္ေတြ ဝိုင္းလာၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အတူ လက္တြဲ တိုက္ဖို႔ သႏၷိဌာန္ ခ်ၾကတယ္။
အလုပ္သမား ရဲေဘာ္ေတြက ကြၽန္ေတာ့္ဆီ ေရာက္လာတယ္။ "ရဲေဘာ္ ဝင္းထိန္ တခ်ိဳ႔ အရာရွိေတြ သပိတ္ကို ၿဖိဳခြဲဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လို လုပ္ၾကမလဲ? ႐ိုက္ၾကရမွာလား?" လို႔ ေျပာတာနဲ႔
"ဟာ မလုပ္လိုက္ၾကပါနဲ႔၊ ထိန္းသိမ္းထားပါ။ ဒီမွာ ႐ံုးဖြင့္ထားတာပဲ၊ ဒီကို ေခၚခဲ့ပါ" ဆိုေတာ့ မၾကာခင္ ေကာင္စီဥကၠဌ ဦးခ်စ္ဦး၊ ဒု ဥကၠဌ ဦးအုန္းေမာင္၊ ေနာက္ အတြင္းေရးမႉး ကိုလွျမင့္ ပါလာတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ မန္ေနဂ်ာ ဦးမ်ိဳးထြဋ္၊ ဦးဘႀကိဳင္ စသူတို႔ ပါလာတယ္။ သူတို႔ မ်က္ႏွာေတြလဲ မေကာင္းၾကဘူး။ ကြၽန္ေတာ္က
"ဦးမ်ိဳးထြဋ္တို႔ ဦးခ်စ္ဦးတို႔ ခင္ဗ်ား စိတ္မရွိပါနဲ႔၊ လံုၿခဳံေရးအတြက္ ေခၚရတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ယံုေစခ်င္တယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ကို မသတ္ပါဘူး။ ခုလို အျပင္မွာ လုပ္ေနတာကို အလုပ္သမားေတြက ခင္ဗ်ားတို႔အေပၚ သံသယ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လံုၿခဳံေရးအခန္းမွာ ေနၾကပါ" လို႔ ေျပာၿပီး ထိန္းထားလိုက္ရပါတယ္။ လံုၿခဳံေရး ေသာ့ေတြအပါ ေသာ့အားလံုးကို ကြၽန္ေတာ္ ကိုင္ထားပါတယ္။
သပိတ္တိုက္ပြဲကို ၈ နာရီ ၉ နာရီမွာ စလိုက္ၾကၿပီမို႔ အလုပ္သမား သပိတ္ ေကာ္မတီလဲ ဖြဲ႔ၾကရတယ္။
ဥကၠဌ ကြၽန္ေတာ္၊ ဒု ဥကၠဌ ကိုဘန္ေရႊ၊ အႀကံေပး ကိုတင္ျမင့္ စသည္ တာဝန္ေပးၾကတယ္။
ဥကၠဌ အေနနဲ႔ ဂိတ္က အုတ္တိုင္ တတိုင္ေပၚတက္ မိုက္က႐ိုဖုန္း ကိုင္ၿပီး မိ္န္႔ခြန္းေျပာရတယ္။
"ရဲေဘာ္ အလုပ္သမား အေပါင္းတို႔-
ခုအခ်ိန္က စၿပီး ဒို႔တေတြ ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းကို သိမ္းလိုက္ၿပီ၊ စက္႐ံုေတြ အားလံုးကို တို႔ သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီ၊ စက္႐ံုေတြနဲ႔အတူ စစ္သေဘၤာေတြကိုလဲ သိမ္းထားလိုက္ၿပီ၊ ဒါေၾကာင့္ စက္႐ံုေတြ အားလံုးဟာ သေဘၤာေတြ အားလံုးဟာ တို႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ အာဏာေအာက္မွာ ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တို႔သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ စက္႐ံုေတြအတြက္ တို႔ အလုပ္သမားေတြ ျပည္သူေတြရဲ႔ အက်ိဳးအတြက္ တို႔ သပိတ္ေမွာက္ ဆႏၵျပမယ္။ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ မရမခ်င္း ဆက္လက္တိုက္ပြဲ ဝင္သြားမယ္။ တို႔ဟာ အညံ့မခံဘူး။ အေလွ်ာ့မေပးဘူး။
ရဲေဘာ္ အလုပ္သမား အေပါင္းတို႔-
စုစုစည္းစည္းနဲ႔ တိုက္ပြဲဝင္ၾကပါ။" လို႔လဲ ေတာင္းဆုိလိုက္ေရာ အလုပ္သမားေတြက "ဒို႔ အေရး ဒို႔ အေရး" လို႔ ေႂကြးေၾကာ္လိုက္ၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က ဆက္ၿပီး ေကာင္စီမွာ ကြၽန္ေတာ္တင္ျပေဆြးေႏြးတဲ့ M ၆လံုး ကိစၥ ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္မွ....
"ဒီ M ၆လံုး ျပည့္ျပည့္စံုစံု မရွိဘဲနဲ႔ ဒီေလာက္ ေခတ္မီတဲ့ သေဘၤာက်င္းႀကီး မလည္ပတ္ႏိုင္ဘူး။ ကရိန္းနဲ႔ မ, ရမယ့္ဟာကို လူေတြနဲ႔ မေနၾကရတယ္။ ရဗစ္ ႐ိုက္ေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြကို ၾကည့္လိုက္ဦး စစ္ဘိနပ္က ကြၽဲတဖက္၊ ႏြားတဖက္ ကိုယ္ေပၚမွာ စက္ဆီေတြေပ၊ တေပါင္း-တန္ခူး၊ ဧၿပီ လႀကီးထဲမွာ ေခြးေတြလို ၄-ဘက္ေထာက္ ရဗစ္႐ိုက္ေနၾကရတယ္။ သံဂေဟေဆာ္တဲ့ အလုပ္သမားေတြ ခဏခဏ ဓာတ္လိုက္ခံရတာတို႔ ဘာတို႔ ျဖစ္ကုန္တယ္။
ဆိုခ်င္တာက လုပ္ငန္းခြင္ဟာ အႏၲရာယ္ မကင္းဘူး။ အႏၲရာယ္ကင္းေအာင္ ရဲေဘာ္တို႔ ေတာင္းဆိုၾကရ လိမ့္မယ္။ ေနာက္တခု-
ရဲေဘာ္တို႔ အလုပ္ဆင္းတဲ့ အခါ ၇ နာရီခြဲ အေရာက္လာႏိုင္ဖို႔ ၆ နာရီ ကတည္းက အိမ္က ထြက္ရတယ္။ မိုးခ်ဳပ္မွ အိမ္ ျပန္ေရာက္တယ္။ အခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီး ကုန္သြားၿပီ။ တေနကုန္ အလုပ္ထဲမွာပဲ နစ္ေနၾကရတယ္။ ရတဲ့ လစာက သိပ္နည္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာ အိမ္ခန္းရဖို႔ လိုလာၿပီ။ အိမ္ခန္း ရဖို႔ ေတာင္းဆိုရမယ္။
အိုဗာတိုင္ကိစၥလဲ ေျပာရမယ္။ အိုဗာတိုင္ကို တလ ၇၂ နာရီ ပဲ လုပ္ခြင့္ေပးတယ္။ တို႔ လက္ေတြ႔ လုပ္ပးၾကရတာက နာရီ ၁ဝဝ ေက်ာ္တယ္။ နာရီေက်ာ္ေတြဟာ ေဒးေအာ့ (day off) နဲ႔ပဲ ျပန္ရတယ္။ ဆိုခ်င္တာက အိုဗာတိုင္ လုပ္ခ အျပည့္မရဘူး။ ရတဲ့ လစာက သိပ္နည္း။ တခ်ိဳ႔ ဘားဆံုးေနၿပီ။ ပ႐ိုမိုးရွင္း တင္ေပးသင့္ၿပီ။
ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ လုပ္ခေတြ သိပ္နည္းတယ္။ အိုဗာတိုင္ တအားလုပ္ေနရတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ကလဲ အႏၲရာယ္ႀကီးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒါေတြအတြက္ တို႔ တိုက္ၾကမယ္။ ဆန္လံုေလာက္စြာ ရဖို႔ ေတာင္းဆိုရမယ္။ လစာ တိုးေပးဖို႔၊ ရာထူးတိုးေပးဖို႔၊ ေနအိမ္ ရရွိဖို႔၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းဖို႔ေတြလဲ ေတာင္းဆိုၾကရမယ္။" ေနာက္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္က ေႂကြးေၾကာ္သံတိုင္ေပးလိုက္ပါတယ္။
ဆန္လံုေလာက္စြာ ရရွိေရး..... (ဒို႔အေရး၊ ဒို႔အေရး။)
ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရး.... ( ။ )
ေနအိမ္ရရွိေရး..... (ဒို႔အေရး၊ ဒို႔အေရး)
လုပ္ငန္းခြင္ အႏၲရယ္ကင္းေရး..... ( ။ )
လစာ တိုးျမႇင့္ေရး..... ( ။ )
ေနာက္တဆက္တည္း သေဘၤာက်င္းထဲမွာရွိတဲ့ ေရတပ္ကိုလဲ ထပ္ၿပီးေတာ့ ပန္ၾကားရတယ္။ ဒီအခ်ိန္က ေဒါက္တင္ထားတဲ့ ေရတပ္သေဘၤာ ၅ စင္း ရွိတယ္။
"ရန္လုံးေအာင္၊ ရန္မ်ိဳးေအာင္၊ သုေတသီ၊ နဂါးက်င္း၊ နဝရတ္ သေဘၤာေပၚက တပ္မႉး တပ္သား အေပါင္းတို႔ ရဲေဘာ္တို႔ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ အိမ္ ျပန္ခြင့္ မေပးေတာ့ဘူး၊" လို႔လဲ ေၾကညာလိုက္တယ္။
(ကြၽန္ေတာ္က ၾကားျဖတ္ၿပီး ရဲေဘာ္ေတြကို ေမးလိုက္တယ္။)
ေမး။ ။ ေဒါက္တင္ေနတဲ့ အခ်ိန္ သေဘၤာေပၚမွာ စတင္းဘိုင္ (stand by) လား?
ေျဖ။ ။ သူတို႔ဘာသာ လုပ္ေနၾကတာပဲ၊ ႐ိုး႐ိုးေနၾကတာေပါ့။ အိမ္မွာ ေနသလို ေနၾကတာပဲ။
ေမး။ ၊ သူတို႔က သေဘၤာႀကီး ထားခဲ့ၿပီး ကမ္းေပၚတက္တာ ရွိသလား?
ေျဖ။ ။ မရွိဘူးေလ။
ဒီေနရာမွာ ေျပာဖို႔လိုတာက သေဘၤာ တစီးမွာ တပ္ခြဲ တခြဲ ရွိတယ္။ ၅စီး ဆို ၅ ခြဲ ရွိတယ္။ တစီး တစီးကို ဒု ဗိုလ္မႉးႀကီး (C.O) သို႔မဟုတ္ ဗိုလ္မႉးတေယာက္ အုပ္ခ်ဳပ္တယ္။
သုေတသီ သေဘၤာက အဏၰဝါ ဆိုက္စမစ္ (Seismic) ဒီေကာင္က တန္ဖိုး သိပ္ႀကီးတယ္။ အဲဒီေခတ္ ေငြေစ်းနဲ႔ကို သိန္း ၅ဝ-၆ဝ ေလာက္ ေပးရတယ္။ ရန္မ်ိဳးေအာင္က စတီး သေဘၤာ၊ ဒုတိယ ကမၻာစစ္တုန္းက မဟာေရယာဥ္ (ဒု ဗိုလ္မႉးႀကီး အုပ္ခ်ဳပ္တယ္) ရန္မ်ိဳးေအာင္မွာ အေျမာက္ ပါတယ္။ သုေတသီ၊ ေမယု တို႔မွာလဲ အေျမာက္ပါတယ္။ တျခား လက္နက္မ်ိဳးစံု တပ္ဆင္ထားရာမွာ ေဘာက္ဖာ၊ ပိြဳင့္ ၅ စသည့္ ရွိၾကတယ္။ ေနဝင္းစတင္းကို ႐ိုး႐ိုး တပ္သားေတြ ကိုင္ၾကရတယ္။ သေဘၤာတိုင္းမွာ ရိကၡာေတြ ရွိၾကတယ္။ ပဲအိတ္၊ ဆန္အိတ္ အျပင္ အေျခခံ ရိကၡာ စံုစံုလင္လင္ တင္ထားရတယ္။ သူတို႔ အတြက္ ျပႆနာ မရွိ၊ ဒါနဲ႔.....
"သေဘၤာေပၚမွာ ရွိတဲ့ တပ္မႉး တပ္သားအေပါင္းတို႔၊ ရဲေဘာ္တို႔ အိမ္ မျပန္ၾကပါနဲ႔။ ဒီအထဲမွာပဲ ေနၾကပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ တိုက္ပြဲ အတူ ဝင္ၾကပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႔ တိုက္ပြဲကို ရဲေဘာ္တို႔ ေထာက္ခံ ၾကလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္"
အဲဒီေတာ့ ေရတပ္က ရဲေဘာ္ေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔အတူ လာၿပီး ဆႏၵျပတယ္။
သေဘၤာေပၚရွိတဲ့ သူေတြဟာ ၿမိဳ႔ထဲ သြားခ်င္ရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဂိတ္ေတြ ျဖတ္မွရတယ္။ ေရလမ္းေပါက္ က ထြက္မယ္ဆိုရင္လဲ သေဘၤာေတြကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ကိုင္ထားလိုက္ၿပီ။ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေနအထားပါ။ ေရတပ္ အေနနဲ႔ ပစ္မယ္ ခတ္မယ္ ဆိုရင္ အခ်ိန္မေရြး ပစ္ႏိုင္ပါတယ္။
မၾကာလိုက္ပါဘူး၊ ရန္လုံးေအာင္ သေဘၤာက ဗိုလ္မႉး စိုးလႈိင္ ကြၽန္ေတာ့္ဆီ ေရာက္လာတယ္။ ဝန္ႀကီး ႐ံုးမွာေဆြးေႏြးတယ္။ သူက "ဆရာ ဝင္းထိန္ ဘယ္လိုလဲ?"...... တဲ့။
ကြၽန္ေတာ္က "ဗိုလ္မႉး စိုးလႈိင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ကူညီပါ။ ရိကၡာေတြ လိုခ်င္တယ္။ ရမလား?" ဆိုေတာ့ "ယူပါ၊ ရပါတယ္" တဲ့။
ဆက္ၿပီး သူက "ခင္ဗ်ားတို႔ သပိတ္ ႏိုင္ပါ့မလား?" ေပါ့
ကြၽန္ေတာ္က "ႏိုင္ပါတယ္၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ဗိုလ္မႉး ေထာက္ခံစမ္းပါ။ ဗိုလ္မႉးတို႔ လံုၿခဳံေရးကို အာမခံပါတယ္။" လို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ ႏႈတ္ဆက္ၿပီး ဗိုလ္မႉး စိုးလႈိင္ ျပန္သြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္လဲ ပင္ပန္းလြန္းတာနဲ႔ နားေနစဥ္ အလုပ္သမား ရဲေဘာ္ တေယာက္ လာသတင္းပို႔တယ္။
"ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ လာေႏွာက္ယွက္ေနတယ္။ အလုပ္သမားေတြ သပိတ္မေမွာက္ရဘူး...လို႔ ေျပာေနတယ္။"
ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ကို သြားအေခၚခိုင္းေပမယ့္ လိုက္မလာပါ။ သူက ၫႊန္ၾကားေရးမႉး၊ သူ႔႐ံုးခန္းကို ကြၽန္ေတာ္ လိုက္သြားၿပီး "ဗိုလ္မႉး ခင္ဗ်ား ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ လိုက္ခဲ့ေစခ်င္တယ္။" လို႔ ေျပာေတာ့ ပထမမွာ ျငင္းေနေသးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က "ခင္ဗ်ားရဲ႔ လံုၿခဳံေရး အႏၲရာယ္ ရွိတယ္ေနာ၊ လိုက္ခဲ့ပါ" ဆိုေတာ့မွ လိုက္လာပါတယ္။ "ေမာင္ရင္ ၾကည့္လဲ လုပ္ေပးပါ" လို႔ လဲ ေျပာတယ္။
"ဒါေတြ ထားလိုက္စမ္းပါ" ဆိုၿပီး ေခၚထုတ္လာခဲ႔တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏွစ္ေယာက္ တြဲထြက္လာတာ ျမင္ေတာ့ အလုပ္သမားေတြက လက္ခုပ္တီး ႀကိဳၾကပါတယ္။
"ဒို႔အေရး... ဒို႔အေရး၊ သပိတ္.... သပိတ္၊ ေမွာက္...... ေမွာက္။ ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရး.... ဒို႔အေရး" ေႂကြးေၾကာ္သံေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။
သပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမားေတြအတြက္ ရိကၡာ ကိစၥက စဥ္းစားရၿပီ၊ ဒါေၾကာင့္ ကားတစီးကို အလံထိုးၿပီး ရဲေဘာ္တခ်ိဳ႔ အင္းစိန္ဘက္ ထြက္ အလႉခံၾကတယ္။ ျပန္လာၾကေတာ့ ရိကၡာေတြက ကားနဲ႔ အျပည့္ပဲ၊ ထမင္းထုပ္ေတြ၊ လက္ဖက္သုတ္ထုပ္ေတြလဲ ပါလာတယ္။ ထမင္းထုပ္ေတြထဲမွာ လက္ေရးလွလွနဲ႔ "အလုပ္သမား သပိတ္ကို ေထာက္ခံတယ္" ဆိုတဲ့ စာေတြေတြ႔ၿပီး အားတက္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႔ အထုပ္ေတြထဲမွာ ပိုက္ဆံေတြ ပါတယ္။ ပစၥည္းေတြကေတာ့ မ်ိဳးစံုပဲ။ ရပ္ကြက္ထဲက အရပ္သူအရပ္သားေတြကလဲ ထမင္းအိုးႀကီးေတြနဲ႔ ေရာက္လာၾကတယ္။ ဟင္းေတြကလဲ မ်ိဳးစံု။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ စက္႐ံုမွာပဲ လက္ကမ္း စာေစာင္ေတြ ႐ိုက္တယ္။ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြ ပါတယ္။ ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရး၊ ဆန္လံုေလာက္စြာ ရရွိေရး၊ လုပ္ငန္းခြင္အႏၲရာယ္ကင္းေရး၊ လစာ တိုးျမႇင့္ေရး စသည္ အျပင္ ဆိုရွယ္လစ္ ေခတ္ေျပာင္းေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ရမည္ ဆိုတာလဲ ထည့္႐ိုက္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမားေတြက ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္တာမွ မဟုတ္ပဲ။ မဆလ လုပ္ခ်င္သလို လုပ္ေနတာက တပိုင္းပဲ။ ဂက္စတင္နာ (Gestener) နဲ႔႐ိုက္ပီး ေဝငွၾကတယ္။
ေနာက္.... မိန္းခလုတ္ရွိရာ တယ္လီဖုန္း႐ံုးမွာ ကြၽန္ေတာ္ သြားထိုင္တယ္။ စက္႐ံုအသီးသီးကို ဆက္သြယ္ၾကည့္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စက္႐ံုေဘးမွာတင္ရွိတဲ့ သံုးထပ္သား စက္႐ံုမွာလဲ စ တိုက္ပြဲဝင္ေနၿပီ။ သူတို႔က ကိုယ္စားလွယ္လႊတ္လာတယ္။ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္က "သပိတ္ကေတာ့ ဆက္ေမွာက္ ရမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ အညံ့မခံဘူး။ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ရတဲ့ အထိ တိုက္သြားမယ္" ေျပာတာကို လက္ခံသြားတယ္။ ေနာက္ အမွတ္ ၁-၂ သစ္စက္ေတြက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေရာက္လာတယ္။ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ဘဝတူ အလုပ္သမား အခ်င္းခ်င္း ေသြးစည္းၾကတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ကလဲ ဆက္သား၊ ကိုယ္စားလွယ္ စသည္ လႊတ္ ေဆြးေႏြးတာေတြ ရွိတယ္။ BPI ဘက္ လႊတ္ဖို႔ ျပင္ေနစဥ္ စက္႐ံုေပါင္းစံုက အလုပ္သမားေတြ ေရာက္လာျပန္တယ္။ သူတို႔ခံစားခ်က္ေတြ ရင္ဖြင့္ၾကတယ္။ သမိုင္းခ်ည္မွ်င္၊ ဂံုနီစက္႐ံု၊ BPI က အလုပ္သမားေတြ ေရာက္လာၿပီး ေဟာေျပာၾက၊ ရင္ဖြင့္ၾကတိုင္း "ဒို႔အေရး.... ဒို႔အေရး" ေထာက္ခံသံေတြနဲ႔ လက္ခုပ္သံ တေျဖာင္းေျဖာင္း တီးၾကတယ္။
ညေနပိုင္းေလာက္ ဗိုလ္မႉးစိုးလႈိင္နဲ႔ ထပ္ေတြ႔ေတာ့ "ဗိုလ္မႉး ခင္ဗ်ား ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ကူညီပါဦး" ဆိုေတာ့ "ဘာမ်ားလဲ? ကူညီတာေပါ့" လို႔ေျပာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဌာနမွာ ေရတပ္က လာတည္ေပးထားတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဌာန ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႔ လွ်ပ္စစ္ပညာေတြက ျမင့္ေတာ့ ေရတပ္က သင္ထားတဲ့ လူေတြမွ လုပ္လို႔ရတာ ရွိတယ္။ ေရတပ္က PO ေတြအားလံုးကိုလဲ အေရးႀကီးတဲ့ ဌာနေတြကို အလုပ္သမားေတြနဲ႔ တြဲၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ ေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံထားတယ္။
ညေနဘက္မွာ အလုပ္သမားရဲေဘာ္တခ်ိဳ႔ကို အင္းစိန္ဘက္ ထပ္လႊတ္တယ္။ ၆ နာရီေလာက္ ရွိမယ္ ထင္တယ္။ သူတို႔ျပန္လာၿပီး သမိုင္း ဘာတာေရွ႔၊ သမိုင္းေစ်းမွာ အလုပ္သမား အရပ္သားေတြ ပစ္သတ္ခံရတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာျပၾကတယ္။
ဒါနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္က "ရဲေဘာ္ အလုပ္သမားအေပါင္းတို႔ တို႔ရဲ႔ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ခက္လာၿပီ၊ ဒါေပမဲ့ တို႔ဟာ ဒူးမေထာက္ဘူး။ အညံ့မခံဘူး။ ဆက္လက္တိုက္ပြဲ ဝင္သြားမယ္။ အခု သမိုင္း ဘာတာေရွ႔မွာ တို႔အလုပ္သမား ရဲေဘာ္ေတြ အသတ္ခံရတယ္။ ပစ္သတ္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုး တို႔ဟာ ဒူးမေထာက္ဘဲနဲ႔ အေသခံ တိုက္ပြဲဝင္သြားမယ္။ တို႔ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ မရမခ်င္း ေတာင္းဆို တိုက္ပြဲဝင္သြားမယ္။ တို႔ စုစုစည္းစည္းနဲ႔ တိုက္ပြဲဝင္မယ္။ ရဲေဘာ္တို႔ကို ကြၽန္ေတာ္ ကတိေပးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ဘယ္ေတာ့မွ သစၥာမေဖာက္ဘူး။ ရဲေဘာ္တို႔နဲ႔အတူ ကြၽန္ေတာ္ရွိမယ္" လို႔ မိန္႔ခြန္းတို ေပးခဲ့တယ္။
ေနာက္ေတာ့ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဂံုနီစက္႐ံုကို လွမ္းဆက္တယ္။ ေကာင္စီအတြင္းေရးမႉးက ဖုန္းလက္ခံတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က သမိုင္းခ်ည္မွ်င္စက္႐ံုေရွ႔မွာ အလုပ္သမားေတြ ပစ္သတ္ခံရတဲ့ အေၾကာင္း သတင္းေပးၿပီး "ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ မေလွ်ာ့ဘူး၊ ဒူးမေထာက္ဘူး။ ဆံုးခန္းတိုင္ေအာင္ တိုက္ပြဲဝင္သြားမယ္၊ မရမခ်င္း တိုက္ပြဲဝင္သြားမယ္။ လိုအပ္တာရွိရင္ အေၾကာင္းၾကားမယ္၊ ခင္ဗ်ားတို႔ဘက္ကလဲ အေၾကာင္းၾကားပါ" လို႔ ေျပာတယ္။ သူတို႔စက္႐ံုကလဲ ဒီသေဘာအတိုင္းရွိေၾကာင္း ျပန္ေျပာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ ဂံုနီစက္႐ံုမွာ ဗဟိုေကာ္မတီ အသစ္ေရြးခ်ယ္ပြဲ စေနၿပီ။
အဲဒီ ညေနမွာ မိုးေတြ ရြာခ်လာတယ္။ အေျခအေနကအေရးႀကီးလာခ်ိန္မို႔ ဝန္ႀကီး႐ံုးမွာ အိပ္ေစာင့္ေနၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ကြၽန္ေတာ္ကေျပာတယ္။ "ခင္ဗ်ားတို႔ ကြၽန္ေတာ္နဲ႔ လိုက္ခဲ့ပါ၊ ဒီတိုင္းေနလို႔ မျဖစ္ဘူး၊ လုပ္စရာေတြ ရွိတာေတြ လုပ္ၾကရမယ္။ အေျခအေန သိပ္မေကာင္းဘူး" ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ေနာက္ လိုက္လာၾကတယ္။
ဆက္သြယ္ေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရတပ္က အရာရွိေတြနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမားေတြ တြဲကိုင္ထားၾကတယ္။ လံုၿခဳံေရးလဲ အလားတူပဲ။ တယ္လီဖုန္း႐ံုးကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ သြားၾကတယ္။ ကက္ဆက္နဲ႔ ကြၽန္ေတာ့္အသံကို သြင္းလိုက္ၿပီး စပီကာနဲ႔ "ျပည္သူကိုပန္ၾကားခ်က္" ထုတ္လႊင့္လိုက္တယ္။ စက္ႀကီးကသိပ္ ေကာင္းေတာ့ စက္႐ံုေတြအားလံုးဆီ တၿပိဳင္တည္း ေရာက္ရွိ သြားပါေတာ့တယ္။
"မိဘ ျပည္သူအေပါင္းတို႔ခင္ဗ်ား အစိုးရဟာ သမိုင္းဘာတာေရွ႔မွာ ႐ိုးသားစြာ ဆႏၵျပေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြကို ပစ္သတ္ခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီေတာ့ မိဘ ျပည္သူအေပါင္းတို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ လက္တြဲပါ။ စစ္အစိုးရက အခု အျပစ္မဲ့တဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္သမားေတြကို ပစ္သတ္ေနပါၿပီ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ပါ" လို႔ ပန္ၾကားပါတယ္။ ဒီ အသံကို အသံခ်ဲ႔စက္ကေန အၿမဲဖြင့္ေပးထားလိုက္ပါတယ္။
ဒီအခ်ိန္မွာ အစိုးရအလိုေတာ္ရိ တေယာက္က သပိတ္ေကာ္မတီ ျပင္ဖြဲ႔ရမယ္။ သူလဲ ပါမယ္ဆိုၿပီး ႐ုတ္႐ုတ္ ႐ုတ္႐ုတ္ လုပ္လာတယ္၊ အတြင္းပိုင္းကေန သပိတ္ ၿဖိဳခြဲဖို႔ လုပ္လာတာမို႔ ဖမ္းထိန္းသိမ္းလိုက္ရ တာရွိတယ္။
မိုးက ခ်ဳပ္သည္ထက္ ခ်ဳပ္လာၿပီ။ ဒီအခ်ိန္ ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔က ကြၽန္ေတာ့္ကို လွမ္းေခၚျပန္ေရာ၊ "ဘာလုပ္ခ်င္လို႔လဲ" ဆိုေတာ့ "ေမာင္ရင္တို႔ကို စစ္တပ္က ပစ္ေတာ့မယ္၊ ကိုယ္လဲ အရာရွိပဲေမာင္ရင္၊ ေစ့စပ္လိုက္စမ္းပါ။" လို႔ ေျပာတယ္။ "ေတာ္စမ္းပါ၊ လုပ္မေနစမ္းပါနဲ႔၊ ထားလိုက္စမ္းပါ၊" လို႔ ကြၽန္ေတာ္က ဟန္႔လိုက္ေတာ့ ဦးခ်စ္ဦးတို႔ ဦးမ်ိဳးထြဋ္တို႔က ကြၽန္ေတာ့္ကို ၾကည့္တယ္။ သူတို႔ကိုေတာ့ စာနာပါတယ္ဆိုတဲ့ အမူအယာေလာက္ပဲ ျပလိုက္မိတယ္၊ သူတို႔ကိုလဲ အခ်ဳပ္ထဲ ထည့္ထားရတယ္ေလ။
ဒီလိုနဲ႔ အခ်ိန္ေတြ ကုန္လိုက္လာတယ္။ ထမင္းလဲ မစားရ၊ ေရလဲ မေသာက္မိတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာ သြားၿပီလဲ မသိ။ ဝန္ထမ္း အမ်ိဳးသမီး တေယာက္ေပးတဲ႔ Lunch Box နဲ႔ကိစၥၿပီးလိုက္ၿပီး တယ္လီဖုန္း ႐ံုးခန္းထဲ ေရာက္ေနခ်ိန္ ဦးျမဟန္ႀကီး ေရာက္လာတယ္။ မူလက PO ပင္စင္ယူၿပီးတဲ့ေနာက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီ ဖစ္တာ အျဖစ္နဲ႔ ဝင္လုပ္ေနသူပဲ။
သူက "ကိုဝင္းထိန္ ကမ္းနားမွာကြန္မင္ဒို သေဘၤာ ကပ္ေနၿပီ။ သူတို႔ပစ္လိမ့္မယ္။" လို႔ ေျပာေတာ့ "ဦးျမဟန္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္ ဘာမွ မေဆြးေႏြးခ်င္ဘူး၊ ထားလိုက္ပါ" လို႔ တားလိုက္တယ္။
သူထြက္သြားၿပီး မၾကာခင္ ကိုေက်ာ္ႀကီးခင္နဲ႔ ေရာက္လာျပန္တယ္။ "ေရလယ္မွာ ဗိုလ္မႉးသိန္းထြန္း ေစာင့္ေနတယ္၊ ခင္ဗ်ားနဲ႔ စကားေျပာခ်င္လို႔တဲ့၊" ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ တြက္လိုက္မိၿပီ "ငါ့ေတာ့ ဆြဲေတာ့မယ္" သူတို႔ေခၚတဲ့ေနရာ လိုက္သြားၿပီ ဆိုတာနဲ႔ ဖမ္းၿပီေလ၊ ဒီလိုဆိုရင္ အလုပ္သမားေတြကို ၫႊန္ၾကားလို႔ မရေတာ့ဘူး၊ လႈပ္ရွားမႈ ၿပိဳကြဲသြားေတာ့မယ္၊ မျဖစ္ဘူး။
"ကြၽန္ေတာ္ မလာႏိုင္ဘူး၊ ေတြ႔ခ်င္ရင္ ဗိုလ္မႉးသိန္းထြန္း ကြၽန္ေတာ့္ဆီ လာပါေစ" လို႔ ေျပာလိုက္တယ္။ ဦးျမဟန္ ျပန္ထြက္သြားတယ္။
ခဏေနေတာ့ တေခါက္ျပန္လာၾကတယ္။ ေက်ာ္ႀကီးခင္က "ကိုဝင္းထိန္ သူတို႔ တကယ္ပစ္ေတာ့မယ္" တဲ့။ "ပစ္ရင္လဲ ပစ္ပေစကြာ" လို႔ တုံ႔ျပန္လိုက္တယ္။
စဥ္းစားရတာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီး- ေရတံခါးႀကီး ပ်က္စီးသြားရင္၊ ေပါက္ကြဲသြားလုိ႔ရွိရင္၊ အားလံုးအထိနာမယ္။ စက္႐ံုေတြ ပ်က္စီးမယ္။ စက္႐ံုထဲ ဝင္ပစ္ရင္လဲ ေသၾက ေၾကၾက အထိနာၾကမယ္။ စက္႐ံုရဲ႔ လံုၿခဳံေရး အလုပ္သမားေတြရဲ႔ လံုၿခဳံေရး စဥ္းစားလာရတယ္။ ေနာက္ထပ္ ဆံုး႐ံႈးမႈႀကီးတခု ရွိေသးတယ္။ ခုလို ေတာင္းဆိုလာၾကၿပီးမွ ေတာင္းဆိုခ်က္ ဘာမွ မရဘဲနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔သပိတ္ႀကီး ပ်က္စီးသြားမွာ- ၿပီးဆံုးသြားမွာပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္ ခ်က္ခ်င္းပဲ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။ မိုက္က႐ိုဖုန္း ေကာက္ကိုင္လိုက္ၿပီး...
"ရဲေဘာ္ အလုပ္သမားအေပါင္းတို႔ စက္႐ံုရဲ႔ လံုၿခဳံေရးကို တို႔အားလံုး တာဝန္ယူရမယ္။ ေနာက္ ေရတံခါး၊ သေဘၤာေတြရဲ႔ လံုၿခဳံမႈနဲ႔ စက္႐ံုေတြ အားလံုးရဲ႔ လံုၿခဳံမႈ၊ တို႔အားလံုးရဲ႔လံုၿခဳံမႈကို တို႔တာဝန္ယူရမယ္။ ဒီစက္႐ံုဟာတို႔ရဲ႔ စက္႐ံုျဖစ္တယ္။ တို႔ဟာ တို႔ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ မရမခ်င္း ဆက္လက္တိုက္ပြဲ ဝင္သြားမယ္။ တို႔ အညံ့မခံဘူး၊ ဒူးမေထာက္ဘူး၊ ရတဲ့အထိတိုက္ပြဲဝင္သြားမယ္။
အခု သပိတ္ေမွာက္မႈဟာ ဗမာတျပည္လံုး ျဖစ္ေနၿပီ။ တို႔ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္း ဆိုလို႔ ရွိရင္လဲ အခု သပိတ္ေမွာက္ေနၿပီ၊ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းဆိုတာက ဒုဗိုလ္မႉးႀကီး လွျမင့္- ဘဲႀကီးလွျမင့္ (ဘဲလ္အဲယား လွျမင့္) ဆိုတာဟာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြ ပါး႐ိုက္တဲ့ ဘဲ။ ဒီေကာင္ သူရဲ-သူရဲ၊ အဲဒီမွာ သူက နာယက ျဖစ္ေနတာ- ခု သူ႔ဆိပ္ကမ္းမွာ အလုပ္သမားေတြ သပိတ္ေမွာက္ေနၿပီ။
ၿပီးေတာ့ တို႔ရဲ႔ သပိတ္ဟာ တျပည္လံုးလကၡဏာ ေဆာင္တယ္။ တို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ရ, ရမယ္။ တို႔ တေတြ ရတဲ့အထိ တိုက္ပြဲဝင္သြားမယ္။ ရေအာင္ တိုက္မယ္။ တို႔ အညံ့မခံဘူး။ ေလွ်ာ့လို႔ မရဘူး" လို႔ ေျပာခ်လိုက္တယ္။
ဒါကိုၾကားၿပီး ခ်က္ခ်င္းပဲ သံုးထပ္သားစက္႐ံုကလဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ တသေဘာထဲ ရွိေၾကာင္း။ "လံုးဝ အညံ့မခံဘူး၊ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲဝင္သြားမယ္၊ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ရေအာင္တိုက္မယ္" ဆိုတဲ့အေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားလာတယ္။
စစ္တပ္က ေနဝင္ရင္ ပစ္မယ္လို႔ သတင္းေတြ ထြက္ေနတာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သစ္စက္ကလာ ေျပာတယ္။ "ကြၽန္ေတာ္တို႔ သစ္တံုးေတြနဲ႔ ကာထားတယ္။ စက္႐ံုထဲ ဝင္ပစ္လို႔မရေအာင္ ျဖစ္တယ္" တဲ့။ ကြန္မင္ဒိုေတြ ဝင္ပစ္မွာကို တားဆီးတဲ့သေဘာပဲ။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႔ အေနာက္ဘက္မွာ အက္ဆစ္ စက္႐ံုရွိတယ္။ ေကာ့စတစ္ စက္႐ံု- အဲဒီကလဲ အတူတူပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အတူတိုက္ပြဲ ဝင္မယ္တဲ့။
ဂံုနီစက္႐ံု၊ သမိုင္း ခ်ည္မွ်င္စက္႐ံု တို႔ကိုလဲ "စစ္တပ္က ဝင္ ပစ္မယ့္ အေျခအေနရွိတယ္၊ ဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တို႔ရေအာင္ တိုက္ပြဲ ဝင္သြားမယ္။ မေစ့စပ္ေတာ့ဘူး၊ သပိတ္ကေတာ့ တျပည္လံုး ျဖစ္ေနၿပီ။ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္း သပိတ္ေၾကာင့္ ကမ္းနားမွာ ကုန္တင္ကုန္ခ် လုပ္ငန္းေတြ ရပ္ေတာ့မယ္။ ရပ္တာနဲ႔ အစိုးရ အခက္အခဲရွိၿပီး တျပည္လံုး အလုပ္သမားနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ကိစၥ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ရေအာင္ တိုက္ပြဲ ဝင္သြားမယ္" လို႔ ဖုန္းနဲ႔ အေၾကာင္းၾကားလိုက္တယ္။
ေနာက္ေတာ့ အခန္းေသာ့ဖြင့္ၿပီး ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ကို ေခၚထုတ္လာခဲ့တယ္။ ခ်က္ခ်င္းလိုပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႔ မိန္းဂိတ္ေရွ႔မွာ စစ္ကားေတြေရာက္ လာတယ္။ ကြမ္းျခံဘက္က လာတာျဖစ္တယ္။ ေရတပ္က မဟုတ္ဘူး၊ လွည္းတန္းဘက္က- ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေခါင္းေဆာင္မႈအဖြဲ႔ သပိတ္ေကာ္မတီဝင္ေတြက အလုပ္သမားထု ၾကားထဲမွာ ရွိေနတယ္။
တခ်ိဳ႔ရဲေဘာ္ေတြက ကြၽန္ေတာ့္ကို ဒီေနရာက စြန္႔ခြာဖို႔ ေျပာေနၿပီ။ ကြၽန္ေတာ့္လက္ထဲမွာ စက္႐ံုေသာ့ အားလံုးရွိတယ္။ မာဇဒါ ဂ်စ္ကားကို လိုရ မယ္ရ အျပင္တေနရာမွာ ထားတာ ရွိတယ္။ ထြက္သြားရမလား... လို႔ အေတြးတခ်က္ ေပၚတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္ အလုပ္သမားရဲေဘာ္ေတြကို သစၥာမေဖာက္ႏိုင္ဘူး။ ေပါက္ကြဲလု မတတ္ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနႀကီးကို စြန္႔မသြားႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေသစရာရွိလို႔ရွိရင္ ေရွ႔ကေသမယ္။ ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္ကေန မေသရဘူး။ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္မဆုတ္ရဘူး။ ငါေသၿပီး ေနာက္မွ ေနာက္လူေတြ ေသရမယ္။ ဒီလို စဥ္းစားၿပီး 'လူထု' ၾကားထဲက တပ္ဦးကို ကြၽန္ေတာ္ တိုးထြက္လာ တယ္။ ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ကိုေတာ့ ကိုင္ထားတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ မိန္းဂိတ္ သံတံခါးကို ေရာက္သြားၿပီ၊ တဖက္က ျမင္ႏိုင္တဲ့ေနရာ ပစ္မယ္ဆို လွမ္းပစ္လို႔ ရတဲ့ေနရာ၊ ပထမ ဆံုးထိမွာက ကြၽန္ေတာ္နဲ႔ ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ပဲ။ အဲဒီ အခ်ိန္မွာပဲ ရဲေဘာ္ဘီေက်ာ္စိန္က တြန္းထိုး ထြက္လာတယ္။ ေနာက္ အုတ္ခံုေပၚ တက္လိုက္တယ္။ သေဘၤာက်င္း တခုလံုး မီးေတြလင္းေနတယ္။ ဆလိုက္မီးေတြကလဲ ထြန္းထားေသးတယ္။ BAA ဂေရာင္းက ဆလိုက္ႀကီးေတြ ေလ အားလံုးကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ေနရတယ္။
ရဲေဘာ္ ဘီေက်ာ္စိန္က စစ္တပ္ကို "မင္းတို႔ျပန္သြားပါ၊ အလုပ္သမားေတြကို အႏၲရာယ္မေပးနဲ႔၊ တို႔ အလုပ္သမားေတြ ေတာင္းဆိုေနတာက ကုန္ေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းေရး၊ ဆန္လံုေလာက္စြာ ရရွိေရးပဲ၊ အလုပ္သမား ေတြနဲ႔ အစိုးရဟာ ရန္သူမဟုတ္ဘူး၊ ေနာက္ကို ျပန္ဆုတ္ၾကပါ။ အလုပ္သမားေတြဘက္ကို လွည့္ထားတဲ့ ေသနတ္ေျပာင္းေတြ- တဖက္ကို လွည့္လိုက္ပါ။" လို႔ ေျပာတယ္။ စစ္တပ္ဘက္က လႈပ္ရွားမႈ မျပတာနဲ႔ ျပန္ဆင္းသြားတယ္။
ဒီေတာ့မွ ဆိုင္ထားတဲ့ဘက္က ဗိုလ္မႉးတေယာက္ စပီကာနဲ႔ စကားေျပာတယ္။ "အလုပ္သမားေတြ၊ ခင္ဗ်ားတို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ကေန ေတာင္းပါ၊ ခု ဆႏၵျပမႈကို ရပ္လိုက္ၾကပါ။ ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔လက္ထဲ ျပန္အပ္ပါ။ သပိတ္ကို လူစု မခြဲဘူး၊ ဗိုလ္မႉး ရဲၫြန္႔ကို ျပန္မအပ္ဘူးတိုရင္ ရတဲ့နည္းနဲ႔ ယူရပါလိမ့္မယ္။" တဲ့။ ေျပာၿပီးတာနဲ႔ စစ္တပ္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ေသနတ္နဲ႔ ခ်ိန္ထားလိုက္ၾကတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္က ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔လက္ကို လိမ္လိုက္ၿပီး "ခင္ဗ်ားတို႔ ေတြ႔ခ်င္တဲ့ ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ဆိုတာ ေဟာဒီမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ သူ႔ကိုလိုခ်င္ရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို လိုက္ေလ်ာပါ။ ခ်က္ခ်င္း ျပန္လႊတ္ေပးမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတာင္းဆိုေနတာမွာ - အလုပ္သမားေတြနဲ႔ လုပ္သားျပည္သူတရပ္လံုး အတြက္ ကုန္ေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းေရး၊ ဆန္လံုေလာက္စြာရရွိေရး၊ လုပ္ငန္းခြင္ကိစၥ၊ ေနအိမ္ရရွိေရး တို႔ျဖစ္တယ္။ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးကို ေတာင္းေနတာသာ ျဖစ္တယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ဆီက အာဏာကို လုေနတာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို တိုက္မယ့္ ေသနတ္ေျပာင္းေတြကို တေနရာကို လွည့္လိုက္ပါ။
စစ္တပ္ဘက္က အရာရွိႀကီး အေပါင္းတိို႔- ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို မတိုက္ပါနဲ႔။ ခင္ဗ်ားတို႔ တိုက္ရမွာက တေနရာ ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ လုပ္သားျပည္သူတရပ္လံုးအတြက္ ေတာင္းဆိုေနတာ ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို တည္ေဆာက္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ အလုပ္သမား လူတန္းစားဟာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို ဘယ္ေတာ့မွ သစၥာ မေဖာက္ဘူး။ ဆိုရွယ္လစ္ စနစ္အတြက္ အလုပ္သမားလူတန္းစားက အခု တိုက္ပြဲဝင္ေနတာျဖစ္တယ္။"
(ဒီအခ်ိန္ ေနာက္ကေန ထပ္ ႐ိုက္လာတဲ့ ပန္းဖလက္ေတြ လာပို႔လို႔ ဖတ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ 'ဆိုရွယ္လစ္ ေခတ္ေျပာင္း ေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ပြဲခံရမယ္။' 'ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တင္ဦး သက္ေတာ္ ရာေက်ာ္ ရွည္ပါေစ' ဆိုတာေတြ ပါတယ္။ ထိပ္ ေႁမြကိုက္ခံေနရ ခ်ိန္မွာမွ ေရာက္လာတာျဖစ္လို႔ ဒီအတိုင္းထားလိုက္ၿပီး)
"အဲဒီေတာ့ စစ္တပ္က တပ္မႉး တပ္သား အေပါင္းတို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ တပ္ကို ျပန္သြားၾကပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ဆိုရွယ္လစ္ စနစ္ကို တည္ေဆာက္ေနတဲ့အတြက္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ရဲ႔ ရန္သူမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ၾကပါ။"
၆ ရက္ည တညလံုး အျပန္အလွန္ေျပာလာလိုက္ၾကတာ ၇ ရက္ နံနက္ ၄ နာရီထိုးေတာ့ မီးက်ည္တလံုး ေကာင္းကင္ကို ေဖြးကနဲ ထိုးတက္လာတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ရည္ရြယ္ခ်က္တခု ရွိတယ္။ တညလံုး အခ်ိန္ဆြဲ ထားၿပီး မိုးလင္းတာနဲ႔ ရန္ကုန္တၿမိဳ႔လံုးမွာ ရွိတဲ့ စက္႐ံုေတြ ထပ္ၿပီးေဆြးေႏြးဖို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္က
"ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ကို ခင္ဗ်ားတို႔ဆီ ကြၽန္ေတာ္ျပန္အပ္မယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔က ေသနတ္ေျပာင္းေတြ တေနရာ လွည့္လိုက္ပါ" လို႔ လွမ္းေျပာလိုက္တယ္။
ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔က "ဖိုးဝင္းထိန္ စစ္တပ္ကေတာ့ တကယ္ ပစ္ေတာ့မယ္။ ကိုယ့္ကို ေမာင္ရင္တို႔အေလွ်ာ့ ေပးလိုက္ပါ။" လို႔ ခပ္အုပ္အုပ္ေျပာတယ္။
"ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ ခင္ဗ်ားလဲ က်ည္ဆံတေတာင့္ ကြၽန္ေတာ္လဲ က်ည္ဆံတေတာင့္ပဲ၊ ေသရင္ေတာ့ အတူေသၾကမွာပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္ ခင္ဗ်ားအေနနဲ႔ လုပ္သားျပည္သူေတြအေပၚမွာ တကယ္သံေယာဇဥ္ ရွိရင္၊ တကယ္သစၥာရွိရင္ စစ္တပ္ကို 'မပစ္ပါနဲ႔' လို႔ မိုက္က႐ိုဖုန္းနဲ႔ ေျပာေပးပါ" ဆိုၿပီး မိုက္က႐ိုဖုန္း ထိုးေပးလိုက္တယ္။
သူက "ဖိုးဝင္းထိန္-ကိုယ္ဟာ စစ္တပ္က တပ္မေတာ္ အရာရွိျဖစ္တယ္။ တပ္မေတာ္ကို သစၥာေဖာက္လို႔ မျဖစ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္မေျပာ ဘူး"æတဲ့။
ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္က "ဗိုလ္မႉး ခင္ဗ်ားကလဲ တပ္မေတာ္ကို သစၥာရွိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကလဲ အလုပ္သမားေတြအေပၚမွာ သစၥာရွိတယ္။ ျပည္သူေပၚမွာ သစၥာရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏွစ္ေယာက္ေသ ေသၾကတာေပါ့ တေယာက္ က်ည္ဆံ တေတာင့္စီနဲ႔" လို႔ ေျပာရင္းနဲ႔ ျပန္ဆုတ္ခဲ့တယ္။
ဒီအခ်ိန္ ဦးျမဟန္နဲ႔ ကိုေက်ာ္ႀကီးခင္ လာေျပာျပန္တယ္။ "စစ္တပ္က တက္လာၿပီ၊ ကမ္းေျခက ေနတက္ လာတာျဖစ္တယ္။" တဲ့။ တခ်ိဳ႔ရဲေဘာ္ေတြကလဲ ဘာလုပ္ရမလဲ လာေမးၾကတယ္။
"ဘာမွမလုပ္နဲ႔၊ ဒီအတိုင္း ေတာင္းဆိုၾကမယ္။ ဘာမွ မလုပ္နဲ႔၊ ဘာကိုမွ မလုပ္နဲ႔" လို႔ အမိန္႔ေပး လိုက္တယ္။
ဒီအခ်ိန္ ျဖတ္ကနဲ သတိရလိုက္တာရွိတယ္။ ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္မလဲ?။
ကြၽန္ေတာ့္ လက္ထဲမွာ သေဘၤာက်င္းတခုလံုးရဲ႔ ေသာ့ေတြ ရွိတယ္။ ပါဝါစေတရွင္ ကို ေဖာက္ခြဲလို႔ရ တယ္။ သေဘၤာက်င္း ေရလံုက်င္းက ေရေတြ ေဖာက္ထုတ္လိုက္လို႔ရွိရင္ သေဘၤာေတြ ပ်က္သြားႏိုင္တယ္။ ဂြၽမ္းထိုးေမွာက္ခုန္ ျဖစ္သြားမယ္၊ ဒီမွာ ေရတပ္ စစ္သေဘၤာေတြကလဲ ရွိေနတယ္။ သေဘၤာက်င္း ျပာက်သြား ေအာင္လဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ျပည္သူေတြလဲ ျပာက်တဲ႔အထဲ ပါသြားႏိုင္တယ္။ ဒီအခ်ိန္ ကြမ္းျခံ ရပ္ကြက္တခုလံုး စစ္တပ္က ဝိုင္းထားၿပီးၿပီ။ အေျခအေနေတြက အဲဒီလိုရွိတယ္။
ကိုေက်ာ္ႀကီးခင္က "ေနာက္မွာ ကြန္မင္ဒို တပ္ေတြ ေရာက္လာၿပီ" လို႔ သတိေပးတယ္။
"ကဲ ဗိုလ္မႉး ၾကားတဲ့အတိုင္းပဲ၊ က်ဳပ္တို႔ကေတာ့ အေသခံၿပီး တိုက္ရေတာ့မယ္။ ဒီေတာ့..... "
ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔ လက္ကို လိမ္လိုက္ၿပီး သူနဲ႔အတူ ျပန္သြားခဲ့တယ္။ ကြန္မင္ဒိုတပ္ လာမယ့္ ေနရာကို ဦးတည္လိုက္တယ္။ ေရွ႔ေရာက္သြားတာနဲ႔ စ ပစ္ၿပီ။ "ဗိုလ္မႉး ရဲၫြန္႔ကို ေပး ေပး" လို႔လဲ ပါးစပ္က ေအာ္ေတာင္း တယ္။ "ေဟ့ အလုပ္သမားေတြ မင္းတို႔ ဆန္မရဘူး၊ ေဟာဒါပဲ ရမယ္ကြ" လို႔လဲ ႀကံဳးဝါးတယ္။ ေျပာေျပာ ပစ္ပစ္ လုပ္ၾကတယ္။ ဘက္နက္ (လွံစြပ္) ေတြနဲ႔ တက္ထိုးတယ္။ ရဲေဘာ္ေတြဟာ အေထြးလိုက္ လဲက်ကုန္တယ္။ တခ်ိဳ႔ ေရကန္ထဲ က်တယ္။
ဒီအခ်ိန္ ဗိုလ္မႉးရဲၫြန္႔က "ရဲၫြန္႔ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ပါပဲ" ေအာ္ၿပီး ႐ုန္းတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကလဲ လႊတ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ လက္ထဲက ပါသြားတဲ့အခါ "ေဟ့ ရဲၫြန္႔ ရၿပီေဟ့" ေပါ့ေနာ္။
မိုးက လင္းေနပါၿပီ။ လမ္းေပၚက ေသြးေတြကေတာ့ ေစြးေစြးနီေနပါတယ္။ ေသြးခဲေတြ ေသြးစီးေၾကာင္း ေတြ.........။
ရဲေဘာ္တခ်ိဳ႔ G3 က်ည္ဆံ ေဖာက္ထြက္သြားလို႔ ေျခေထာက္မွာ အေပါက္ေတြနဲ႔။
ရဲေဘာ္ သန္းေအာင္ ဆိုရင္ ပါးစပ္ႀကီး ျပတ္ထြက္သြားၿပီး လွ်ာဟာ ကတ္ေၾကးနဲ႔ ညႇပ္ထားသလိုပဲ။
သယ္ႏိုင္သေလာက္ ရဲေဘာ္ေတြကို ေပြ႔ေပြ႔ၿပီးေတာ့ ေဆးခန္းထဲ သြင္းရတယ္။ ေဒါက္တာ စီစီကလဲ မ်က္ရည္ေတြနဲ႔ ငိုေနရွာတယ္။ ေဒါက္တာ စီစီနဲ႔ တင္တင္မူတို႔ ေတာ္ရွာပါတယ္။ လူနာ ရဲေဘာ္ေတြကို ေဆးထိုး ေပး၊ ပတၱီးစည္းေပး ပါတယ္။
ဒဏ္ရာရ ရဲေဘာ္ေတြဆိုတာ အမ်ားႀကီး ကုတင္ေပၚမွာ မဆန္႔လို႔ ၾကမ္းခင္းေပၚ မွာ ခ်ထားရတယ္။
ရဲေဘာ္ တင္ေမာင္- သူ စကားမေျပာႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ သူက မီးသတ္စက္ကို ႏႈိးေနတုန္း ေနာက္ကေန G3 နဲ႔ပစ္လို႔ စအိုထဲ က်ည္ဆံဝင္သြားတယ္။ သူ႔နားသြားေတာ့ - မရေတာ့ဘူးေပါ့ေနာ္၊ လက္ခါျပတယ္။ အလားတူ ရဲေဘာ္သန္းေအာင္ကလဲ ေခါင္း, ခါ ျပရွာတယ္။ ရဲေဘာ္ဘဖူး ကေတာ့ နားထင္ကို လွံစြပ္နဲ႔အထိုးခံထားရလို႔ ပါးစပ္က ေသြးေတြ ဗြက္ခနဲ ဗြက္ခနဲ အန္က်ေနပါတယ္။ ဒီလိုေလွ်ာက္ၾကည့္ အားေပးေနစဥ္ ရဲေဘာ္ေတြက ကြၽန္ေတာ့္ကို ေျပးခိုင္းေနၾကတယ္။
ကြၽန္ေတာ္က "ရဲေဘာ္တို႔ ကြၽန္ေတာ္ ရဲေဘာ္တို႔နဲ႔ အတူ အေသခံမယ္။ ျပႆနာေတြ ကြၽန္ေတာ္ရွင္းမယ္။ ဘယ္ေတာ့မွ ရဲေဘာ္တို႔ကိုမစြန္႔ခြာဘူး၊ အဲဒီေတာ့ ရဲေဘာ္တို႔နဲ႔ အတူ ကြၽန္ေတာ္ရွိမယ္။ ႀကိဳးစင္ကို ကြၽန္ေတာ္တက္သြားမယ္။ ရဲေဘာ္တို႔အေပၚမွာ ထာဝစဥ္ သစၥာရွိမယ္။ ရဲေဘာ္တို႔ကို ဘယ္ေတာ့မွ သစၥာမေဖာက္ဘူး" လို႔ ေျပာေနခ်ိန္မွာပဲ......
စစ္တပ္က ကက္ပတိန္တေယာက္ အခန္းထဲ ေရာက္လာၿပီး "ေဟ့ ဝင္းထိန္" ဆိုၿပီးေတာ့ G3 နဲ႔ လွမ္းေထာက္ထားတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ကို လက္ေျမႇာက္ခိုင္းၿပီး အျပင္ကို ေခၚထုတ္သြားတယ္။ သပိတ္ လမ္းမႀကီးမွာ ေသြးေတြ...... ေသြးခဲေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ အဲဒီလမ္းေပၚမွာ ကြန္မင္ဒို ဗိုလ္ႀကီး ျဖစ္သူက ကြၽန္ေတာ့္ကို ေဆာင့္ေၾကာင့္ ထိုင္ခိုင္းတယ္။
"မင္း ငါ့ကို ပစ္ခ်င္ပစ္ေလ၊ ငါကေတာ့ ထိုင္စရာ မလိုဘူး၊ ငါ တရားခံ မဟုတ္ဘူး၊ မင္းတို႔ တရားခံပဲ၊ ပစ္လိုက္စမ္းပါ။" ေျပာမွ ဒီေကာင္က ကြၽန္ေတာ့္ကို ဦးခ်စ္ဦးတို႔ ဦးအုန္းေမာင္တို႔ ဦးထြန္းရီတို႔ကို ကြၽန္ေတာ္ ခ်ဳပ္ထားတဲ့ အခန္းထဲ ျပန္ထည့္တယ္။ ဦးခ်စ္ဦးက ကြၽန္ေတာ့္ဆီက ေသာ့ေတြ ေတာင္းတယ္။ သူက "ရဲေဘာ္ေတြေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ား က်ကုန္ၿပီ.. ကိုဝင္းထိန္" လို႔လဲ ေျပာတယ္။ သူ႔ကို ေသာ့ အားလံုးေပးလုိက္ ပါတယ္။
မိုးအေတာ္လင္းေနၿပီ၊ ကြန္မင္ဒို တပ္သားေတြ လက္နက္မ်ိဳးစံု အီကြစ္မင့္မ်ိဳးစံုနဲ႔ ကမ္းနားေပၚက တက္လာၿပီး သေဘၤာက်င္း လမ္းႀကီးကို ဖြင့္ခ်ပစ္လိုက္တယ္။ ေနာက္ မိန္းဂိတ္ႀကီးကို ဖြင့္ျပန္တယ္။ ဒီအခ်ိန္ တိုင္းမႉးလို႔ ယူဆရသူ တေယာက္ မာစီဒီးကားႀကီးနဲ႔ သေဘၤာက်င္းထဲ ဝင္ေရာက္လာတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ ေသြးေတြေပၚ နင္းၿပီး စစ္သားေတြက သြားလာေနၾကတယ္။
၇ နာရီေလာက္မွာ အလုပ္သမားတိုက္ပြဲႀကီး ၿပီးဆံုးသြားၿပီေပါ့၊ ကြၽန္ေတာ့္ကိုေတာ့ ဘားလမ္းကို ေခၚသြားပါတယ္။ အဲဒီကမွ အင္းစိန္ေထာင္။
{အလုပ္သမားေတြ၊ ျပည္သူေတြ အသက္ေပး ေသြးေျမက်ခဲ့ရတဲ့ ၃၅ ႏွစ္ေျမာက္ ေမ-ဂၽြန္ အလုပ္သမား အေရးခင္းကို အမွတ္ရလို႔ အင္တာနက္မွာေတြ႔လို႔ ကူးယူသိမ္းထားတဲ့ ဒီေဆာင္းပါးကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ ခြင့္ျပဳခ်က္ မေတာင္းႏိုင္တာကို ခြင့္လႊတ္နားလည္ေပးပါရန္။}

မိခ်မ္းေ၀ နဲ႔ မိတ္ဆက္ေရးသူ- လူထုေဒၚအမာ

ပင္လယ္၀တၳဳတိုကေလးေတြကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ စုစည္းထုတ္ေ၀တဲ့ မိခ်မ္းေ၀ကို ကၽြန္မက လြန္ခဲ့တဲ့ (၁၆) ႏွစ္ေလာက္တုန္းက စသိခဲ့တာပါ။ အဲဒီတုန္းက မိခ်မ္းေ၀က ၿမိတ္ၿမိဳ႔မွာ ေက်ာင္းဆရာမကေလး။ သူ႔အေနနဲ႔ စာေပနယ္ထဲ စမ္းတ၀ါး၀ါး ၀င္လာစ။ သူ႔ခင္ပြန္းကလည္း အစိုးရ၀န္ထမ္းတဦး။ ကဗ်ာဆရာ ေအာင္မွဴးတဲ့။
ဦးလွဆံုးမယ့္ႏွစ္ ႏွစ္ဦးပိုင္းက ကၽြန္မတို႔မွာ သတင္းစာလုပ္ငန္းလို ဖယ္မရ႐ွားမရ ႀကီးေလးတဲ့တာ၀န္ ေတြ မ႐ွိခ်ိန္၊ သမီးခင္ပြန္းအတူတူ ခရီး႐ွည္ထြက္ၿပီး လည္ၾက ပတ္ၾကမယ္လို႔ ရန္ကုန္က ဆရာႀကီးဦးသုခ နဲ႔ ဇနီး ေဒၚၾကင္ေမကို အေဖာ္စပ္ၾကၿပီး သမီးေလး မတင္၀င္းနဲ႔အတူ ၿမိတ္၊ ထား၀ယ္ကို မေရာက္ဖူးလို႔ အလည္သြားၾက တာေလ။


ကၽြန္မတို႔ လင္မယားက ခရီးသြားဖို႔ ႀကိဳက္ေပမယ့္ အလုပ္ေတြနဲ႔မို႔ ႏွစ္ေယာက္အတူတူ သြားရလာရ တာရယ္လို႔ တယ္မ႐ွိပါဘူး။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္က စင္ကာပူကို လင္မယားႏွစ္ေယာက္ ရယ္၊ သားႀကီးကိုစိုး၀င္းရယ္၊ ေမာင္ ကိုေမာင္ေလးရယ္၊ ဆန္းကဖီးဦးထြန္းရင္ရယ္ အလည္ သြားၾကဖူးတာတေခါက္၊ ခုတေခါက္လို႔ပဲ ေျပာၾကပါစို႔။ ဦးလွ ခရီးသြားရင္ ကၽြန္မက အိမ္မွာ တာ၀န္နဲ႔ ေနရစ္ခဲ့ရတယ္။ ကၽြန္မခရီးထြက္ရင္ ဦးလွက (၂)ေယာက္စာ အလုပ္ေတြနဲ႔ အိမ္မွ ႐ွိရစ္ရတယ္။ ဒီတခါေတာ့ သတင္းစာလို တာ၀န္ႀကီးလုပ္ငန္းေတြ မ႐ွိေတာ့လို႔ ႏွစ္ေယာက္ အတူ သမီးေလးပါေခၚၿပီး မိတ္ေဆြႀကီးဦးသုခ လင္မယားနဲ႔ ခရီးထြက္ခဲ့ၾကတာပါ။
ဦးလွက မစၥတာေမာရစ္ေကာလစ္ရဲ႔ စာအုပ္ႏွစ္အုပ္ျဖစ္တဲ့ 'ျမန္မာျပည္တြင္ စစ္ေဆးခဲ့ေသာ အမႈအခင္းမ်ား' နဲ႔ 'စႏၵမာလာ' ၀တၳဳတို႔ကို ဘာသာျပန္ၿပီး ကၽြန္မက စာေရးဆရာလုပ္လာတာ ျဖစ္ေလေတာ့ မစၥတာေမာရစ္ေကာလစ္ကို ကမၻာေက်ာ္စာေရးဆရာျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးလိုက္တဲ့ ၿမိတ္ကို လိုက္ပို႔မယ္လို႔ ဟိုအႏွစ္ (၄၀)ေလာက္ကတည္းက ေျပာေျပာေနတာပါ။ ႏို႔ေပမယ့္ မေရာက္ရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႔က စာေပေဟာေျပာပြဲခရီးမဟုတ္ပဲ၊ ၿမိတ္က ဖိတ္ၾကားထားတာ မ႐ွိဘဲနဲ႔ သက္သက္မယ့္ တနသၤာရီဘက္ကို အလည္ထြက္လာၾကတာေလ။ (မွတ္ခ်က္။ လူထုေဒၚအမာ ရဲ႔ 'အညာသူမ်ားပင္လယ္သြား' စာအုပ္ထြက္ခဲ့ၿပီး မာယာမဂၢဇင္းမွာ အဲဒီစာအုပ္ထဲက တပုဒ္ကို ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးပါတယ္။)
ဒါေပမယ့္ ထား၀ယ္နဲ႔ ၿမိတ္ကိုေရာက္ေတာ့ ၿမိဳ႔ခံစာေပအေပါင္းအသင္း ေရာင္းရင္းေတြက ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာႀကိဳၾက၊ စာေပေတြ႔ဆံုပြဲေတြ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္ၾက၊ ေကၽြးၾက ေမြးၾက ဧည့္ခံၾကေပါ့။
အဲဒီမွာ ကဗ်ာဆရာေအာင္မွဴးေခၚတဲ့ ကိုစိုးျမင့္ရယ္ သူ႔ဇနီးေက်ာင္းဆရာမေလး ရီရီထြန္းရယ္ကို ၿမိတ္မွာ ေတြ႔ခဲ့ သိခဲ့ ခင္မင္ခဲ့ၾကတာပါ။
ရီရီထြန္းက ေက်ာင္းဆရာမအလုပ္တဘက္နဲ႔ သူက စာေရးခ်င္ေနသူ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ စာေပေရခံ ေျမခံေကာင္းတဲ့ ၿမိတ္က ႏွစ္တိုင္းထုတ္ေ၀ေနတဲ့ ၿမိတ္မဂၢဇင္းမွာလည္း ၀င္ၿပီး ကေလာင္ေသြးတယ္။ တိုင္းရင္းေမတို႔၊ အိုးေ၀တို႔မွာလည္း ၀င္ၿပီး ကဗ်ာေရး စာေရး လုပ္တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ရန္ကုန္ထုတ္ မဂၢဇင္းေတြမွာ သူ႔၀တၳဳကေလးေတြ ႀကိဳးၾကားပါလာတယ္။ အဲဒီလိုပါလာေတာ့ သူက သူ႔၀တၳဳတိုကေလးေတြကို 'ေဒၚေဒၚဖတ္ပါဦး' ဆိုၿပီး ကၽြန္မဆီကို ပို႔ေလ့႐ွိပါတယ္။
ပို႔လာတာေတြကို ဖတ္ရေတာ့ မိခ်မ္းေ၀ရဲ႔ ၀တၳဳကေလးေတြက ပင္လယ္နဲ႔ ပတ္သက္တာေလးေတြ ပါလာတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္မက အညာသူဟုတ္လား။ ပင္လယ္နဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ စာေရးလာတဲ့ ဆရာမေလးကို ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ႀကိဳဆိုၿပီး လိုင္းခ်ေပးလိုက္တယ္။
'တို႔စာေပမွာ ပင္လယ္နဲ႔ပါတ္သက္တာေရးတဲ့ စာေရးဆရာက အလြန္နည္းေသးတယ္။ ငါ့သမီးက ၿမိတ္မွာေနတာဆိုေတာ့ အဲဒီဘက္က အေၾကာင္းအရာေတြကို ေနာက္ခံထားၿပီးေရး၊ အဲဒီဘက္က ဗဟုသုတေတြ ထည့္' လို႔ အၾကံျပဳလိုက္တယ္။
ကၽြန္မတို႔မွာ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းႀကီး နတ္ျမစ္ကေနၿပီး ေကာ့ေသာင္အထိ မိုင္ (၁၈၀၀)ေလာက္ ႐ွည္လ်ားတာႀကီး ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရခိုင္စာဆိုႀကီးေတြကလည္း ပင္လယ္ကို သိတ္မေရးဖြဲ႔ခဲ့ၾကပါဘူး။ ပုဂံ၊ ပင္းယ၊ စစ္ကိုင္း၊ အင္း၀၊ ေတာင္ငူ၊ ပဲခူး၊ ေ႐ႊဘို၊ အမရပူရ၊ မႏၱေလးၿမိဳ႔ေတြမွာ ထီးနန္းေတြ စိုက္ထူသြားၾကေတာ့လည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ စာဆိုေတြက ပင္လယ္ကို ဖြဲ႔သီမႈ အလြန္နည္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ေခတ္မွာ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚသားေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ ေဇာ္ဂ်ီတို႔၊ ေမာင္ထင္တို႔ စာေတြ ဖတ္လာရေတာ့မွ ကၽြန္မတို႔မွာ လမုတို႔၊ လတာတို႔၊ ဒီတို႔ ဆိုတာေတြကို ရင္းႏွီးလာရတာပါ။
အဲဒီေတာ့ ကၽြန္မက ရီရီထြန္းဟာ ၿမိတ္မွာ ေက်ာင္းဆရာမေလး လုပ္ေနသူမို႔ ၿမိတ္ရဲ႔ကၽြန္းေတာင္ ေသာင္ကမ္းနဲ႔အတူ ၿမိတ္က ေရလုပ္သားေတြအေၾကာင္း၊ ကၽြန္မတို႔ မသိတဲ့ ပင္လယ္တြင္းစားစရာ ေရထြက္ကုန္ေတြအေၾကာင္းပါတဲ့ ၀တၳဳေတြ ေရးဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။
ရီရီထြန္းက သထံုသူ။ အေဖက ျမန္မာ၊ ဦးထြန္းခင္တဲ့။ အေမက မြန္၊ ေဒၚသန္းစိန္တဲ့။ သထံုက (၁၀)တန္းေအာင္ေတာ့ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မွာ ဆြဲခန္႔ မူလတန္းဆရာမ ၀င္လုပ္ခဲ့တယ္ေလ။ သူလုပ္ရတဲ့ေက်ာင္းက ၿမိတ္ၿမိဳ႔နယ္က ကလင္ဘန္းေက်း႐ြာမွာ ျဖစ္သတဲ့။ အဲဒီ တနသၤာရီေတာပိုင္းမွာ (၂) ႏွစ္လုပ္ၿပီးေတာ့၊ ၿမိတ္ အ-ထ-က မွာ (၁၄) ဆရာမလုပ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ ရန္ကုန္ေျပာင္းၿပီး မဂၤလာေတာင္ညြန္႔ မွာ ဆရာမ (၄) ႏွစ္လုပ္ၿပီး၊ အလုပ္က ထြက္လိုက္တယ္။ အႏွစ္ (၂၀) ဆရာမ လုပ္သက္နဲ႔ ခုေတာ့ အလုပ္ကထြက္ၿပီး စာကိုပဲ ေဇာက္ခ်ေရးေတာ့မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။
အလုပ္အားသြားေတာ့ ကၽြန္မတိုက္တြန္းတဲ့ စာေတြ ေရးႏိုင္ဖို႔ သူက ၿမိတ္ကို ျပန္ၿပီး ကြင္းဆင္းပါတယ္။ သူ႔မွာ ဆရာမလုပ္သက္ ၿမိတ္ေဒသမွာခ်ည္း (၁၆)ႏွစ္ ႐ွိခဲ့သူမို႔ သူကြင္းဆင္းၿပီး အခ်က္အလက္ စုတဲ့အခါေတာ့ တပည့္ေတြနဲ႔ သူတို႔မိဘေတြက အမ်ားႀကီး အကူအညီ ေပးၾကသတဲ့။ တခ်ိဳ႔ ေရလုပ္သားမ်ားကေတာ့လည္း ႐ိုး႐ွာၾကလို႔ စာေရးဆရာတေယာက္က စစ္စစ္ေပါက္ေပါက္ ေမးေနတဲ့ အေမးမ်ိဳးကို မၾကံဳဖူးေလေတာ့ ဘ၀အာမခံခ်က္ မ႐ွိ႐ွာသူမ်ားမို႔ သူ႔ကိုေၾကာက္ၿပီး မသကၤာျဖစ္လာလို႔ ဆက္မေျပာၾကသူေတြလည္း ေတြ႔ရသတဲ့။ သူ႔တို႔ကို ဖမ္းမွာလား ေမးတဲ့သူက ေမးသတဲ့။ 'ေဒၚေဒၚရဲ႔ ၿမိတ္ဘက္ သြားရတာ မိန္းမေဖာ္တေယာက္လည္း လိုတယ္။ ေလယဥ္ခလည္း ေစ်းႀကီးလိုက္တာ' တဲ့ေလ။
'မိခ်မ္းေ၀' ဆိုတဲ့ ကေလာင္နာမည္က မြန္လို မွည့္ထားတာ၊ ျမန္မာလို ဘာသာျပန္ရင္ 'ေအးေမတၱာ မွ်ေ၀သူ မိန္းကေလး' လို႔မ်ား အဓိပၸါယ္႐ွိမလား မသိဘူး။ သူကေတာ့ ပထမေတာ့ ခင္ႏွင္းယု ရဲ႔ 'သခြတ္ပန္း' ကို သေဘာက်လို႔ တိုင္းရင္းေမမွာ ကဗ်ာစေရးေတာ့ 'သခြတ္ပန္း' ဆိုၿပီး ကေလာင္နာမည္ ယူေသးသတဲ့။ ေနာက္မွ ၿမိတ္မဂၢဇင္းမွာ ၀တၳဳတိုေလးေတြ ၀င္ေရးရင္း 'မိခ်မ္းေ၀' ဆိုတဲ့ ကေလာင္နာမည္ကို ေျပာင္းလိုက္တာတဲ့။
ၿမိတ္ၿမိဳ႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ ေတာင္စြန္ဆံုးနားကၿမိဳ႔၊ အဲဒီမွာ လူမ်ိဳးေတာ္ေတာ္စံု ေ႐ွးကတည္းက ေနခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၿမိတ္မွာေနၾကတဲ့ ျမန္မာအမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသားေရးကိစၥ၊ ဘာသာေရးကိစၥ၊ ယဥ္ေက်းမႈကိစၥေတြမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ စည္းစည္းလံုးလံုး႐ွိတယ္ ထင္တာပဲ။ ၿမိဳ႔နယ္မဂၢဇင္း တေစာင္ကိုလဲ သိပ္မ်ားတဲ့ အခက္အခဲေတြၾကားထဲက မွန္မွန္ထြက္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကတယ္။
အဲဒီၿမိတ္မဂၢဇင္းမွာ ရီရီထြန္းက 'မိခ်မ္းေ၀' အမည္နဲ႔ ၀တၳဳတိုအေရးအသားကို ၁၉၈၄ ခုကစၿပီး ကေလာင္ေသြးခဲ့တယ္ေလ။ ၿမိတ္မဂၢဇင္းမွာ ဆက္ဆက္ၿပီး ေရးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ရန္ကုန္ထုတ္ လစဥ္မဂၢဇင္းေတြထဲ သူ႔လက္ရာေလးေတြ ေရာက္လာတယ္။ ခု မိခ်မ္းေ၀ရဲ႔ ကေလာင္သက္ (၁၄) ႏွစ္ ႐ွိေတာ့မယ္ေပါ့။ ဒီပထမဦးဆံုး စထြက္မယ့္ သူ႔၀တၳဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ 'ကမာရင္ကြဲနဲ႔ အျခားပင္လယ္၀တၳဳတိုမ်ား' မွာ ပင္လယ္၀တၳဳ (၁၉) ပုဒ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႔က မဂၢဇင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပၿပီးသား၊ တခ်ိဳ႔က မပါေသးတဲ့ ၀တၳဳတိုအသစ္ကေလးေတြပါ။
သူ႔ ၀တၳဳေလးေတြက ေပးတဲ့ ဗဟုသုတာက ကၽြန္မတို႔ အညာသူအညာသားေတြအေနနဲ႔ စိတ္၀င္စားဖို႔ သိတ္ေကာင္းပါတယ္။ ဥပမာ- ပင္လယ္စာျဖစ္တဲ့ ပင္လယ္ငါးေတြဆိုပါေတာ့ ကၽြန္မတို႔က စားဖူးျမင္ဖူးဖို႔ ေနေနသာသာ တခ်ိဳ႔ကိုမ်ား နာမည္ကိုေသာ္မွ ၾကားေတာင္ မၾကားဖူးဘူးေလ။ ငါးမဟုတ္တဲ့ ကမာတို႔၊ ေမွ်ာ့တို႔၊ ေရခူတို႔ ဆိုတာေတြလည္း အမ်ားႀကီး ႐ွိေသး။ တကယ္ေတာ့ ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံရဲ႔ ေတာင္ဘက္စြန္းမွာ ႐ွိတဲ့ ၿမိတ္ရဲ႔ ကၽြန္းေတာင္ေသာင္ကမ္းက သယံဇာတေတြ အလြန္ေပါေပါမ်ားမ်ား ႐ွိတဲ့ေဒသ။ ငါး၊ ပုဇြန္၊ ကမာ၊ ေရခူ စတာေတြအျပင္ ငွက္သိုက္တို႔၊ ပုလဲတို႔၊ ငါးႀကီးအံဖတ္တို႔ စတဲ့ အဖိုးတန္ပစၥည္းေတြကလည္း ႐ွိေသး။ ငါး ပုဇြန္ ေတြဆို ႏိုင္ငံျခားကို ေဒၚလာနဲ႔ အစိမ္းလိုက္ ေရာင္းစားရသလို ငါးပိ၊ ငံျပာရည္၊ ငါးေျခာက္၊ ပုဇြန္ေျခာက္အျဖစ္နဲ႔လည္း ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဒီေဒသက ႏိုင္ငံျခားေငြရေအာင္ ဘယ္ေလာက္႐ွာေပးႏိုင္ ေနၿပီလဲ။ ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံက မရလိုက္ဘဲနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ဖိတ္ယိုေနတာလဲ ဆိုတာလည္း ခန္႔မွန္းဖို႔ ခက္တဲ့ အေနအထားပါ။
မိခ်မ္းေ၀ရဲ႔ ၀တၳဳေလးေတြမွာ ဒီအေၾကာင္းေတြ အစံုအေစ့ မဟုတ္ေစကာမူ တေစ့တေစာင္း ေတာ္ေတာ္စံုေအာင္ ပါပါတယ္။
သူ႔၀တၳဳေလးေတြက ေပးတဲ့ ရသကေတာ့ အဲဒီေဒသက လူငယ္လူ႐ြယ္ကေလးေတြဟာ ေက်ာင္းေနၿပီး ပညာ႐ွာရမွာလား၊ စား၀တ္ေနေရး အလြန္က်ပ္ေနၾကတာမို႔ ပင္လယ္မွာ အသက္ဆံဖ်ားနဲ႔ ေငြ႐ွာရမွာလားဆိုတဲ့ လမ္းဆံုလမ္းခြမွာ တခ်ိဳ႔က ေတြေ၀လို႔၊ တခ်ိဳ႔က မွားမွားမွန္မွန္ ေလာေလာဆယ္ အက်ပ္အတည္းၾကားက လြတ္ျမာက္ဖို႔အတြက္ ငါးဖမ္းေလွေတြေပၚ၊ ေဂြးေဖာင္ေတြေပၚ ေရာက္ကုန္ၾကလို႔ ကိုယ့္ဘ၀ကိုယ္ျပဌာန္း ႐ုန္းကန္ေနၾကရ႐ွာသူေတြရဲ႔ ခံစားခ်က္ကေလးေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။
'လေရာင္ေၾကာက္တဲ့ငါး' ဆိုတဲ့ ၀တၳဳေလးမွာ ပလာတူးငါးကို ၀ိုင္းခ်ဳပ္ပိုက္နဲ႔ လဆုတ္ရက္မွာ ဖမ္းရပံုေတြကို ဖတ္ရတယ္။ 'ငါးဖမ္းေကာင္းတဲ့ျမားစၾကာ' ၀တၳဳကေတာ့ ငါးမန္းကို ျမားစၾကာဆိုတဲ့ ျမားေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ ဘယ္လို ဖမ္းရတယ္။ ေလွေပၚမွာတင္ ငါးမန္းကို ကိုင္တြယ္ခုတ္ထစ္ၿပီး ဘယ္လိုအေျခာက္လွမ္း တယ္ဆိုတာကို ဖတ္ရတယ္။ 'ေရနာရတဲ့ေ၀လ' ၀တၳဳက ပုလဲပါတဲ့ မုတ္ေကာင္ကို ပင္လယ္ေရနက္မွာ ငုပ္႐ွာရပံု ၀တၳဳပါ။
ပုဇြန္ကို ကၽြန္မတို႔ အညာမွာ အႀကီးကို ပုဇြန္ထုပ္နဲ႔ အေသးကို ပုဇြန္ဆိတ္လို႔ (၂) မ်ိဳးပဲ သိတယ္။ တကယ္ကေတာ့ ပုဇြန္ဆိုတာ အ႐ြယ္အစားအမ်ိဳးမ်ိဳး အမ်ားႀကီးထဲမွာ ကၽြန္မတို႔ မျမင္ဖူးတဲ့ ေဂြးဆိုတဲ့ မီးျခစ္ဆံေလာက္႐ွိတဲ့ ပုဇြန္ေသးေသးမွ်င္မွ်င္ ႐ွည္႐ွည္ကေလးေတြလည္း ႐ွိေသးတယ္။ ကၽြန္မတို႔ သိတ္ႀကိဳက္ေပမယ့္ ဘယ္ေတာ့မွ စစ္စစ္ေကာင္းေကာင္းကို မစားရတဲ့ ၿမိတ္ငပိေခၚတဲ့ စိမ္းစားငပိဟာ အဲဒီ ေဂြးကို ေထာင္းတဲ့ငါးပိပါ။ အဲဒီ ပုဇြန္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဘယ္လိုဖမ္းရတယ္ဆိုတာ 'ၾကယ္ေတြကတဲ့ေရအီည' ဆိုတဲ့ ၀တၳဳကေလးနဲ႔ 'ေဖာင္ခံလူသား' ဆိုတဲ့ ၀တၳဳကေလးမွာ စိတ္၀င္တစား ဖတ္ရပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ မစားရဖူးတဲ့ ကမာနဲ႔ ပဂဲဆိုတာကို ဘယ္လိုငုပ္ဖမ္းရတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြကိုေတာ့ 'ကမာရင္ကြဲ' ဆိုတဲ့ ၀တၳဳေလးမွာေရာ၊ 'ေမ့ေဆး' ဆိုတဲ့၀တၳဳကေလး၊ 'ဆဲဗင္းကာလာ' ဆိုတဲ့ ၀တၳဳကေလးေတြမွာေရာ ပါတယ္။ ဖတ္လို႔ သိတ္ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒါေတြကို စားဖူးဖို႔ ေနေနသာသာ ျမင္ေတာင္ မျမင္ဖူးပါဘူး။
မိခ်မ္းေ၀ေရးတဲ့ 'တိုး၀ံ့တိုး' ဆိုတဲ့ ၀တၳဳကေတာ့ ပင္လယ္ေရေအာက္မွာ ေၾကာက္စရာ့သတၱ၀ါႀကီး တေကာင္ျဖစ္တဲ့ ေရဘ၀ဲေခၚတဲ့ ေရသရဲႀကီးနဲ႔ ငါးအူႀကီးလို႔ေခၚတဲ့ ငါးလိပ္ေက်ာက္ႀကီး သူေသကိုယ္ေသ တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ၾကတဲ့ တိုက္ပြဲပါ။ ေရသရဲႀကီးဟာ ငါးလိပ္ေက်ာက္နဲ႔ အေသအေၾက တိုက္ပြဲႀကီး ၿပီးသြားေတာ့ ငါးမန္းစြယ္သီႀကီးနဲ႔တခါ တိုက္ပြဲ ျဖစ္ရျပန္တယ္။ အဲဒီ တိုက္ပြဲ (၂)ခုစလံုးကို ပြဲၾကည့္ပရိသတ္ လုပ္ခဲ့တဲ့ ျပည္ႀကီးငါးေခၚတဲ့ ကင္းမြန္ႀကီးကေတာ့ လူေတြရဲ႔ မီးေထာင္ေျခာက္ထဲ ၀င္လိုက္ရလို႔ လူ႔ငါးဖမ္းေလွေပၚ ေရာက္လာရတယ္ဆိုတာကို သည္းထိတ္ရင္ဖို တိုက္ပြဲအျဖစ္ ေရးသားျပထားပါတယ္။ [မွတ္ခ်က္။ မာယာမဂၢဇင္းမွာ ေဖာ္ျပၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။]
မိခ်မ္းေ၀ဟာ စာေရးသက္ မရင့္လွေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းဆရာမအလုပ္က ထြက္လိုက္ၿပီး စြန္႔စြန္႔စားစား စာေပနယ္ထဲကို ၀င္လာတာ။ သူႀကိဳးစားထားတာေတြကို ခု ၀တၳဳတိုေတြမွာ ေတြ႔ရေတာ့ အလားအလာ႐ွိတဲ့ ကေလာင္႐ွင္အမ်ိဳးသမီးပဲလို႔ ေအာက္ေမ့မိပါတယ္။
မိခ်မ္းေ၀ေရးတဲ့ ၀တၳဳတိုေတြထဲမွာ ဆလံုတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႔ ဘ၀ျမႇင့္တင္ေရး ၀တၳဳတပုဒ္လည္းပါ တယ္။ သူ႔၀တၳဳက ဆလံုအမ်ိဳးသားေတြအေၾကာင္း စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းေပမယ့္ သူတို႔ဘ၀ကို ျမႇင့္တင္ဖို႔ အတြက္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး ေက်ာင္းဆရာမေလးတဦးနဲ႔ ဆလံုအမ်ိဳးသားတဦးကို အိမ္ေထာင္ဖက္ေစၿပီး ဘ၀ျမႇင့္တင္ေရးလုပ္မယ္ ဆိုတာကေတာ့ ပံုျပင္ဆန္အားႀကီးတယ္ ထင္ပါတယ္။
ဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မိခ်မ္းေ၀ ဒီလိုင္းကို လိုက္လာေတာ့ ကၽြန္မတို႔ စိတ္၀င္တစား ဖတ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႔လိမ့္ဦးမယ္။ ကၽြန္မတို႔လည္း သူ႔လက္က ဆက္လက္ၿပီး ထြက္လာမွာကို ဖတ္ရလိမ့္ဦးမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားရင္း မိခ်မ္းေ၀ကို စာဖတ္ပရိသတ္နဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။

လူထုေဒၚအမာ
[မိခ်မ္းေ၀ ရဲ႔ ကမာရင္ကြဲနဲ႔ အျခားပင္လယ္ ၀တၳဳတိုမ်ား စာအုပ္၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၂၀၀၀ခု၊ ေမ က ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။]

ငါးဖန္ခြက္နဲ႔ပက္တဲ့ေရေရးသူ- မိခ်မ္းေ၀

ေနျခည္စူး႐ွေနေသာ္လည္း ေျမာက္ျပန္ေလအေ၀ွ႔မွာေတာ့ ေဆာင္းရနံ႔တို႔ သင္းပ်႔ံေပ်ာ္ေမြ႔ဆဲ။ တခါတရံ ခပ္လွမ္းလွမ္းဆီမွ ကၽြန္းရိပ္ညိဳမ်ားကိုပင္ မျမင္ရေအာင္ ႏွင္းဇာပါးက ပိတ္ဆီးကာရံတတ္ေသးရာ သည္လိုရက္မ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ကၽြန္းခိုေနသည့္ သူတို႔ ေလွကေလးသည္ ႏွင္းကြဲကို ေစာင့္ၿပီးမွ ပင္လယ္ထြက္ေလ့႐ွိသည္။ ကုန္တင္စက္ေလွႀကီးမ်ားႏွင့္ ငါးဖမ္းေလွမ်ားက ႏွင္းဇာပါးကို ျမဴမႈန္ျခယ္ေသာ နံနက္မ်ားမွာ သူတို႔လို ခူဖမ္း ေလွကေလးေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ဆိုးေတြပင္ ျဖစ္သည္။



သည္ေန႔ေတာ့ ေ႐ႊရည္ေသာက္တဲ့ ေနျခည္ေျပာက္ကေလးမ်ားက ႏွင္းမႈံေငြစက္ေတြကို ယူငင္ သိမ္းဆည္း သြားသည့္အတြက္ ၀န္းက်င္တခြင္လံုး ထင္လင္း၀ါေ႐ႊလို႔ေနသည္။ ေနျခည္ဆမ္းပက္ထားသည့္ ျပာလဲ့လဲ့ ပင္လယ္ေရပင္လွ်င္ ၀ါတလီ စိမ္းတလွည့္ျဖင့္ သဘာ၀တရားႀကီးရဲ႔ လွည့္စားျခင္းကို ခံစားေနရသည္။
သူလည္း ဘာထူးေသးလဲ။ ပဥၥလက္ေမွာ္ဆရာရဲ႔ ႀကိမ္႐ိုက္ေျခေဆာင့္ျခင္းကို ခံေနရသည္ပဲ။ သြားစမ္းပါ။ ေနပူပူ ႏွင္းက်က် သူ႔အဖို႔ကေတာ့ ဘာမွမဆန္း။ သည္ခရီး သည္လမ္း သည္လုပ္ငန္းေတြ ပင္လယ္ႏွင့္ မကင္းသေ႐ြ႔ ပင္လယ္အတြင္း ေပ်ာ္ေမြ႔ေနရမည္က မေသမခ်င္းေပါ့။ ေသျခင္းကလည္း သူ႔လိုလူအတြက္ ေမ့ေလ်ာ့ေနသည္ထင္ပါရဲ႔။ ႏုနယ္ငယ္႐ြယ္လြန္းသူ သူ႔ညီမေလးကိုမွ ေ႐ြးခ်ယ္ေခၚငင္သြားခဲ့သည္။
မ်က္စိမ်ားကိုဖြင့္၍ အိပ္စက္ျခင္းကို ယူေဆာင္တတ္ေသာ ငါးတို႔သည္ တိမ္ညိဳရိပ္မဲေတြရဲ႔ေအာက္မွာ ၿငိမ္သက္ေနၾကသည္။ ေ႐ြ႔လ်ားစီးေမ်ာမႈေတြၾကား ရပ္တန္႔ၿငိမ္သက္သက္ျခင္းေတြ ဘာေၾကာင့္ ႐ွင္သန္ေပ်ာ္၀င္ ေနပါလိမ့္။ ပင္လယ္ျပင္တြင္ ၿငိမ္သက္ျခင္းႏွင့္ မၾကံဳႀကိဳက္၍ဟု တခါက ေအာ္ဟစ္ခဲ့ဖူးသူမ်ားကို သူ႔အေနျဖင့္ တဆိတ္ေလာက္ လက္တို႔လိုက္ခ်င္သည္။ တိမ္စိုင္ရိပ္မဲတို႔ရဲ႔ေအာက္မွာ ၿငိမ္သက္စြာ အိပ္စက္ေနသည့္ငါးမ်ား၊ ဒီမွာေလ ၿငိမ္သက္ျခင္းေတြ။
ငါး၏ ဦးေခါင္းႏွင့္ အမူအက်င့္ခ်င္း တူလွစြာေသာ သူ၏ ေလွဦးသည္ ေရဆန္ကို ထိုးခြဲဆန္တက္ ေနသည္။ စူး႐ွ႐ွေနျခည္ေအာက္မွာ တိမ္ရိပ္ခို ၿငိမ္သက္ေနသည့္ ငါးအုပ္ကို ကြင္းေ႐ွာင္ခုတ္ေမာင္းေပမယ့္ စက္႐ွိန္ေၾကာင့္ လိႈင္းယက္ထမႈမ်ိဳးကိုေတာ့ သူ႔အေနျဖင့္ တားဆီးပိုင္ခြင့္ မ႐ွိပါ။ မွ်ားခ်ိတ္ သို႔မဟုတ္ ပိုက္တန္းကိုသာ ရန္သူထင္ စိုး႐ြ႔ံတတ္ေသာ ငါးမ်ားအဖို႔ စက္႐ွိန္ေၾကာင့္ လႈပ္႐ွားလာေသာ လိႈင္းယက္ေလာက္ ကိုေတာ့ အိပ္ပ်က္ခံ၍ ထၾကည့္မည္ မဟုတ္ေပ။
ထိုးခြဲဖိတ္စင္လာသည့္ ေရစက္ေရပန္းကေလးေတြ သူ႔မ်က္ႏွာကို ကလူက်ီစယ္ခ်ိန္၌ ေရစီးအတိုင္း ေမ်ာပါလာေသာ သတၱ၀ါေကာင္ေလးေတြကို ခပ္ခြက္ႏွင့္ ဆီးခပ္ဆယ္ယူလိုက္သည္။ ပါလာသည္က ငါးလည္းမဟုတ္၊ ပုဇြန္လဲမဟုတ္၊ ခေမာက္ပံုသ႑ာန္ လံုး၀န္းသည့္ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ ေရထဲမွာ လႈပ္႐ွားသြားလာ ေနသည့္ ပင္လယ္ခူေကာင္မ်ား။ ငါးေတြက ဆူးေတာင္၊ ေရယက္ႏွင့္ အၿမီးတို႔ကို အသံုးျပဳၿပီး ေရမွာ လူးလာေခါက္ျပန္ ကူးႏိုင္ေပမယ့္ ပင္လယ္ခူေကာင္မ်ားကေတာ့ ငါးေတြလို ကူးခတ္ႏိုင္စြမ္းမ႐ွိဘဲ ပင္လယ္ေရစီး ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ေရတက္ေရက်အလိုက္ အလိုက္သင့္ ေမ်ာပါေနျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုလို လဆန္း၊ လဆုတ္ (၆)ရက္မွ (၁၂)ရက္အထိ ေရေသမ်ိဳးဆိုလွ်င္ ခူေပၚသည့္ ရက္မ်ားျဖစ္သည္။
ညီမေလးေရ..... မင္းရဲ႔အေသြးအသား အဆီအခဲေတြဟာ ပင္လယ္ျပင္ႀကီးထဲမွာ ေက်ပ်က္ေပ်ာ္၀င္ ကုန္ၿပီလားကြာ။ အခုေလာက္ဆို ညီမေလးရဲ႔ အ႐ိုးေတြ ပင္လယ္ၾကမ္းျပင္ေအာက္မွာ အမႈန္အနယ္အျဖစ္ က်ဆင္းသက္ေရာက္ကုန္ေရာေပါ့။ ငါ့ညီမေလးရဲ႔ အသက္၀ိညာဥ္ဟာ ဒီပင္လယ္ျပင္ႀကီးထဲမွာ က်င္လည္ က်က္စားေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မင္းအစ္ကိုရဲ႔ ေသာကကို ျမင္ေနရမွာပါ။
'ေအ့'
ညက စိတ္ညစ္ညစ္ႏွင့္ ေတာခ်က္မီးေတာက္ အရက္ျပင္းေတြ နင္းကန္ေသာက္ၿပီး ေလခ်ဥ္တက္ လာသည့္ သူသည္ ပဲကုတ္ႀကီး မျမင္ေအာင္ ေလွနံမွာေထာင္ထားသည့္ အရက္ပုလင္းကို ဆြဲယူ၍ ခပ္သြက္သြက္ ေမာ့ခ်လိုက္သည္။ အဟား ခုမွ ေနသာ ထိုင္သာ႐ွိသြားေတာ့တယ္။ ၿမိဳ႔သားေတြ အတြက္ေတာ့ ဒါဟာ ေမာနင္းပက္ေပါ့။
ရင္ထဲမွာ ႐ွင္းသြားေသာ္လည္း ေခါင္းထဲမွာေတာ့ ေနာက္က်ိရီေ၀မႈမ်ား လွည့္ပတ္ဆူေ၀လို႔ ေနသည္။ ႀကိမ္ကြင္းတြင္ ႏိုင္လြန္ပိုက္အိတ္ တပ္ဆင္ၿပီး သစ္သား႐ိုးတံ တပ္ထားသည့္ ခူခပ္ခြက္သည္ သူ႔လက္ထဲမွာ ခပ္သြက္သြက္ လႈပ္႐ွားေနသည္။ လက္ကိုင္႐ိုးတံ၏ ထိပ္ဖ်ားမွာ ေဖာ့လံုးမ်ားကို အစီအရီ တပ္ဆင္ထားသည္။ ေရခူခပ္ေနစဥ္ မေတာ္တဆ ေရထဲ လြတ္က်သြားလွ်င္ ေရေပၚမွာ ေပၚေနၿပီး ခြက္မဆံုးေစရန္ ျဖစ္သည္။
ခူခပ္ခြက္မွာ ေဖာ့လံုးတပ္ထားတာ ဘယ္သူရဲ႔ စိတ္ကူးပါလိမ့္။ ေကာင္းလိုက္တဲ့စိတ္ကူး။ ငါ့ညီမေလး ကိုယ္မွာလည္း ဒီေဖာ့လံုးေတြ တပ္ဆင္ထားရင္ ေကာင္းမယ္။ ဒါမွ ေရမနစ္ေအာင္....၊ မဟုတ္ဘူး၊ မဟုတ္ဘူး။ ညီမေလးဟာ ေရနစ္ေသဆံုးတာ မဟုတ္ဘူး။ ေသၿပီးမွ ေရနစ္တာပါ။
သူ႔ပါးစပ္က ႐ြတ္ခ်င္တာေတြ ႐ြတ္ေနေသာ္လည္း သူ႔လက္မ်ားက ခူခပ္မပ်က္။ ေရစီးေၾကာင္းအတိုင္း ေမ်ာပါလာသည့္ လံုးလံုးလိမ့္လိမ့္ ခူလံုးေတြကေတာ့ ခပ္ခြက္ထဲ ၀င္လာမစဲ တသဲသဲ။ လာစမ္း လာၾကစမ္း အျပာေရာင္ေရခူ၊ အ၀ါေရာင္ေရခူ၊ အစိမ္းေရာင္ေရခူ၊ ပန္းေရာင္ေရခူ၊ အညိဳေရာင္ေရခူ။ ေရခူေျခာက္ျပဳလုပ္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ပထမတန္းစား ပန္းေရာင္ေရခူမ်ား။
ေရခူေတြရဲ႔ သဘာ၀ကလည္း ဆန္းၾကယ္လွသည္။ အျဖဴေရာင္ပင္လယ္ေရခူ ေလးေျမႇာင့္တံုးဆိုလွ်င္ အလ်ား (၁) ေပ၊ အနံ (၁၀) လက္မေလာက္ ႐ွိမည္။ ပံုသ႑ာန္ကိုက အျဖဴေရာင္ေလးေျမႇာင့္တံုး သ႑ာန္ႀကီး။ ဒီေကာင္မ်ိဳးက ပင္လယ္ေရအက် ကမ္းစပ္မွာ တင္က်န္သည့္အခါ ေနပူ႐ွိန္ထိမိသည္ႏွင့္ တကိုယ္လံုး အရည္ေပ်ာ္သြားေသာ ေရခဲတံုးႀကီးလို ျဖစ္သြားေတာ့သည္။
ဟို ေရခူႏွပ္ဆိုသည့္ အမ်ိဳးအစားကေရာ၊ လူေတြရဲ႔ ႏွာေခါင္းကထြက္သည့္ ႏွပ္လို ခၽြဲပ်စ္ပ်စ္ႏွင့္ ႐ြ႔ံ႐ွာဖြယ္ေတာင္ ေကာင္းေသး။ ပင္လယ္ေရခူ ထမင္းျပဳတ္ဆိုတာလည္း ႐ွိေသးသည္။ ထမင္းျပဳတ္လို ပ်စ္ခၽြဲခၽြဲ ေပ်ာ့အိအိႏွင့္ ကိုင္၍မရေလာက္ေအာင္ ေခ်ာက်ိေပ်ာ့အိေနသည့္အတြက္ ေရခူထမင္းျပဳတ္၊ တခ်ိဳ႔က ေရခူဆန္ျပဳတ္ဟု ေခၚၾကသည္။
ထီြ သူ ႏွလံုးမသာယာစြာႏွင့္ ပင္လယ္ထဲ သလိပ္ခၽြဲမ်ား ခပ္ထုတ္ေထြးခ်ၿပီး အလစ္ေခ်ာင္းကာ ခြက္ပုန္းေမာ့လိုက္ျပန္ရာ ပူေလာင္ခါး႐ွသည့္ရသက လည္ေခ်ာင္းတေလွ်ာက္ စီးဆင္းသြားၾကျပန္သည္။ ညီမေလးေရ ဆန္ျပဳတ္ဆိုလို႔ ငါ့ညီမေလးကို ေဆးတခြက္ ဆန္ျပဳတ္တဇြန္း မတိုက္လိုက္ရဘဲ လက္လႊတ္ဆံုး႐ႈံး လိုက္ရတာ ရင္နာလြန္းလို႔ပါကြာ။ ခပ္ငယ္ငယ္ကတည္းက မိဘေတြ ေသဆံုးကုန္လို႔ ဒီေမာင္ႏွမႏွစ္ေယာက္ပဲ ဖက္တြယ္ႀကီးျပင္းလာၾကရာက ပိုၿပီးလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ ၿမိဳ႔က ဦးေလးတို႔မိသားစုဆီ ပို႔ထားခဲ့မိတာ အကို႔အမွား ပါကြာ။ အစ္ကို ပိုက္ဆံေတြ အမ်ားႀကီးရတဲ့အခါ တို႔ေမာင္ႏွမႏွစ္ေယာက္ အတူျပန္ေနၾကမယ္ဆိုတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ ပင္လယ္မွာ ၾကံဳရာက်ပန္းအလုပ္ေတြ မေမာတမ္း လုပ္ခဲ့တာလည္း ငါ့ညီမေလးအသိ။
'အစ္ကိုေရ... ငါ့ကို ပစ္မထားနဲ႔ေနာ္။ ငါဒီအလုပ္ေတြ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ပထက္ကမ္းက အေအးခန္း ထဲမွာ ပုဇြန္ေခါင္းျဖတ္တဲ့ အလုပ္က ပိုက္ဆံရေပမယ့္ သိပ္ပင္ပန္းတယ္။ တေန႔လံုး မတ္တပ္ရပ္ေနရေတာ့ ေျခသလံုးေတြ ေတာင့္တဲ့ဒဏ္ကို မခံႏိုင္ေတာ့ဘူး။ လက္ေခ်ာင္းေတြကလည္း ေအးစက္ေနတဲ့ ပုဇြန္အေသ ေကာင္ေတြကို ကိုင္ရလြန္းလို႔ ထံုက်င္က်င္ ျဖစ္ေနၿပီ။ ၿပီးေတာ့ အခုတေလာ အသက္႐ွဴရတာ မေကာင္းဘူး။ ညေနေစာင္းလို႔ 'လဟာ' လာရင္ ငါေၾကာက္တယ္အကို။ ပထက္ကမ္း အေအးခန္းဟာ ၿမိဳ႔နဲ႔မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္မွာမို႔ ခရီးမေ၀းလွေပမယ့္ မြန္းလြဲတာနဲ႔ ေလေတြ တ၀ွီး၀ွီးေအာ္ၿပီး လဟာဆိုတဲ့ လိႈင္းၾကက္ခြပ္ေတြ ေပၚလာရင္ ငါ့ရင္ေတြ တအားတုန္တာပဲ။ အခ်ိန္တန္ေတာ့လည္း ေလေအာ္လိႈင္းထေနတဲ့ ေရျပင္ကို ျဖတ္ၿပီး ျပန္ရတာ ညေနတိုင္းဆိုေတာ့ အိမ္ေရာက္ရင္ ေၾကာက္လြန္းလို႔ ညဘက္ဆို အိပ္မေပ်ာ္ျပန္ဘူး။ ဒီတခါ ပင္လယ္က ျပန္လာရင္ ငါ့အနားမွာပဲ ေနပါေတာ့ဟယ္။ တျခားကုန္းေပၚက အလုပ္ေတြ ႐ွာလုပ္ၿပီး အစ္ကို မိန္းမယူခ်င္ ယူေပါ့။ ငါက မီးဖိုထဲမွာ ထမင္းခ်က္ေပးမယ္ေလ။ ပုဇြန္ပါကင္ေတာ့ မထုတ္ခ်င္ေတာ့ဘူး အစ္ကိုရယ္'
ငယ္ငယ္ကတည္းက အလိုလိုက္ခဲ့၍ အစ္ကိုကို နင္ ငါႏွင့္ ေျပာတတ္သည့္ ညီမေလးရဲ႔ အသံုးအႏႈန္းမ်ား သည္ မယဥ္ေက်းေပမယ့္ သူ႔နားထဲမွာ နား၀င္ခ်ိဳေနခဲ့သည္။ သူ ေကာ့ေသာင္ဘက္ အလုပ္သြားလုပ္၍ ျပန္လာသည့္အခါ သူ႔ညီမေလးအတြက္ ပါတိတ္ထမီတို႔၊ မိတ္ကပ္ဘူးတို႔ ပါလာေနက်။ အလွအပပစၥည္းကေလး ေတြႏွင့္ ညီမေလးကို ႏွစ္သိမ့္ၿပီး အိမ္တေဆာင္ႏွင့္ ကိုယ္တို႔ေမာင္ႏွမ ႏွစ္ေယာက္ေနဖို႔ မျဖစ္ေသးဘူး ညီမေလးေရလို႔ ေျပာမထြက္ခဲ့ပါ။
ၿမိဳ႔မွာသာ ထားခဲ့ရသည္၊ ညီမေလးကို သူ သိပ္စိတ္ခ်သည္ေတာ့မဟုတ္။ လိႈင္းတံပိုးမ်ား အၾကား ညီမေလးကို သူအနစ္အမြန္း မခံႏိုင္။ သူ ငါးေလွေနာက္ လိုက္သြားၿပီး လုပ္ငန္းသိမ္းေတာ့ ပါလာသည့္ ေငြစကေလးမ်ား ပြါးလာေလမလား ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ သူ မိုက္တြင္းနက္မိျပန္သည္။ အနီေထာင္ကစား၀ိုင္းတြင္ ျပဳတ္ျပဳတ္ျပဳန္းသြားေတာ့ သူ႔ေငြစကေလးေတြကို မ်က္စိထဲ ျပန္ျမင္ရင္း ေလွနံကို ေခါင္းႏွင့္ေဆာင့္မိသည္မွာ အခါခါ။ ေနာင္တမ်ားကို ထမ္းပိုး၍ ခူဖမ္းရာသီေရာက္ေတာ့ သူ ပင္လယ္ထဲ ေရာက္ခဲ့ျပန္သည္။
ကမၻာ့ဟင္းလ်ာေစ်းကြက္မွာ ပထမတန္းဟင္းလ်ာအျဖစ္ ေနရာယူသည့္၊ ပင္လယ္ခူတို႔သည္ ပင္လယ္မွာ ေတာ့ ဆန္းၾကယ္သည့္ သတၱ၀ါတမ်ိဳးပါ။ ေဟာဒီမွာ ၾကည့္၊ ေရခူတေကာင္လံုးကို ဦးေခါင္းပိုင္းႏွင့္ ေျခေထာက္ပိုင္း ဆိုၿပီး ခြဲျခားထားရာမွာ ဦးေခါင္းပိုင္းကိုသာယူၿပီး ေျခေထာက္ပိုင္းကို ေရထဲသို႔ ျဖတ္ေတာက္ပစ္ခ်ေလ့႐ွိသည္။ ထိုေျခေထာက္ပိုင္းသည္ ေရထဲေရာက္ၿပီးေနာက္ ေျခာက္နာရီအတြင္းမွာ ခူေကာင္အျဖစ္ ျပန္လည္ေပါက္ဖြားေလ့ ႐ွိတယ္လို႔ ၀ါရင့္ေရလုပ္သားႀကီးေတြ ေျပာသံ ၾကားဖူးသည္။
သည္ထက္ပိုၿပီး အံ့ၾသဖို႔ေကာင္းသည္က ခူေကာင္ရဲ႔ ဦးေခါင္းပိုင္းမွာ အလြန္တရာ အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္း သည့္ ထူးျခားခ်က္တခု ႐ွိသည္။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ မိုးေလ၀သအေျခအေနကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းႏိုင္ျခင္းပါဘဲ။ ခူေကာင္ရဲ႔ နားေနာက္မွာ ႐ွိသည့္ အေၾကာအမွ်င္ စြမ္းအင္သတၱိေတြက မုန္တိုင္းမက်မီ တဆယ့္ႏွစ္နာရီအကြာမွာ မုန္တိုင္းက်ေတာ့မွာကို ႀကိဳတင္သိေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ထိုအသိညာဏ္ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ေရခူတို႔သည္ ယခုလို ေဆာင္းအလယ္ ေႏြဦးခါမွာ ပင္လယ္ေရတိမ္ပိုင္း ၌ စုျပံဳက်က္စားၾကျခင္းျဖစ္သည္။ မိုးသက္မုန္တိုင္း က်ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ေရခူေကာင္တို႔သည္ ေရနက္ထဲသို႔ ငံု႔လွ်ိဳးေပ်ာက္ကြယ္သြားေလ့႐ွိသည္။ သူတို႔ ေရခူဖမ္းသမားေတြဟာလည္း ေရခူရဲ႔ နားေနာက္မွာ႐ွိတဲ့ အသံလိႈင္း႐ိုက္ခတ္မႈ သေဘာသဘာ၀ေတြကို အကဲခတ္ၿပီး ပင္လယ္ျပင္သို႔ ထြက္ရေလ့႐ွိသည္။
မုန္တိုင္းႏွင့္ပင္လယ္ဆိုသည္ကလည္း မၾကာခဏ ဒြန္တြဲတတ္သည္မို႔ ေရေၾကာင္းကို အားျပဳေနရသည့္ ေရလုပ္သား၊ ေလွလုပ္သားအားလံုး အေလးအနက္ သတိထားအပ္သည့္ အရာေပပဲ။ ဒါေပမယ့္ ပင္လယ္ျပင္ က်ယ္ႀကီးထဲမွာသာ ေလွတစင္းနစ္ျမဳပ္သည့္အခါ အသက္ဆံုးခ်င္ဆံုးမည္၊ ေကာ့ေသာင္းေရေၾကာင္းခရီးစဥ္ ကေတာ့ ေလွနစ္ျမဳပ္သည့္တိုင္ေအာင္ လူေတြ ဖိတ္စင္ခဲသည္။ ကၽြန္းငယ္ကေလးေတြ ေပါမ်ားတာရယ္၊ လမ္းတ ေလွ်ာက္လံုး ငါးဖမ္းေလွေတြ မျပတ္သြားလာေနတတ္တာေၾကာင့္ရယ္ ကယ္ဆယ္မယ့္သူ ေပၚၿပီး ေလွနစ္ေပမယ့္ လူမေသႏိုင္ပါ။
ဒါေပမယ့္ ညီမေလးေရ... အစ္ကို႐ွိရာ ေကာ့ေသာင္းကို ဆင္းလိုက္လာတဲ့ညီမေလးရဲ႔ တဇြတ္ထိုး စိတ္ကေလးက တဲတဲေလးက်န္ေတာ့သည့္ က်န္းမာေရးကို ေဆာင့္ဆြဲလိုက္သလို ျဖစ္သြားပါေရာလား။ မိုးႀကီးေလႀကီးထဲ ႐ုတ္တရက္ စက္ခ်ိဳ႔ယြင္းၿပီး ေလွနစ္ေတာ့ ညီမေလးဟာ အျခားခရီးသည္ေတြနဲ႔အတူ ေဖာင္တခုေပၚ ေရာက္သြားသတဲ့။ အဲဒီေဖာင္ကိုေတာ့ လူ႐ွစ္ေယာက္ေလာက္ ဖက္တြယ္ထားတယ္။ ေဖာင္ဆိုတာ ေလွလိုေလွာ္ရတဲ့ အရာမဟုတ္ေတာ့ ေရထဲမွာ အလွည့္က် ဆင္းယက္ရတာေပါ့။ နဂိုက လူမသိဘဲျဖစ္ေနတဲ့ ႏွလံုးေရာဂါအခံေၾကာင့္ အလန္႔ႀကီးလန္႔ၿပီး အေျခအေနမမွန္ေတာ့တဲ့ ညီမေလးကို အားလံုးက ငဲ့ညႇာၿပီး ေရထဲဆင္းၿပီး ဘယ္သူမွ မယက္ေစပါဘူးတဲ့။
ညေမွာင္ေမွာင္ မိုးသက္ေတြၾကား ေဖာင္ေပၚ သက္ေတာင့္သက္သာ ထိုင္လိုက္လာရတာေတာင္ ညီမေလးခမ်ာ အသက္မ႐ွင္႐ွာခဲ့ဘူး။ မိုးစင္စင္လင္းေတာ့ အသက္မဲ့ေနတဲ့ ညီမေလးရဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ကို ၿမိဳ႔ထိသယ္ေဆာင္ခြင့္မ႐ွိဘဲ ေရမွာခ်ခဲ့ရတာ ရင္နာစရာေကာင္းလိုက္တာ။ ေရနစ္လို႔မေသဘဲ ေသမွ ေရနစ္ရတဲ့ညီမေလးေရ၊ အခုေလာက္ဆို ငါ့ညီမေလးရဲ႔ အသားေတြကို ငါးႀကီးေတြစားလို႔ အ႐ိုးေတြကေတာ့ အမႈန္အနယ္အျဖစ္ ေရေအာက္ၾကမ္းျပင္ဆီ ေရာက္ေရာေပါ့။ ေတာ္ေတာ္မတရားတဲ့ ေလာကႀကီး။ ေလွတစင္းလံုးနစ္တာ၊ ငါ့ညီမေလးတေယာက္တည္း ေသရတယ္လို႔။
ေန႐ွိန္ျမင့္တက္လာလို႔လား၊ ေသာက္ထားသည့္ မီးေတာက္အရက္ရဲ႔ အ႐ွိန္ေႀကာင့္လား။ ရီေ၀ယိုင္ထိုး ေနသည့္ သူ႔ခႏၶာကိုယ္သည္ ခူခပ္ခြက္ကို ေရမွာခ်စဥ္ အ႐ွိန္လြန္ၿပီး ေရထဲသို႔ လူပါထိုးက်သြားေလေတာ့သည္။ ခူခပ္ခြက္ လက္တံထိပ္ဖ်ားက ေဖာ့လံုးမွာ ခ်ည္ထားသည့္ႀကိဳး၏ တဖက္စသည္ ေလွနံရံႏွင့္ပါ တြဲခ်ည္ထားျခင္း ေၾကာင့္ ခပ္ခြက္ကို လက္မွာျမဲေနေသာ သူသည္ ေရထဲသို႔က်သြားေသာ္လည္း နစ္ျမဳပ္သြားျခင္းမ႐ွိေပ။
ေလွေပၚမွာ ပါလာသည့္ ပဲ့ကုတ္ႏွင့္ သူလို ဘ၀တူ ခူခပ္သမားတေယာက္ရဲ႔ ေက်းဇူးေၾကာင့္ သူအသက္မေသဘဲ ေလွေပၚျပန္ေရာက္လာေပမယ့္ သူ႔တကိုယ္လံုး ပူေလာင္ယားယံၿပီး မီးေလာင္ဖုလို အနာေတြ ထြက္လာသည္။ သံပူမီးႏွင့္ အထိခံရသလို အေရျပားေတြ ကြာက်လာေတာ့မတတ္ ျပင္းထန္သည့္ ေ၀ဒနာကို ခံစားေနရသည္။
'ပင္လယ္ခူမီး ထိၿပီေဟ့'
မ်က္လံုးမဖြင့္ႏိုင္ေအာင္ ခံစားေနရသည့္အထဲ ပဲ့ကုတ္၏ အသံေၾကာင့္ သူ ၾကက္သီးေမြးညင္း ထေလာက္ေအာင္ အေၾကာက္ႀကီးသြားမိသည္။ ပင္လယ္ျပင္တြင္ ေရခူ (၁၂) မ်ိဳးခန္႔ ႐ွိသည့္အနက္ စားသံုး၍ရသည့္ ခူမ်ား႐ွိသလို စားသံုးရန္မေျပာႏွင့္ လူကို အႏၱရာယ္ျပဳသည့္ ေရခူအမ်ိဳးေပါင္းမ်ားစြာ ႐ွိသည္။ သူတို႔တြင္ လူ၏အေရျပားကို ပူေလာင္ေစတတ္ေသာ စြမ္းအင္႐ွိသည့္ အဆိပ္ရည္မ်ား႐ွိသည္။ သူတို႔ကို ထိမိသည္ႏွင့္ ထိုအဆိပ္ရည္ျဖင့္ ျပန္ပက္တတ္သည္။ ထိမိလွ်င္ တကိုယ္လံုး ယားယံေစတတ္ေသာ ေ၀ဒနာကို ေပးသည့္ ပင္လယ္ခူယား။ ထိမိလွ်င္ တကိုယ္လံုး ကိုက္ခဲ ေတာင့္တင္းေစတတ္ေသာ ေ၀ဒနာကို ေပးသည့္ ပင္လယ္ခူေထာင္း၊ နီ၀ါေရာင္႐ွိ မိႈႏွင့္တူသျဖင့္ ပင္လယ္မိႈမီးဟုလည္းေခၚ ငါးဖန္ခြက္ဟုလည္းေခၚေသာ ေၾကာက္စရာ ပင္လယ္ခူမီး။ ခူပင္လယ္ႀကီးထဲက်မွေတာ့ ခူမီးထိၿပီေပါ့။ သူေသေတာ့မွာ ထင္ပါရဲ႔ ညီမေလးေရ။
'ေဟ့ေကာင္ မူးမူး႐ူး႐ူးနဲ႔ ေပါက္ကရေတြ ေအာ္မေနနဲ႔။ ပင္လယ္ခူထိလို႔ ေသတဲ့မသာ မ႐ွိဘူးကြ'
ပဲကုတ္က ေဒါသတႀကီးေအာ္ဟစ္ၿပီး မီးဖိုေခ်ာင္သံုး ႐ွလကာရည္ေတြနဲ႔ ခူမီးထိသည့္ေနရာေတြကို ေလာင္းခ်ေပးေနသည္။ ႐ုတ္တရက္ ေရခူထိသည့္အခါ လွ်ပ္တပ်က္ ကုသခ်က္ထင္ပါရဲ႔။ ေသတာကေနာက္၊ ပူေလာင္နာက်င္တာက အရင္။ မခံစားခ်င္ဘူး။ လက္႐ွိဘ၀နဲ႔ ေ၀ဒနာေတြကို ေမ့ထားႏိုင္ဖို႔ ေပးစမ္းပါ။ ပူေလာင္ခါး႐ွတဲ့ မီးေတာက္အရက္ျပင္းျပင္းတခြက္ေလာက္။ ။

မိခ်မ္းေ၀။
[စတိုင္သစ္မဂၢဇင္း၊ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ]
{မိခ်မ္းေ၀ရဲ႔ 'ကမာရင္ကြဲႏွင့္ အျခားပင္လယ္၀တၳဳတိုမ်ား' စာအုပ္၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၂၀၀၀ ခု၊ ေမလ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။}

သစၥာလမ္းေပၚက ဥေပကၡာ၀ါဒီ အဘိုးအိုေရးသူ- လူထုစိန္၀င္း

တုန္တုန္ရီရီနဲ႔ အဘိုးအိုတေယာက္ဟာ ထူထပ္စိမ္းညိဳ႔ေနတဲ့ ေတာအုပ္တခု အလယ္႐ွိ စမ္းေခ်ာင္းငယ္ရဲ႔ ကမ္းပါးမွာ ခ်ိဳင္းေထာက္ႀကီးကို အားျပဳၿပီး ရပ္ေနတယ္။ ရီေ၀တဲ့ မ်က္လံုး၊ လြမ္းဆြတ္တသတဲ့ အၾကည့္နဲ႔ ျမဴေတြအုပ္ဆိုင္းေနတဲ့ ေတာင္ထြတ္ႀကီးကို သမင္လည္ျပန္ ၾကည့္ေနတယ္။ ေတာင္ထြတ္မ်ားကို ျမင္ႏိုင္စြမ္း မ႐ွိပါဘူး။ မိုးသား တိမ္တိုက္ေတြၾကား တိုး၀င္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားတယ္။ ဘယ္လိုလူသားမွ တက္ေရာက္ေျခခ်ႏိုင္ျခင္းမ႐ွိလို႔ ယူဆစရာ ျဖစ္တယ္။



ဒါေပမယ့္ အဘိုးအိုကေတာ့ ေတာင္ထိပ္ကို ေျခခ်ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္တယ္။ မိုးသက္မုန္တိုင္း ႏွင္းမုန္တိုင္းေတြကို ၾကံ့ၾကံ့ခံ ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားၿပီး ေတာင္ထိပ္ကို ေျခခ်ႏိုင္ခဲ့တာပါ။ မတ္ေစာက္တဲ့ ကမ္းပါးေခ်ာက္ႀကီးေတြ၊ ေ၀သီျမင့္မားတဲ့ ေတာင္ထြတ္ႀကီးေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ ၿပီးမွ ဘယ္လူသားမွ ေျခမခ်ႏိုင္လို႔ ထင္ခဲ့ၾကတဲ့ ေတာင္မင္းမဟာကို သူ႔ေျခေအာက္ေရာက္ ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တာပါ။ အခုေတာ့ အဆင္းလမ္းအတိုင္း တေယာက္တည္း အေဖာ္မပါ ေထာ့က်ိဳးေထာ့က်ိဳးနဲ႔ ဆင္းလာခဲ့တာ စမ္းေခ်ာင္းေလး နေဘးကိုေတာင္ ေရာက္ေနၿပီေလ။
စမ္းေခ်ာင္းေလးကမ္းပါးမွာ ေက်ာက္ျဖဴမွတ္တိုင္ေလးတတိုင္ကို သူ စိုက္ထူထားပါ တယ္။ "၆၀" လို႔ နံပါတ္စဥ္ ေရးထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္ျဖဴမွတ္တိုင္ကေလးေပါ့။
သူေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့တဲ့ ခရီး႐ွည္ႀကီးတခုလံုးမွာ အခုလို လမ္းျပမွတ္တိုင္ကေလးေတြကို တတိုင္ၿပီးတတိုင္ မပ်က္မကြက္ စိုက္ထူခဲ့တယ္။ သူ႔ေနာက္က လိုက္လာၾကမယ့္ ခရီးသြားေတြ အဆင္ေျပဖို႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ေပါ့။ သူလည္း သူ႔ေ႐ွ႔က ခရီးသြားမ်ား စိုက္ထူထားခဲ့တဲ့ လမ္းညႊန္တိုင္ေလးေတြ ၾကည့္ၿပီး ဒီခရီးထိေရာက္ေအာင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ခဲ့တာ မဟုတ္လား။ ကိုယ့္အလွည့္မွာ ကိုယ့္တာ၀န္ေက်ရမယ္ေလ။
သူ႔ရဲ႔ ေနာက္ဆံုး အႏၱိမပန္းတိုင္ကို မေရာက္မခ်င္း ဒီလိုမွတ္တိုင္ေလးေတြ စိုက္ထူ ထားဖို႔ သႏိၵဌာန္ ခ်ထားၿပီးသား။ သူ႔ရဲ႔ အႏၱိမပန္းတိုင္က "သစၥာေျမ" ကို အေရာက္သြားဖို႔ ျဖစ္တယ္။ သစၥာေျမမွာ ျဗဟၼစိုရ္တရား ထြန္းကားတယ္။ လူသားအားလံုး လြတ္လပ္ခ်မ္းေျမ့ ေပ်ာ္႐ႊင္စြာ ေၾကာင့္ၾကမဲ့ ေနႏိုင္ၾကတယ္။
သစၥာေျမမွာ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇင္းစနစ္ မ႐ွိဘူး။ ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္ျခင္း မ႐ွိဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္းသာ ႐ွိတယ္။
သစၥာေျမမွာ လိမ္ညာလွည့္စားျခင္း မ႐ွိဘူး။ ျဖဴစင္ေျဖာင့္မတ္ျခင္းသာ ႐ွိတယ္။
သစၥာေျမမွာ အ႐ွက္႐ွိတယ္။
သူဟာ သစၥာေျမကို သြားေနသူ ျဖစ္တယ္။
သူဟာ သစၥာ႐ွာပံုေတာ္ ခရီးသည္ ျဖစ္တယ္။
သူဟာ အ႐ွက္ဆိုတာ သိတယ္။ ဂုဏ္သိကၡာဆိုတာကို နားလည္တယ္။ သစၥာတရားကို ျမတ္ႏိုးေလးစားတယ္။
အသေခၤ် အသခ်ၤာ ကပ္ကမၻာေပါင္းမ်ားလွစြာကပင္ မ်ားလွစြာေသာ မဟာလူသားႀကီး ေတြနဲ႔ မေရမတြက္ႏိုင္တဲ့ အညတရ မထင္မ႐ွား လူေပါင္းမ်ားစြာလည္း ဒီလမ္းတေလွ်ာက္ စမ္းတ၀ါး၀ါး ေလွ်ာက္ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ သစၥာတရား႐ွာပံုေတာ္ ဖြင့္ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ မ်ားလွစြာ ေသာ မဟာလူသားႀကီး ေတြနဲ႔ မေရမတြက္ႏိုင္တဲ့ အညတရ မထင္မ႐ွား လူေပါင္းမ်ားစြာ ဟာလည္း တျခားလမ္းငယ္။ လမ္းသြယ္။ လမ္းေျမႇာင္မ်ားစြာတို႔ကေနၿပီး သစၥာတရား႐ွာပံုေတာ္ ဖြင့္ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။
သစ္သားခ်ိဳင္းေထာက္ႀကီးကို အမွီွျပဳၿပီး တုန္တုန္ရီရီနဲ႔ စမ္းေခ်ာင္းေဘးမွာ ရပ္ေနတဲ့ အဘိုးအိုဟာ ကုေဋေပါင္းမ်ားစြာ႐ွိတဲ့ "သစၥာခရီးသည္" ေတြထဲက အညတရတေယာက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
သစၥာတရားကို ဘယ္ေတာ့၊ ဘယ္အခါ၊ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္လို နည္းလမ္းနဲ႔ ႐ွာေတြ႔မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုေတာ့ သူမေျဖႏိုင္ေသးဘူး။ မဟာလူသားႀကီးေတြ ဘယ္ႏွစ္ ေယာက္မ်ား သစၥာတရားကို ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိသြားခဲ့ၿပီလဲ။
အညတရလူ သာမန္ေတြထဲက ဘယ္ႏွစ္ေယာက္မ်ား သစၥာတရားကို ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိ သြားခဲ့ၿပီလဲ။
ဒီေမးခြန္းကို သူမေျဖႏိုင္ေသးဘူး။
ဒါေပမယ့္ သူ႔ကိုယ္သူေတာ့ ယံုၾကည္စိတ္ခ်တယ္။
မွန္ကန္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ သစၥာတရား႐ွိရာကို ဦးတည္သြားေနတယ္လို႔ သူ႔ကိုယ္သူ ယံုၾကည္စိတ္ခ်တယ္။
လူေပါင္းမ်ားစြာတို႔ကေတာ့ သူဟာ လမ္းမွားႀကီးလိုက္ေနတယ္လို႔ ကဲ့ရဲ႔သၿဂႋဳဟ္ စကားတင္းဆိုၾကတယ္။ ဆိုပေလ့ေစေပါ့။ ေတြေ၀ယိမ္းယိုင္ျခင္း မ႐ွိပါဘူး။
သူ႔ကို လမ္းမွားလိုက္ေနတယ္လို႔ ကဲ့ရဲ႔ၾကသူေတြ ကိုယ္တိုင္ကေရာ မွန္ကန္တဲ့လမ္း ေၾကာင္းကို ဦးတည္မိၾကရဲ႔လား။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔လဲပဲ စမ္းတ၀ါး၀ါးနဲ႔ ေလွ်ာက္လွမ္းသြား ေနၾက သူေတြပါ။ မ်က္စိမျမင္တဲ့သူ အခ်င္းခ်င္း အကန္းလို႔ေတာ့ မေခၚသင့္ပါဘူးေလ။
သူအခိုင္အမာ ယံုၾကည္ထားတာ တခု႐ွိတယ္။
ဘယ္လမ္းကသြားသြား၊ မမွိတ္မသံုတဲ့ ဇြဲသတၱိနဲ႔ မရပ္မနား သြားေနမယ္ဆိုရင္၊ ခရီးသည္ အခ်င္းခ်င္းဟာ "သစၥာလမ္းမႀကီး" ရဲ႔ တေနရာမွာ မလႊဲမေသြ ဆံုေတြ႔ၾကရမယ္ ဆိုတာ ေျပာရဲပါတယ္။
လူမ်ားစြာတို႔က သူ႔ကို ေခါင္းမာမႈအတြက္ ျပစ္တင္ကဲ့ရဲ႔ၾကတယ္။ ဒါအတြက္ေတာ့ သူ ေတြေ၀ယိမ္းယိုင္ျခင္း မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ သစၥာတရား႐ွာပံုေတာ္ လမ္းတေလွ်ာက္မွာ မေရမတြက္ ႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြ ရခဲ့ဖူးတယ္။ ေသြးပင္လယ္ေ၀ၿပီး၊ ေခၽြး သမုဒၵရာျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္။ သူ႔ဦးေခါင္းတခုလံုး ေသြးခ်င္းခ်င္းရဲေအာင္ အထုအေထာင္း အ႐ိုက္အပုတ္ေတြ ခံခဲ့ရဖူးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ ဦးမၫြတ္ခဲ့၊ ဒူးမေထာက္ခဲ့ဘူး။
သံမဏိကို မာေက်ာလာေအာင္ မီးျပင္းတိုက္ရတယ္ မဟုတ္လား။ ဒုကၡေတြ ေ၀ဒနာေတြ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြက သူ႔ကို ေခါင္းမာတဲ့လူတေယာက္ ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။ ဘာကိုမွ မတုန္လႈပ္တဲ့ ဥေပကၡာ၀ါဒီတဦး ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။ ဥေပကၡာ၀ါဒီအဘိုးအိုႀကီးေပါ့။
စပ္စပ္စုစု အေမးအျမန္းထူတတ္သူမ်ားကို သူႏွစ္သက္တဲ့ ကဗ်ာစာဆို Emily Bronte ရဲ႔ ကဗ်ာတပုဒ္ကိုသာ သူ ႐ြတ္ဆိုျပတတ္ပါတယ္။ ကဗ်ာက 'ဥေပကၡာ၀ါဒီအဘိုးအို' ပါတဲ့။

"ဓနဥစၥာဆိုတာ ငါသိပ္အေလးထားခဲ့တာ မဟုတ္။ အခ်စ္ဆိုတာလည္း ငါ ရယ္သြမ္း ေသြး သေရာ္ခဲ့တယ္။ ေက်ာ္ၾကားမႈရမၼက္ဆိုတာက နံနက္မိုးေသာက္ အလင္းေရာက္တာနဲ႔ ကြယ္ေပ်ာက္သြားရတဲ့ အိပ္မက္တခုမွ်သာ။
ငါသာ ဘုရား႐ွိခိုးဆုေတာင္းျခင္းမ်ိဳး ျပဳခဲ့မိလွ်င္ ငါ့ႏႈတ္ဖ်ားက လႈပ္႐ွားထြက္ေပၚလာ မယ့္ ဆုေတာင္းစကားက လက္႐ွိ ငါပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ ငါ့စိတ္ႏွလံုးသားကို မေျပာင္းမလဲ လက္႐ွိအတိုင္း ႐ွိေစၿပီး လြတ္လပ္ျခင္းကို ငါ့အား ေပးပါဆိုတာသာ ျဖစ္လိမ္မယ္။
အေသာ့ႏွင္ေျပးလႊားေနတဲ့ ငါ့ေန႔ရက္ေတြ သူတို႔ရဲ႔ ေနာက္ဆံုးပန္းတိုင္ကို ေရာက္လုဆဲ ကာလမွာ ငါေတာင္းဆိုသည္မွာ ဤမွ်သာ။
အသက္႐ွင္ေနခိုက္မွာ ျဖစ္ေစ၊
ေသသည္၏ အျခားမဲ့၌ ျဖစ္ေစ၊
ခံႏိုင္ရည္သတၱိနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့
ေႏွာင္ႀကိဳးမဲ့ ၀ိညာဥ္ကိုသာ ငါ့အားေပးၾကပါ"

အဲဒီ တကိုယ္ေတာ္ ခရီးသည္ႀကီး၊ အဲဒီ သစၥာ႐ွာေဖြသူႀကီး၊ အဲဒီ ဥေပကၡာ၀ါဒီ အဘိုးအိုႀကီးဟာ သူနဲ႔တူလွတယ္။
သူသည္လည္း ကဗ်ာထဲက စမ္းတ၀ါး၀ါး ခရီးသည္ႀကီးလိုပဲ ေ႐ွ႔ကသြားႏွင့္ေလသူမ်ား ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကေလးေတြအတိုင္း ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့သူတဦး မဟုတ္လား။
ၿပီးေတာ့ သူ႔ေ႐ွ႔က သြားခဲ့ၾကတဲ့ ခရီးသြားမ်ားလိုပဲ။ ေနာက္က လိုက္လာၾကမယ့္ လူမ်ားအတြက္ သစၥာလမ္းကို ၫႊန္ျပဖို႔ လမ္းျပမွတ္တိုင္ကေလးေပါင္းမ်ားစြာ စိုက္ထူေပးထား ခဲ့ေလတယ္။ ကဗ်ာေလးတပုဒ္ေတာင္ အဆစ္ပါေသးရဲ႔။

အိုလာလွည့္၊ သစၥာ႐ွာသူမ်ား၊
ထာ၀ရေပ်ာ္႐ႊင္ ခ်မ္းေျမ့ဘံု၊
ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း၊ တရားမွ်တျခင္း ကၽြန္းငယ္ကေလး
သင္တို႔႐ွာဖို႔၊ ၾကည္ႏူးခံစားဖို႔
အသင့္ေစာင့္ဆိုင္းေနေလရဲ႔။
လမ္းတေလွ်ာက္မွာ
လမ္းဆံုေပါင္းမ်ားစြာ
လမ္းသြယ္ေပါင္းမ်ားစြာ
သင္ေတြ႔ရလိမ့္မယ္.
ဘယ္ဟာ လမ္းမွန္လဲလို႔
ငါ့ကို မေမးၾကေလနဲ႔
ငါသည္လည္း
အဲဒီ ပရမတၱဆိုတဲ့ သစၥာတရားကို ႐ွာဖို႔
စမ္းတ၀ါး၀ါးေလွ်ာက္သြားေနဆဲ
ခရီးသြားတဦးသာပဲေလ။
အိုခရီးသြားသူမ်ား
ေ႐ွ႔ကို ဆက္၍ဆက္၍သာ သြားပါ။
ထာ၀ရေပ်ာ္႐ႊင္ခ်မ္းျမဘံု
ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း၊ တရားမွ်တျခင္း ကၽြန္းငယ္ကေလး
သင္တို႔႐ွာဖို႔၊ ၾကည္ႏူးခံစားဖို႔
အသင့္ေစာင့္ဆိုင္းေနေလရဲ႔.
ဘံုနန္းကို သြားဖို႔ အလြယ္လမ္းကို မ႐ွာေလနဲ႔။
သစၥာတရားမွာ ျဖတ္လမ္းမ႐ွိဘူး။
သစၥာလမ္းဟာ ႐ွည္လ်ားတယ္
အႏၱရာယ္ထူေျပာတယ္
ဒါေပမယ့္
သံမဏိကို မီးရဲရဲမွာ တူနဲ႔နာနာထုၿပီး
မာေက်ာေအာင္ လုပ္ရတယ္ မဟုတ္လား။ ။

လူထုစိန္၀င္း။
မေဟသီမဂၢဇင္း ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ၊
စာေရးသူရဲ႔ "၆၀" ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ အက္ေဆး အမွတ္ ၂။
{လူထုစိန္၀င္း ရဲ႔ 'ပိေတာက္ေျမက မေဟသီနဲ႔ ေ႐ႊအျမဳေတ' စာအုပ္၊ ပထမႏွိပ္ျခင္း၊ ၂၀၀၄ခု စက္တင္ဘာ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။}

အ႐ွက္ နဲ႔ တန္ဖိုးေရးသူ- လူထုစိန္၀င္း

"... ဆဒၵန္ဆင္မင္း၊ မွာရင္းစကား အေၾကာင္းမ်ားကို မထားမခ်န္၊ ေစ့စံုစြာ ျပန္သည္တြင္၊ ဗိမာန္နန္းဖြား၊ သုဘဒၵါမိဖုရားလည္း၊ စကားေ႐ွ႔ေနာက္၊ ျပန္လွန္ကာေထာက္ လတ္ေသာ္၊ ေနာက္ေနာက္က်ိက်ိ ႏွလံုးေတာ္႐ွိလွ၍၊ မဏိခ်ယ္စီ၊ သိဂႌ႐ိုးေၫႇာက္၊ အံ့ေလာက္ ဆန္းျပား၊ ေ႐ႊယပ္မားျဖင့္၊ သနားစိတ္၀င္၊ ခံယူတင္ၿပီးလွ်င္၊ ရင္ခြင္ေတာ္၌၊ စြယ္ေတာ္ကို ပိုက္ျပန္၍၊ တစိုက္စိုက္႐ႈရင္းပင္၊ ျပဳမိသည့္ ျဖစ္ေထြ၊ လင္ေသသည့္အေၾကာင္း၊ ဘ၀ေဟာင္း က၊ ငယ္ေပါင္းပီပီ၊ လည္ခ်င္းမွီ၍၊ နာရဏီခိုင္၊ အင္ၾကင္းၿမိဳင္ႏွင့္၊ ျမစိုင္ပေညာင္၊ ေ႐ႊကူေခ်ာင္မွာ၊ ေဆြေမာင္ႏွင့္မယ္၊ က်ီစယ္သမႈ၊ ပန္းခိုင္လု၍၊ ကယုကယင္၊ ခ်စ္တုံ႔တင္ လ်က္၊ က်င္က်င္လည္လည္၊ ေပ်ာ္ဖူးခဲ့သည္မ်ားကို၊ ၾကံစည္ေစ့ေစ့၊ တစိမ့္စိမ့္ေအာက္ေမ့၍၊ တေငြ႔ေငြ႔ဆင္ျခင္၊ ပူစကိုငင္မိလ်င္၊ ပူပင္လယ္ေရ၊ လိႈင္းေဗာင္ဗင္ေ၀ေသာေၾကာင့္၊ မေျဖႏိုင္ မဆည္ႏိုင္၊ သည္းစိုင္ေလာင္ျခစ္၊ က်မ်က္ရည္ ေခ်ာင္းျဖစ္ေအာင္၊ ေအာ္ဟစ္၍ငိုဆဲတြင္၊ နဂိုရ္ ေဖာက္လဲ၊ ဗာရာမင့္ လည္ဆြဲသည္၊ ရင္ကြဲနာႏွင့္ နတ္႐ြာစံေတာ္မူေလ၏"


စူဠသုဘဒၵါမိဖုရား ဆဒၵန္ဆင္မင္းရဲ႔ ဆင္စြယ္ႀကီးကို ပိုက္ၿပီး ယူႀကံဳးမရနဲ႔ အပူလံုးႂကြကာ ေသပြဲ၀င္ရပံုကို စာဆိုႀကီး ဦးပုည ေရးဖြဲ႔ခဲ့တာပါ။ သူ ေရးဖြဲ႔ပံုက ေကာင္းလြန္း ေလေတာ့၊ ေစာေစာပိုင္းက "မုဆိုးတပိုင္း မိန္းမ႐ိုင္းႀကီး" ရယ္လို႔ အမုန္းသည္းစရာေကာင္းခဲ့တဲ့ သုဘဒၵါဟာ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ သနားစရာအျဖစ္ ျမင္ၾကရပါေတာ့မယ္။
တကယ္ေတာ့လည္း စူဠသုဘဒၵါဟာ သနားစရာေကာင္းပါတယ္။ အခ်စ္ႀကီး ခ်စ္တတ္ လြန္းလို႔ အမုန္းသည္းၿပီး အၿငိဳးႀကီးခဲ့ရ႐ွာတာပါ။ ဒီလိုအၿငိဳးႀကီးခဲ့ရတဲ့အျဖစ္ကိုလည္း ဦးပုည ဟာ-
"........ထိုအခါ စူဠသုဘဒၵါမိဖုရား၏ ကိုယ္ထက္၌ သစ္ေျခာက္သစ္ခက္၊ ပ႐ြက္ပဆုပ္၊ ခါခ်ဥ္ထုပ္တို႔သည္ လွဳပ္တိုင္း ေႂကြလာကုန္၏။ မဟာသုဘဒၵါ မိဖုရား၏ အေပၚ၌ကား ပံုႀကီးနံလ်ား ေ႐ႊမ်က္ပါးကို၊ တျပားစီလႊာ၍၊ ေလညာကလႊင့္သကဲ့သို႔၊ ပန္းပြင့္ပန္းငံု၊ ပန္း၀တ္မႈန္တို႔သည္ စုပံုေႂကြက် လာေလသတည္း။ ထိုအျခင္းအရာကို စူဠသုဘဒၵါ မိဖုရားျမင္လွ်င္၊ ဤဆင္မင္းကား ခ်စ္ျခင္းမညီ၊ မေဟသီခံ၊ ညာရံဘဒၵါ၊ သူ႔သည္းခ်ာ၌၊ ေမတၱာလံုးလံုးသက္ခဲ့ၿပီ။ ငါ့ကို မခင္မၾကင္႐ံုမွ်မကပါေလ၊ အသေရပ်က္ သစ္ခက္သစ္ေျခာက္၊ ပိုးေလာက္ေႁခြခ်၊ အ႐ွက္ရေအာင္၊ ငါ့အားသူႏွိပ္စက္ခဲ့ၿပီ။ သို႔စင္ညစ္က်ဳ၊ မေတာ္မႈကို၊ ျပဳႏွင့္ေစကာ၊ အနိစၥာ၀ယ္၊ နိဗၺာန္သာအျမဲ၊ သံသရာမွာ ဤခႏၶာျမဲမည္ေလာ၊ အားခဲ၍ ႀကိဳးစားလွ်င္၊ ဆင္မင္းသားေမာင္ႏွံတို႔၊ ခံႏိုင္မည္ မဟုတ္ဟု၊ မ်က္ၾကဳတ္ကဲမိုး ႐ွက္အားကိုးႏွင့္၊ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႔မိမွားသတည္း" လို႔ ေရးဖြဲ႔ ျပထားပါေသးတယ္။
စူဠသုဘဒၵါဟာ အခ်စ္ႀကီးသေလာက္ အ႐ွက္လည္း ႀကီးတတ္ပါတယ္။ အဲဒီ '႐ွက္စိတ္' ေၾကာင့္ သူ ရင္ကြဲနာ က်ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီ '႐ွက္စိတ္' ေၾကာင့္ ဆဒၵါန္ဆင္မင္းကို သူ ေသေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ '႐ွက္စိတ္' ေၾကာင့္ သူေသခဲ့ရပါတယ္။
"အ႐ွက္" ေၾကာင့္ လူေတြ မိုက္မွားခဲ့ၾကပါတယ္။ "အ႐ွက္" ေၾကာင့္ လူေတြ ေသခဲ့ၾကရပါတယ္။ "အ႐ွက္" ေၾကာင့္ လူေတြ "ယဥ္ေက်း" ခဲ့ၾကရပါတယ္။ "အ႐ွက္" ေၾကာင့္ လူေတြ "လိမၼာ" ခဲ့ၾကပါတယ္။ "အ႐ွက္" ေၾကာင့္ လူနဲ႔ တိရစၦာန္ ျခားနားခဲ့ၾကပါတယ္။ "အ႐ွက္" ေၾကာင့္ လူေတြ "အ၀တ္" ၀တ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလို "ကိုယ္႐ံုအ၀တ္" ၀တ္ဆင္လာခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး လူသားေတြကို "ယဥ္ေက်းတဲ့သတၱ၀ါ" လို႔ သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကပါတယ္။
အ႐ွက္ ဆိုတဲ့ "ဟီရိၾသတပၸ" တရားဟာ လူသားတိုင္းအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးအရာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔တန္ဖိုးကို အဲဒီလူရဲ႔ "႐ွက္စိတ္" နဲ႔ တိုင္းတာလို႔ ရပါတယ္။ အ႐ွက္ဆိုတဲ့ အရာ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ႐ွိပါတယ္။ သူတပါးကို ႐ွက္တတ္ျခင္းႏွင့္ ကိုယ့္ကိုယ့္ကို ႐ွက္တတ္ျခင္းပါ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို "ကိုယ့္လိပ္ျပာကိုယ္" ႐ွက္တတ္တဲ့ သူဟာ တန္ဖိုး႐ွိတဲ့လူ ျဖစ္ပါတယ္။ "ကိုယ့္လိပ္ျပာကိုယ္" မ႐ွက္တတ္တဲ့သူ၊ ႐ွက္ရေကာင္းမွန္းကို မသိတဲ့သူဟာ၊ "လူ" လို႔ ေခၚဖို႔ေတာင္ မထိုက္တန္တဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။
"အ႐ွက္" ေၾကာင့္ စူဠသုဘဒၵါ မိုက္မွားခဲ့ရတဲ့ သာဓက႐ွိသလို၊ တဖက္ကလည္း "အ႐ွက္" ေၾကာင့္ မိုက္မွားခဲ့ရတဲ့ ဘ၀က လြတ္ေျမာက္ၿပီး လူေကာင္းလူမြန္ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ သာဓကလည္း ႐ွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ "ဥပက" ရဟန္းႀကီးရဲ႔ သာဓကပါ။
ဥပကဟာ "အ႐ွက္" ေၾကာင့္ မြန္ျမတ္တဲ့ ရဟန္းဘ၀ကို ေရာက္႐ွိသြားခဲ့ရတာပါ။ မဆာ၀ါဟာ ဖခင္မုဆိုးႀကီးရဲ႔ စကားကို မလြန္ဆန္ႏိုင္တာေၾကာင့္ တကၠဒြန္းႀကီး ဥပကကို ယူခဲ့ရေပမယ့္ နည္းနည္းေလးမွ ေမတၱာ႐ွိခဲ့ပံု မရပါဘူး။ ေန႔႐ွိသေ႐ြ႔ ျငဴစူေစာင္းေျမာင္း လို႔ခ်ည္းသာ ေနခဲ့ပါတယ္။ စကားေတြနဲ႔ ဥပကကို ေန႔တိုင္း ႏွိပ္စက္ကလူ ျပဳေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ တကၠဒြန္းအိုႀကီး ဥပကဟာ သူ႔ကိုယ္သူ ႐ွက္လာၿပီး သူမက္ေမာလွတဲ့ မဆာ၀ါအပ်ိဳေခ်ာကို ပစ္ၿပီး ဗုဒၶေ႐ွ႔ေမွာက္အေရာက္သြားကာ ရဟန္းေဘာင္ကို ကူးေျပာင္း သြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ဥပကႀကီး ႐ွက္သြားေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ မယ္ဆာ၀ါရဲ႔ အျငဴအေစာင္းကေလး ကို စေလဆရာဦးပုညက ဒီလို ေရးျပခဲ့ပါတယ္။
"ႀကိဳးေလးႁမႊာႀကိမ္ပုခက္ကယ္ႏွင့္၊ စက္ပါေရာ့ သားညိဳေ႐ႊေတာင္ စက္ပါေရာ့ေမာင္။
စက္ေအာင္လို႔ လႊဲပါတယ္ကို၊ သားေမာင္ငယ္ ပုခက္ထဲက စြဲက်င့္လို႔ငို။
မင္းေဖအို ေမာင္လူထြက္လိုဘဲ၊ အားတက္သလား၊ သားေမာင္ေ႐ႊသြယ္၊ မင္းက်င့္ဆိုး လွတယ္။
မက်ယ္ပါႏွင့္ သည္းခ်ာေ႐ႊ႐ိုး၊ မင္းဖေအ ရဟန္းက်ိဳး၊
ရဟန္းက်ိဳးပီပီ၊ ေက်ာင္းေဆာင္ထဲမွာ၊ ေပ်ာ္လဲ မေပ်ာ္လို၊
လူလူလိုလို ႐ွိပါပဲႏွင့္၊ လူထဲကို လာျပန္ခ်င္တယ္၊
ဘိုးလူထြက္ကယ္။
မင္းေမြးေမငါက ဆဲယင္လ၊ မင္းေဖအိုေမာင္ချပဲမွာတဲ့၊
မုန္းႏိုင္ဘဲ ကၽြဲေရလိုႏွယ္၊ ဒံုးခံေတာ့တယ္။
မင္းေမြးေမ သည္လူထြက္ကိုတဲ့၊ ခါခါေလ ေစနာပ်က္ပါလို႔၊
အသက္ကယ္ ေသပါေစလို႔၊ ေတာင္းတဲ့ဆုကို။
မေသလိုပါႏိုင္ဘဲႏွင့္၊ သည္ေမြးေမာင္ေတေတး၊ ႂကြင္းျပန္ရစ္ေသး။
ဧလည္းယင္ယင္ဧ။
ေ႐ႊစင္ရင္ေသြး၊ မယ့္သားေလး၊ ဧလည္းယင္ယင္ဧ"

မယ္ဆာ၀ါက သူ႔သားကို ပုခက္လႊဲရင္း၊ ေျပာင္ေလွာင္ေထ့ေငါ့ပံုကို ေရးျပထားတာပါ။ ေန႔႐ွိသေ႐ြ႔ မထိခလုပ္ ထိခလုပ္နဲ႔ ႏွိပ္စက္ကလူ ျပဳပါမ်ားေတာ့ "ဒံုးေပကပ္သပ္" ငံု႔ခံေနတဲ့ ဥပကႀကီး ႐ွက္လာပါတယ္။ "႐ွက္စိတ္" ေၾကာင့္ သူႏႈတ္လွန္ျပန္ထိုးပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးက် သူ ဆာ၀ါကို စြန္႔သြားပါတယ္။ အဲဒီလို သူက စြန္႔သြားတာေတာင္ ဆာ၀ါက ျပက္ရယ္ျပဳလိုက္ပါ ေသးတယ္။
"သည္ႏွယ္ ဥပက၊ စကားလွန္၍၊ ျပန္ကာဟလွ်င္၊ ဆာ၀ါ့ျဖစ္ျခင္း၊ ဆက္ရက္ခုန္နင္း တဲ့၍၊ ခ်ဥ္းလာကပ္တိုး၊ သူ႔ထဘီသြင္၊ နီက်င္က်င္ကို၊ ခတင္ထိုး၍၊ ကိုယ္းယိုးကားယား၊ ကိုက္၍စားမည့္ႏွယ္၊ သြားပါ့မေႏွး၊ ေျပးပါေလျမန္စြာ၊ လင္မဆာပါဘူး၊ သြားရာ၌တြင္၊ ဆင္ထိုးထိုး က်ားဆြဲဆြဲ၊ ေႁမြခဲခဲ ၀က္ပက္ပက္၊ ေျမအက္၍မ်ိဳမ်ို၊ ေသလိုေသ၊ ႐ွင္လို႐ွင္၊ မျမင္ခ်င့္ အဆံုး၊ မုန္းလိုက္အုန္းမည္၊ အစအဆံုး ပဌမ၊ ဟိုအရင္ကမွ၊ မိဖႏွစ္ပါး၊ ဆိုဖန္မ်ားလို႔၊ အားနာပါးနာ၊ ႀကိဳက္ရပါတယ္၊ စိတ္ပါလွဘူး၊ ၀မ္းျမဴး႐ႊင္ပ်၊ ေညာင္ေရေလာင္းလို႔၊ ေတာင္းလိုက္ပါမည္၊ ယခုႂကြ ဖိုးလူေလ၊ ေမာင္ေက်ာင္းေန"
တကၠဒြန္းလူထြက္ႀကီးဟာ မယ္ဆာ၀ါရဲ႔စကားကို နားနဲ႔ ဆတ္ဆတ္ ၾကားလိုက္ရတဲ့ အခါမွာ၊ အ႐ွက္ႀကီး ႐ွက္သြားခဲ့ပံု ရပါတယ္။ ဘာမေျပာ ညာမေျပာနဲ႔ ျဖဳတ္ခ်ည္းထတဲ့ၿပီး ဘုရား႐ွိရာသို႔ အေရာက္သြားပါေတာ့တယ္။
ဥပကရဲ႔ အျဖစ္ဟာ "႐ွက္စိတ္" ေၾကာင့္ ေကာင္းရာမြန္ရာကို ေရာက္သြားရတဲ့ သာဓကပါ။ စူဠသုဘဒၵါကေတာ့ "႐ွက္စိတ္" ေၾကာင့္ ေၾကကြဲစရာ အျဖစ္ဆိုးကို ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရ တာပါ။ ဒီသာဓက ႏွစ္ခုစလံုးဟာ "အ႐ွက္နဲ႔လူလုပ္တယ္" ဆိုတဲ့စကားေလးကို ထင္႐ွားေအာင္ ဥဒဟ႐ုဏ္ ေဆာင္ျပခဲ့ပါတယ္။
ကိုလိုနီနယ္ပယ္သစ္ေတြ ခ်ဲ႔ထြင္ၾကတဲ့ နယ္ခ်ဲ႔စနစ္ႀကီးရဲ႔ အစဦးပိုင္းကာလေတြမွာ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္၊ စပိန္၊ ေပၚတူဂီ၊ ဒပ္ခ်္ စတဲ့ႏိုင္ငံႀကီးေတြဟာ စားက်က္နယ္ေျမေတြ လုၾကရင္း တဦးနဲ႔တဦး အၿပိဳင္အဆိုင္ စစ္ပြဲႀကီးေတြ တိုက္ခိုက္ၾကပါတယ္။ ေလွသေဘၤာႀကီးေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္ၾကတဲ့ စစ္ပြဲႀကီးေတြမွာ သေဘၤာေတြ အေျမာက္က်ည္ဆံ ထိမွန္ၿပီး နစ္ျမဳပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္၊ သေဘၤာသားေတြကို သေဘၤာက ထြက္ခြါခြင့္ ေပးခဲ့ေပမယ့္၊ သေဘၤာရဲ႔ ကပၸတိန္ေတြကေတာ့ သူ႔သေဘၤာကို စြန္႔ခြါထြက္ေျပးေလ့ မ႐ွိပါဘူး။ ခန္႔ခန္႔ညားညား ၀တ္စံုျပည့္ ၀တ္စားဆင္ယင္ၿပီး သေဘၤာနဲ႔အတူ နစ္ျမဳပ္အေသခံသြားတာဟာ ေရတပ္ရဲ႔ အစဥ္အလာႀကီးတခုအျဖစ္ တည္႐ွိေနခဲ့ပါတယ္။ မိမိရဲ႔ သေဘၤာကို စြန္႔ခြါထြက္ေျပး သူအျဖစ္ အကဲ့ရဲ႔ခံရမယ့္ အ႐ွက္တကြဲအျဖစ္ႀကီးကို ရင္ဆိုင္ရမွာထက္ အသက္ကိုသာ အေသခံသြားမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓါတ္နဲ႔ အသက္ကို စြန္႔သြားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အ႐ွက္ကို အသက္နဲ႔ လဲသြားတာပါ။
ကမၻာ့သမိုင္းမွာ အထင္႐ွားအေက်ာ္ၾကားဆံုး ေရေၾကာင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ "နယ္လ္ဆင္" ဆိုရင္ သူ႔သေဘၤာကို အဆမတန္ အင္အားႀကီးမားတဲ့ ရန္သူေရတပ္ သေဘၤာေတြက ၀ိုင္း၀န္းတိုက္ခိုက္တာကို ခံေနရတဲ့အတြက္ သူ႔အထက္က ေရေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးက သေဘၤာကို ဆုတ္ခြါလာခဲ့ဖို႔ အခ်က္ျပအမိန္႔ေပးတာကိုေတာင္မွ မျမင္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး၊ ဆက္လက္တိုက္ခိုက္ရင္း က်ဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ စစ္႐ႈံးလို႔ ထြက္ေျပးရ တယ္ဆိုတဲ့ နာမည္ကို ခံရမွာထက္ အသက္သာ အေသခံမယ္ဆိုၿပီး အ႐ွက္ကို အသက္နဲ႔ လဲသြားခဲ့တာပါ။ သူ႔အေၾကာင္းကို ျမန္မာစြယ္စံုက်မ္းမွာ ဒီလို ေရးသား ေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။
[နယ္လဆင္, ဟိုေရး႐ိႈး (ခရစ္ ၁၇၅၈-၁၈၀၅)။ ။ ဟိုေရး႐ိႈးနယ္လဆင္သည္ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး ေရေၾကာင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးျဖစ္၍၊ ၿဗိတိသွ် ေရေၾကာင္းတိုက္ပြဲသမိုင္း၌ အထင္႐ွား ဆံုးေသာ ပုဂၢိဳလ္တဦးျဖစ္၏။ ယင္းသည္ ထရာဖဲလဂါတြင္ ျပင္သစ္ႏွင့္ စပိန္တပ္တို႔ကို တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္၍ နပိုလီယန္ကို အႏိုင္ယူလိုက္ရာ၊ ဤေအာင္ျမင္မႈသည္ အဂၤလန္ျပည္၏ သမိုင္းတြင္ အႀကီးဆံုးေသာ ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္၏။ (နပိုလီယန္ဘုရင္မ်ား။ ထရာဖဲလဂါတိုက္ပြဲ- ႐ႈ။) နယ္လဆင္သည္ ၁၇၅၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ေနာဖို႔ခ႐ိုင္ ဗာနမ္ေသာ့႐ြာတြင္ ဖြားျမင္၍ သင္းအုပ္ဆရာတဦး၏ သားျဖစ္သည္။ ငယ္စဥ္က အလြန္ ခ်ဴခ်ာေသာ သူတေယာက္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ပင္လယ္ခရီးထြက္ရန္ အလြန္၀ါသနာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၂ ႏွစ္သား အ႐ြယ္တြင္ အေၾကာင္းမသင့္သျဖင့္ ေက်ာင္းမွထြက္ခဲ့ရေသာအခါ ဘုရင့္ေရတပ္မေတာ္တြင္ ေရတပ္ဗိုလ္ကေလးအျဖစ္ျဖင့္ အမႈထမ္းၿပီးေနာက္၊ ေဖာက္ကလန္ ကၽြန္းသို႔ သြားေသာ သေဘၤာတြင္ ပဌမဦးစြာ လိုက္ပါသြားခဲ့ေလသည္။ ထိုသေဘၤာကို သူ၏ ဦးေလးျဖစ္သူ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဆပ္ကလင္းက ႀကီးမွဴးရာ၊ ဦးေလး၏ သြန္သင္မႈေၾကာင့္ တေၾကာင္း၊ နဂိုကပင္ ေရေၾကာင္းဖက္တြင္ ၀ါသနာထံုလွသျဖင့္ တေၾကာင္း၊ ရဲရင့္၍ စြမ္းရည္သတၱိႏွင့္ ျပည့္စံုေသာေၾကာင့္တေၾကာင့္၊ နယ္လဆင္သည္ ၂၁ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ အလတ္စား တိုက္သေဘၤတစင္း၌ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ျဖစ္လာခဲ့၏။ ထိုအခါမွစ၍ နယ္လဆင္သည္ ရက္စက္စြာ အျပစ္ဒဏ္ေပးမႈမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ကာ၊ ဥပေဒမ်ားကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲခဲ့၏။ သေဘၤာသားမ်ားကို အထူးဂ႐ုစိုက္တတ္သည့္အျပင္၊ ရဲရင့္စြန္႔စားသူမ်ားကိုလည္း ရာထူးတိုး ျမႇင့္ေပးေလ့ ႐ွိ၏။ အသက္ပင္ငယ္ေသာ္လည္း တကယ္ပင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေသာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ျဖစ္ေလသည္။ နယ္လဆင္ကား သူရသတၱိ႐ွိ၏။ တည္ၾကည္၏။ မႈခင္းတို႔ကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္၏။
၁၇၉၃ ခုႏွစ္၌ အက္ဂါမံႏြန္ ေခၚ စစ္သေဘၤာကို အုပ္ခ်ဳပ္ရၿပီးလွ်င္ ေျမထဲပင္လယ္ ေရတပ္၌ ပါ၀င္ရေလသည္။ ထိုအခါမွစ၍ ပင္လယ္မွ ျပန္ရသည္ဟူ၍ မ႐ွိဘဲ၊ (၁၇၉၃ ခုႏွစ္မွ ၁၈၀၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ) ၇ ႏွစ္တိုင္တိုင္ ပင္လယ္၌ အမႈထမ္းရသည္။ သို႔ျဖင့္ ၁၇၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ေကာစီကား ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္း႐ွိ ကာလဗီၿမိဳ႔ကို သိမ္းယူသည့္ တိုက္ပြဲ၌၊ လက်္ာဖက္မ်က္လံုးတြင္ ဒဏ္ရာရ႐ွိရာမွ မ်က္လံုးကြယ္သြားေလသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၇၉၇ ခုႏွစ္တြင္ စိန္ဗင့္ဆင့္ တိုက္ပြဲ၌ သူ၏ ရဲစြမ္းသတၱိသည္ ခ်ီးက်ဴးေလာက္ေအာင္ပင္ ျဖစ္၏။ ထိုတိုက္ပြဲတြင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဆာဂၽြန္ ဂ်ားဗစ္ႏွင့္အတူ စပိန္ႏွင့္ ျပင္သစ္တို႔ ပူးေပါင္းဖြဲစည္းထားေသာ ေရတပ္ကို ႏွိမ္နင္း ေအာင္ျမင္ေသာအခါ၊ သူေကာင္းျပဳျခင္း ခံရေလသည္။ မ်ားမၾကာမီ ကေနရီကၽြန္းစု႐ွိ ဆန္တာခ႐ု ခံတပ္ကို တိုက္ခိုက္ရာ၌ အနာတရ ဒဏ္ရာရ႐ွိၿပီးလွ်င္၊ လက်္ာဖက္လက္ကို တေတာင္ဆစ္မွ ျဖတ္ပစ္ရျပန္ေလသည္။ နယ္လဆင္သည္ အဂၤလန္သို႔ ျပန္သြားၿပီးလွ်င္၊ အခ်ိန္အတန္ၾကာ ေ၀ဒနာကို ကုသၿပီးေနာက္၊ စစ္ေျမျပင္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္႐ွိလာျပန္သည္။
ထိုအခ်ိန္၌ နပိုလီယန္သည္ ကုန္းဖက္ စစ္ပြဲတို႔၌ ေအာင္ျမင္ၿပီး၍၊ အဂၤလန္ကို ေရတပ္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္လို၏။ ထိုအတြင္းနယ္လဆင္သည္ တူလြန္ၿမိဳ႔႐ွိ ျပင္သစ္ေရတပ္ကို ေစာင့္၍ၾကည့္ဆဲ၊ ျပင္သစ္ေရတပ္သည္ ေလမုန္တိုင္း ထေနစဥ္ လြတ္ေျမာက္သြားသျဖင့္၊ နယ္လဆင္သည္ ထိုေရတပ္ေနာက္သို႔ ထပ္ၾကပ္လိုက္သြားကာ တိုက္ခိုက္ေလ၏။ နယ္လဆင္သည္ ေရတပ္ကို ႏွစ္စုခြဲ၍ တိုက္ခိုက္ရာ ၁၇၉၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အၿပီးတိုင္ ေအာင္ျမင္ေလသည္။ ဤတိုက္ပြဲႀကီးကို ႏိုင္းျမစ္တိုက္ပြဲႀကီးဟူ၍ ၿဗိတိသွ်သမိုင္းတြင္ မွတ္တမ္းတင္ၾကသည္။ ထိုတိုက္ပြဲတြင္ အေရးမလွသည္ႏွင့္ နပိုလီယန္သည္ အီဂ်စ္ကို တိုက္ခိုက္ရန္ အၾကံကို လက္ေလွ်ာ့လ်က္ သေဘၤငယ္တစင္းျဖင့္ ေျမထဲပင္လယ္ကို ျဖတ္၍ ျပန္ခဲ့ရေလသည္။ နယ္လဆင္၏ ေအာင္ျမင္မႈသည္ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးသို႔ ပ်ံ႔ႏွ႔ံသြား၏။ နယ္လဆင္သည္ ဗဲ႐ြန္ေခၚ သူေကာင္းဘြဲ႔ျဖင့္ မႉးမတ္ငယ္အဆင့္အတန္းသို႔ ခန္႔အပ္ခ်ီးျမႇင့္ ခံရသည္သာမက ဆုေငြလည္း ေျမာက္ျမားစြာ ရ႐ွိေလသည္။
၁၈၀၁ ခုႏွစ္တြင္ နယ္လဆင္သည္ ေရေၾကာင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရာထူးကို ရ႐ွိခ့ဲၿပီးေနာက္၊ အဂၤလန္သည္ ေဗာလတစ္ကမ္းေျခႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ စစ္ျဖစ္ျပန္ရာ၊ ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးပါကာ၏ ေရတပ္ႀကီးတြင္ ပါ၀င္လိုက္ပါၿပီးလွ်င္ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံသို႔ ခ်ီတက္သြားျပန္၏။
ျပင္သစ္ဘုရင္ နပိုလီယန္သည္ ေနာက္တႀကိမ္ အဂၤလန္ျပည္ကို စီးနင္းရန္ ၾကံစည္ျပန္ ရာ၊ ၁၈၀၃ ခုႏွစ္၌ နယ္လဆင္သည္ အနားယူေနရာမွ ေရေၾကာင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အျဖစ္ျဖင့္ ေျမထဲပင္လယ္ သေဘၤာတပ္ကို ဦးစီး၍ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ျပန္သည္။ ဦးစြာ၌ ကိုပင္ဟားဂင္းၿမိဳ႔အနီး တြင္ ဒိန္းလူမ်ိဳးတို႔၏ ေရတပ္ကို ေအာင္ျမင္သည္။ ဤတိုက္ပြဲ ျဖစ္ေနစဥ္ ေရေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉး၏ သေဘၤာမွ ျပန္၍ဆုတ္ရန္ အခ်က္ျပေသာ အလံလႊင့္တင္သည္ကိုပင္ နယ္လဆင္သည္ မျမင္ေသာ မ်က္စိျဖင့္ မွန္ေျပာင္းႏွင့္ၾကည့္၍ အခ်က္ေပးေခၚသည္ကို မျမင္ေလဟန္ေဆာင္လ်က္ ဆက္လက္တိုက္ရာ ႐ံႈးေတာ့မည့္ အေျခမွ တခါတည္း အႏိုင္ရခဲ့ ေလသည္။ ဤေအာင္ျမင္မႈေၾကာင့္လည္း ဗိုင္းေကာင့္ေခၚ သူေကာင္းဘြဲ႔ထူးျဖင့္ မႉးမတ္လတ္ အျဖစ္ တိုးျမႇင့္ခ်ီးက်ဴးျခင္း ခံရျပန္ေလသည္။
တခါက နယ္လဆင္သည္ သူ၏ အလံတင္ သေဘၤာ 'ဗစ္ထရီ' ကို စီးနင္း၍ တူလြန္ၿမိဳ႔ႏွင့္ ခပ္လွမ္းလွမ္းတြင္ ေစာင့္ဆိုင္းေနရာ ျပင္သစ္ သေဘၤာတပ္ ႐ုတ္တရက္ ထြက္ေပၚလာသည္ကို ျမင္ရေသာအခါ မိမိ၏ ေရတပ္ျဖင့္ ထပ္ၾကပ္မကြာ အေနာက္ အိႏိၵယကၽြန္းစုသို႔ ေရာက္ေအာင္လိုက္ၿပီးမွ ျပန္၍ လွည့္လာခဲ့၏။ ထို႔ေနာက္ ရန္သူတပ္ကို ဆံုမိေအာင္ ၂ ႏွစ္ေတာင္မွ ေစာင့္ဆိုင္းခဲ့ရၿပီးေနာက္၊ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ စပိန္ႏိုင္ငံကမ္းေျခ ထရာဖဲလဂါအငူတြင္ ေရေၾကာင္းတိုက္ပြဲကို စတင္ တိုက္ခိုက္ရ ေလသည္။ ထိုတိုက္ပြဲတြင္ နယ္လဆင္သည္ 'အဂၤလန္ျပည္သည္ လူတိုင္းအား မိမိတာ၀န္၀တၱရားကို ေဆာင္႐ြက္လိမ့္မည္ဟု ေျမႇာ္လင့္သည္' ဟူေသာ အဓိက ေဆာင္ပုဒ္ကို ေဖာ္ျပသည့္ အလံကို မိမိ၏ အလံတင္သေဘၤာတြင္ လႊင့္ထူကာ ၂၇ စင္းမွ်သာ ႐ွိေသာ အဂၤလိပ္သေဘၤာမ်ားျဖင့္ စပိန္ႏွင့္ ျပင္သစ္တို႔ ပူးေပါင္းထားသည့္ ေရတပ္ႀကီးကို မဆုတ္မနစ္ တိုက္ခိုက္ေလသည္။ ဤတိုက္ပြဲတြင္ နယ္လဆင္သည္ မိမိကိုယ္တိုင္ စီးနင္းသည့္ 'ဗစ္ထရီ' ေခၚ အလံတင္သေဘၤာကို ေဘးဥပါဒ္အမ်ားဆံုးေနရာတြင္ ခ်ထား၍ တိုက္ခိုက္ေလရာ၊ တိုက္ပြဲျပင္းထန္လာခ်ိန္တြင္ နယ္လဆင္သည္ ကုန္းပတ္အျမင့္ေပၚ၌ ေလွ်ာက္ရင္း အမိန္႔ေပးေနစဥ္၊ ရန္သူ႔ဖက္မွ က်ည္ဆံသင့္၍ က်ေလ၏။ က်ည္ဆံသည္ နယ္လဆင္၏ ေက်ာ႐ိုးတြင္ ျမဳပ္၀င္လ်က္႐ွိသျဖင့္ နယ္လဆင္အား ေဘးကင္းရာ သေဘၤ၀မ္းသို႔ ယူသြားရေလ၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အဂၤလိပ္တပ္က ႏိုင္ေၾကာင္းကို သိရၿပီးမွ ရ႐ွိေသာ ဒဏ္ရာျဖင့္ ကြယ္လြန္ေလသည္။ "ဘုရားသခင္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္ေၾကာင့္ ကၽြန္ပ္၏တာ၀န္ ၀တၱရားမ်ားကို ေက်ႁပြန္စြာ ေဆာင္႐ြက္ၿပီးပါၿပီ" ဟူေသာ နယ္လဆင္ ေသအံ့ဆဲဆဲတြင္ ေျပာခဲ့ေသာ စကားသည္ သမိုင္း၌ ဥဒါန္းတြင္ရစ္၏။]
ေအာက္တိုဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔ ညေန ၄နာရီခြဲခန္႔အခ်ိန္တြင္ နယ္လဆင္သည္ ရန္သူေရတပ္ကို အၿပီးသပ္ ေအာင္ျမင္၍ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္လည္း ထိုစစ္ပြဲ ႏိုင္သည့္ သတင္းေကာင္းႏွင့္တကြ ေရေၾကာင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉး နယ္လဆင္ တိုက္ပြဲတြင္ က်ဆံုးရ႐ွာၿပီ ဟူေသာ ၀မ္းနည္းဖြယ္ သတင္းကိုပါ တပါတည္း ၾကားၾကရေလသည္။ သူ၏ ႐ုပ္အေလာင္းကို ၁၈၀၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၉ ရက္တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႔ စိန္႔ေပါဘုရား႐ွိခိုးေက်ာင္းႀကီး အတြင္း၌ ျမႇဳပ္ႏွံထား၏။ ထို႔အျပင္ အထိမ္းအမွတ္အျဖင့္ ေပ ၁၇၀ ေက်ာ္ျမင့္ေသာ နယ္လဆင္ ေက်ာက္တိုင္ႀကီးကို တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖင့္ အာဇာနည္ေရေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉး၏ ေက်းဇူးကို ဂုဏ္ျပဳ ခ်ီးက်ဴးထားေလသည္။
"အ႐ွက္နဲ႔ လူလုပ္တယ္" ဆိုတဲ့ စကားကို စူဠသုဘဒၵါတို႔ေခတ္၊ ဥပကတကၠဒြန္းႀကီးတို႔ ေခတ္က ေျပာခဲ့ၾကသလို ခုေခတ္မွာလည္း ေျပာေနၾကတာပါ။
"ေဟ့ တို႔က အ႐ွက္နဲ႔ လူလုပ္တာ၊ အ႐ွက္ကို အသက္ထက္ ပိုတန္ဘိုးထားတယ္"
ဆိုတာမ်ိဳး လူတိုင္းလိုလို တႀကိမ္တခါေတာ့ ေျပာဖူးၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ 'အ႐ွက္' ဆိုတာ ဘာလဲလို႔ ေမးၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့၊ တေယာက္တမ်ိဳး၊ ေ၀၀ါးေထြျပားတဲ့ အေျဖေတြသာ ထြက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိက်ေရရာတဲ့ အေျဖတခုရဖို႔ မလြယ္ေတာ့ေလာက္ ေအာင္ကို 'အ႐ွက္' ဆိုတာ၊ အလွမ္းကြာေ၀းသထက္ ကြာေ၀းလာေနတဲ့ အရာတခု ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။
ဒီလို အလွမ္းေ၀းလာခဲ့ရတာက "အ႐ွက္" ဆိုတာရဲ႔ "တန္ဖိုး" သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့ရတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာမွ မၾကာေသးတဲ့ မေန႔တေန႔ကတြင္ ႐ွက္စရာလို႔ ယူဆထားတဲ့ အရာတခုဟာ ကေန႔ သာမန္ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ ကိစၥတခုေလာက္ အျဖစ္သာ သေဘာထားတာမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနပါၿပီ။ "အ႐ွက္" နဲ႔ "တန္ဖိုး" ေတြ ေျပာင္းလဲသြားတာနဲ႔အမွ်၊ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းလည္း ေျပာင္းလဲသြားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ "ေနေပ်ာ္မႈ" "မေနေပ်ာ္မႈ" ဟာ "အ႐ွက္" နဲ႔ "တန္ဖိုး" အေပၚမွာ အဓိက မူတည္ေနေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရပါတယ္။

လူထုစိန္၀င္း။
{လူထုစိန္၀င္း ရဲ႔ အ႐ွက္နဲ႔တန္ဖိုး စာအုပ္၊ ပထမႏွိပ္ျခင္း၊ ၁၉၉၉ ေဖေဖာ္၀ါရီမွ ကူးယူ ေဖာ္ျပပါတယ္။}

လူ၀တ္ေၾကာင္တို႔၏ အက်င့္တရားဘာသာျပန္- ပါရဂူ

[နိဒါန္း- ဤစာအုပ္၌ ဗုဒၶ၏ျဖစ္စဥ္ သို႔မဟုတ္ ဗုဒၶ၀င္၏ အမ်ိဳးမ်ိဳးအေထြေထြေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္။ ေဆာင္းပါးစာတမ္းမ်ားမွာ သာသနာ ၂၅၀၀-ျပည့္ႏွစ္ အထိမ္းအမွတ္အတြက္ စာေစာင္ အသီးသီးတြင္ ေရးသားထားေသာ ေဆာင္းပါးမ်ား ျဖစ္ေပသည္။ ဗုဒၶ၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ဗုဒၶ၏တရားမ်ားကို အက်ယ္တ၀င့္သိလိုသူမ်ားသည္ "ဗုဒၶစရိယာ"၊ "ဒီဃနိကာယ္"၊ "မဇၩိမနိကာယ္"၊ "၀ိနယပိဋက"၊ "ဗုဒၶဒႆန (ဗုဒၶအျမင္)" စေသာ ကၽြန္ပ္ေရးသားထားေသာ ဘာသာျပန္ဆိုထားေသာ စာအုပ္မ်ားကို ၾကည့္႐ႈေလ့လာသင့္ေပသည္။
ရာဟုလာသံကိစဏာယန
မဆူရီ။ ၁၃-၈-၅၆]
{ရာဟုလာသံကိစၥည္း ရဲ႔ 'မဟာမာန၀ဗုဒၶ' စာအုပ္ကို ပါရဂူက 'မဟာလူသားဗုဒၶ' အမည္ျဖင့္၊ ဘာသာျပန္ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။}


၇။ လူ၀တ္ေၾကာင္တို႔၏အက်င့္တရား

ရဟန္းသံဃာမ်ားအေၾကာင္းႏွင့္ ရာဂကင္းကြာမႈ အက်င့္တရား အေၾကာင္းမ်ားကို ၾကားရသည္ျဖစ္၍ ဗုဒၶ၏ တရားဓမၼသည္ လူ႔ေဘာင္ကို ခါြေ႐ွာင္လိုသူမ်ားအတြက္ သက္သက္သာလွ်င္ ျဖစ္၏ဟု အထင္႐ွိၾကသည္။ အမွန္မွာ ထိုသို႔ မဟုတ္ေပ။ ဗုဒၶသက္ေတာ္ ထင္႐ွား ႐ွိစဥ္က ဗုဒၶ၏ လူ၀တ္ေၾကာင္တပည့္တပန္း အေရအတြက္၏ အပံုတရာပံုတပံုပင္ ဘိကၡဳႏွင့္ ဘိကၡဳနီတို႔၏ အေရအတြက္ မ႐ွိခဲ့ေပ။ ေနာင္ေသာအခါလည္း မ႐ွိခဲ့ေပ။ ဗုဒၶေဟာၾကားေသာ တရားအဆံုးအမ၏ အႏွစ္သာရကို ဂါထာတပုဒ္တည္းျဖင့္ ျပထားသည္။

သဗၺပါပႆ အကရဏံ
ကုသလႆုပ သမၸဒါ။
သစိတၱပရိေယာ ဒါပနံ
ဧတံ ဗုဒၶါနသာသနံ။

[အားလံုးေသာ မေကာင္းမႈကို မျပဳလုပ္ျခင္း၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို ပြါးမ်ားအားထုတ္ ျခင္း၊ မိမိစိတ္ႏွလံုးကို ျဖဴစင္ေစျခင္း၊ ဤကား ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမ ျဖစ္ေလသည္။]

ယင္းအဆံုးအမသည္ လူ၀တ္ေၾကာင္ႏွင့္ ရဟန္း၊ အားလံုးအတြက္ တညီတၫြတ္ တည္း ျဖစ္ေသာ အဆံုးအမ ျဖစ္ေလသည္။ တခုေတာ့႐ွိသည္။ ဘိကၡဳႏွင့္ ဘိကၡဳနီ (ရဟန္းႏွင့္ ရဟန္းမ) တို႔အတြက္ လိုက္နာက်င့္သံုးရန္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒကို ေပါင္းၿပီး '၀ိနယပိဋက' အျဖစ္ျဖင့္ သတ္မွတ္ထားသည့္နည္းတူ လူ၀တ္ေၾကာင္မ်ားအတြက္မူ တသီးတျခား ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းတို႔ကို တေပါင္းတစည္းတည္း သတ္မွတ္ထားျခင္းမူကား မ႐ွိေပ။ တိပိတဋက၌ 'သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္' အမည္ျဖင့္႐ွိေသာ အဆံုးအမ ဥပေဒသမ်ားသည္ လူ၀တ္ေၾကာင္တို႔၏ ၀ိနည္းစည္းကမ္း ျဖစ္ေလသည္။ ထို၀ိနည္းစည္းကမ္းကို ထိုေခတ္ လူ႔ေလာက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို စံျပအျဖစ္ျပဳ လုပ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခ်က္ဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။
မိမိတို႔၏ သားသမီးမ်ား အဖတ္မတင္ေသာ မိဘမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ သားသမီးမ်ားအား မေကာင္းသည့္ နာမည္တခုခုကို မွည့္ထားတတ္ၾကသည္။ ယင္းသို႔ မွည့္ထားျခင္းအားျဖင့္ ယမမင္း (ေသမင္း) ၏ တမန္မ်ားသည္ ထို ကေလကေခ် ကေလးသူငယ္မ်ားအား အမႈမဲ့ အမွတ္မဲ့ေနသည္ဟု အယူ႐ွိၾကသည္။ ငေခြး ၀က္မ စသည့္ အမည္မ်ားမွာ ထိုကဲ့သို႔ သေဘာ႐ွိေသာ အမည္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဗုဒၶ၏ လက္ထက္ေတာ္အခါကလည္း ထိုကဲ့သို႔ေသာ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အမည္နာမမ်ားကို မွည့္ေလ့မွည့္ထ ႐ွိေလသည္။ သူေဌးတဦးသည္ မိမိသားအား အသက္႐ွည္ေစရန္အတြက္ သိဂၤါလ (ေတာေခြး) ဟု အမည္ေပးထားေလ၏။ သိဂၤါလအား ဗုဒၶတရားေဟာၾကားသည့္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ အျဖစ္အပ်က္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။
အခါတပါး၌ ဘုရား႐ွင္သည္ ရာဇၿဂိဳဟ္႐ွိ ႐ွဥ့္နက္တို႔ကို အစာေကၽြးရာျဖစ္ေသာ ေ၀ဠဳ၀န္ေတာ၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူ၏။
ထိုအခ်ိန္၌ သိဂၤါလအမည္႐ွိေသာ သူႂကြယ္သားသည္ မနက္ေ၀လီေ၀လင္း အခ်ိန္ကပင္ ထ၍ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႔ျပင္သို႔ ထြက္ၿပီးလွ်င္ စိုစြတ္ေသာအ၀တ္၊ စိုစြတ္ေသာ ဆံပင္ျဖင့္ လက္အုပ္ခ်ီလ်က္၊ အေရွ႔အရပ္မ်က္ႏွာ၊ ေတာင္အရပ္မ်က္ႏွာ၊ အေနာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊ ေျမာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊ ေအာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊ အထက္အရပ္မ်က္ႏွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး အျပားျပားေသာ အရပ္မ်က္ႏွာတို႔ကို ႐ွိခိုးေလသည္။
ထိုအခ်ိန္၌ ဘုရား႐ွင္သည္ နံနက္ခင္းအခ်ိန္ သဃၤန္းကို ၀တ္႐ံုလ်က္ သပိတ္ သဃၤန္းကို ေဆာင္ယူခဲ့ၿပီးလွ်င္ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႔အတြင္းသို႔ ဆြမ္းအလို႔ငွာ ၀င္ေတာ္မူေလ၏။ ဘုရား႐ွင္သည္ အရပ္မ်က္ႏွာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ႐ွိခိုးေနေသာ သူႂကြယ္သား သိဂၤါလအား ေတြ႔ရ၍ မိန္႔ေတာ္မူေလ၏။
"သူႂကြယ္သား၊ နံနက္ေစာေစာထၿပီး သင္ ဘာကို ႐ွိခိုးေနသနည္း....."
"အ႐ွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္၏ဖခင္သည္ ေသခါနီးကာလ၌ တပည့္ေတာ္အား 'ခ်စ္သား အရပ္မ်က္ႏွာမွားကို ႐ွိခိုးေလာ့' ဟု မွာခဲ့ပါ၏။ သို႔ျဖစ္၍ ျမတ္စြာဘုရား၊ တပည့္ေတာ္သည္ ဖခင္၏ စကားကို အေလးအျမတ္ျပဳလ်က္၊ ျမတ္ႏိုးလ်က္၊ ပူေဇာ္လ်က္ ေစာေစာကပင္ ထကာ ႐ွိခိုးေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္"
"သူႂကြယ္သား၊ ျမတ္ေသာသူ (အရိယ) တို႔၏ တရားဓမၼ၌ ထိုကဲ့သို႔ အရပ္မ်ားႏွာ ေျခာက္ပါးကို ႐ွိခိုးသည္ဟု မ႐ွိေပ"
"အ႐ွင္ဘုရား၊ ထိုသို႔ မ႐ွိခိုးအပ္လ်င္ ျမတ္ေသာသူတို႔၏ တရားဓမၼ၌ အရပ္မ်က္ႏွာ ေျခာက္ပါးကို ဘယ္ကဲ့သို႔ ႐ွိခိုးအပ္ပါသနည္း။ ျမတ္ေသာသူတို႔၏ တရားဓမၼ၌ အရပ္မ်က္ႏွာ မ်ားကို ႐ွိခိုးပံု႐ွိခိုးနည္းကို တပည့္ေတာ္အား ေဟာေျပာေတာ္မူပါေလာ့...."
ဗုဒၶသည္ သိဂၤါလအား ေဟာျပေလသည္။
အၾကင္သူသည္ ေသရည္ ေသာက္ေဖာ္ေသာက္ဖက္ျဖစ္၏။ မ်က္ေမွာက္၌ ခ်စ္ခင္သူ မိတ္ေဆြ ျဖစ္၏။ ထိုသူသည္ မိတ္ေဆြ မမည္ေပ။
အၾကင္သူသည္ အေၾကာင္းကိစၥၾကံဳလာေသာ္ (အေရးကိစၥေပၚလာေသာ) အေဖာ္သဟဲ ျဖစ္၏။ ထိုသူသည္ မိတ္ေဆြ ျဖစ္၏။
ေနျမင့္ေအာင္ အိပ္ျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ သူတပါး မယားကို က်ဴးလြန္ျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ ရန္စပြါးမ်ားျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ အက်ိဳးမဲ့ျပဳျခင္း သည္လည္းေကာင္း၊ မေကာင္းေသာ အေပါင္းအေဖာ္႐ွိသူ သည္လည္းေကာင္း၊ အလြန္တရာ ကပ္ေစးႏွဲျခင္း သည္ လည္းေကာင္း၊ ယင္းေျခာက္ပါးသည္ လူကို ပ်က္စီးေစတတ္၏။
မေကာင္းေသာအေဆြခင္ပြန္း ႐ွိသူသည္ လည္းေကာင္း၊ မေကာင္းေသာ အက်င့္၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ေသာသူသည္ လည္းေကာင္း၊ ဤေလာကမွလည္းေကာင္း၊ တမလြန္ေလာကမွ လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္ပါးေသာေလာကမွ ပ်က္စီးေလွ်ာက်တတ္ေပ၏။
ေလာင္းကစားျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ မိန္းမလိုက္စားျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ ေသရည္ေသရက္ ေသာက္စားျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ ကျခင္း သီဆိုျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ ေန႔အခါ အိပ္ျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ အခါမဲ့၌ ခရီးသြားျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ မေကာင္းသူတို႔အား အေဆြခင္ပြန္းဖြဲ႔ျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ အလြန္တရာ ကပ္ေစးႏွဲျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ ယင္းေျခာက္ပါးသည္ လူကို ပ်က္စီးေစတတ္၏။
အၾကင္သူတို႔သည္ ေႂကြအံေလာင္းကစားျခင္းကို ျပဳၾက၏။ ေသရည္ေသရက္ကို ေသာက္၏။ သူတပါး သားမယားတို႔အား ျပစ္မွားက်ဴးလြန္ၾက၏။ သူယုတ္မာတို႔အား မွီ၀ဲဆည္းကပ္၏။ ပညာ႐ွိတို႔အား မမွီ၀ဲမဆည္းကပ္။ ထိုသူတို႔သည္ လဆုတ္ပကၡ လမင္းထက္ ဆုတ္ယုတ္ေပ၏။
အၾကင္သူသည္ ေသေသာက္က်ဴး၏။ ပစၥည္းမ႐ွိ ဆင္းရဲ၏။ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့လ်ာ့ေန၏။ ထိုသူသည္ ေရ၌႐ွိေသာ ေလွကဲ့သို႔ ေႂကြးထဲတြင္ နစ္ျမဳပ္သြားရ၏။ ထိုသူသည္ လ်င္ျမန္စြာ မိမိကိုယ္ကို ဆင္းရဲပင္ပန္းေအာင္ လုပ္ေန၏။
ေန႔၌ အိပ္ေလ့႐ွိေသာ၊ ည၌ထေလ့မ႐ွိေသာ၊ အခါခပ္သိမ္း မူးယစ္ေနေသာ ကာမဂုဏ္ လိုက္စားသူသည္ အိမ္ေထာင္ဦးစီး မျပဳလုပ္ႏိုင္ေပ။
ေအးလြန္းသည္ဟု လည္းေကာင္း၊ ပူလြန္းသည္ဟု လည္းေကာင္း၊ မိုးခ်ဳပ္လြန္းသည္ဟု လည္းေကာင္း၊ အေၾကာင္းျပသူသည္ ဥစၥာပစၥည္း လက္မဲ့ျဖစ္ရတတ္၏။ အၾကင္သူသည္ အလုပ္ကို လုပ္ရာ၌ အေအးအပူကို ျမက္ထက္ပိုၿပီး အမႈမထား။ ထိုသူသည္ ခ်မ္းသာသုခ လက္မလြတ္ရေပ။
သူတပါးပစၥည္း ယူတတ္ေသာ မိတ္ေဆြသည္လည္းေကာင္း၊ အေျပာသာ႐ွိၿပီး လက္မပါေသာ မိတ္ေဆြသည္ လည္းေကာင္း၊ အႀကိဳက္လိုက္ၿပီးေျပာေသာ မိတ္ေဆြသည္ လည္းေကာင္း၊ ေသရည္ေသရက္ ေသာက္ေဖာ္ေသာက္ဖက္ မိတ္ေဆြသည္ လည္းေကာင္း၊ ယင္းေလးဦးတို႔သည္ မိတ္ေဆြစစ္ မဟုတ္ကုန္။ ယင္းအခ်က္ကို သိ႐ွိၿပီးလွ်င္ ပညာ႐ွိေသာ ေယာက်္ားသည္ အႏၱရာယ္႐ွိေသာ လမ္းခရီးကဲ့သို႔ ၎တို႔အား အေ၀းက ေ႐ွာင္ၾကဥ္သင့္ ေလသည္။
သိဂၤါလသည္ ဖခင္ေျပာၾကား မွာထားခ်က္အရ အရပ္မ်က္ႏွာေျခာက္ပါးကို ႐ွိခိုးသည့္အက်င့္ကို က်င့္ၾကံျပဳလုပ္သည္။ ဗုဒၶသည္ သိဂၤါလအား ႐ွိခိုးပူေဇာ္ရသည့္ အရပ္မ်က္ႏွာသစ္ ေျခာက္ပါးကို ေဟာေျပာေတာ္မူသည္။ ၎တို႔အနက္ (၁) အေ႐ွ႔အရပ္ မ်က္ႏွာသည္ အမိအဖ ျဖစ္ကုန္၏။ (၂) ေတာင္အရပ္မ်က္ႏွာသည္ ဆရာသမား ျဖစ္ကုန္၏။ (၃) အေနာက္မ်က္ႏွာသည္ သားႏွင့္မယား ျဖစ္ကုန္၏။ (၄) ေျမာက္အရပ္မ်က္ႏွာ သည္ အေဆြခင္ပြန္းတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ (၅) ေအာက္အရပ္မ်က္ႏွာသည္ ေက်းကၽြန္ႏွင့္ အလုပ္သမားတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ (၆) အထက္အရပ္မ်က္ႏွာသည္ သမဏျဗဟၼာဏတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။
၁။ ယင္း အရပ္မ်က္ႏွာေျခာက္ပါးကို ႐ွိခိုး၀တ္ျပဳမႈတည္းဟူေသာ အသြင္ျဖင့္ လူလူခ်င္း ဘယ္လို၀တၱရားမ်ား ထား႐ွိအပ္သည္ ဆိုသည္ကို ဗုဒၶက ၫႊန္ျပေတာ္မူသည္။ မိဘအား အဘယ္ေၾကာင့္ လုပ္ေကၽြးျပဳစုအပ္သနည္း ဆိုလွ်င္၊ မိဘတို႔သည္ ငါ့အား ေမြးျမဴေစာင့္ေ႐ွာက္ ၾက၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ငါသည္ သူတို႔အား ေမြးျမဴေစာင့္ေ႐ွာက္အပ္၏။ သူတို႔သည္ ငါ့အမႈကိစၥကို ျပဳလုပ္ေပး၏။ ထို႔ေၾကာင့္ သူတို႔၏ အမႈကိစၥကို ငါျပဳလုပ္ေပးအပ္၏။ သူတို႔သည္ အမ်ိဳး အႏြယ္ကို တည္တံ့ေအာင္ လုပ္ၾကကုန္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ငါသည္ အမ်ိဳးအႏြယ္ကို တည္တံ့ေအာင္ လုပ္အ့ံ၏။ သူတို႔သည္ ငါ့အား အေမြေပး၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ငါသည္ အေမြခံထိုက္ေအာင္ ျပဳလုပ္အပ္၏။
ဤကဲ့သို႔ ငါးပါးသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးအပ္သည့္ မိဖတို႔သည္ သားသမီး အေပၚ၌ ငါးပါးေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကကုန္၏။ (၁) မေကာင္းမႈမွ တားျမစ္၏။ (၂) ေကာင္းမႈ၌ စိတ္၀င္စားေစ၏။ (၃) အတတ္ပညာကို သင္ၾကားေပး၏။ (၄) သင့္ေလ်ာ္ေသာ မိန္းမႏွင့္ ထိမ္းျမားေပး၏။ (၅) သင့္ေလ်ာ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အခ်ိန္၌ အေမြဥစၥာကို အပ္ႏွင္း၏။ သူႂကြယ္သား၊ ယင္း ငါးမ်ိဳးတို႔ေၾကာင့္ သားသမီးတို႔က မိဖတည္းဟူေသာ အေ႐ွ႔မ်က္ႏွာကို ၀တ္ျပဳအပ္ေပ၏။ ယင္းကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္လွ်င္ ထိုအေ႐ွ႔အရပ္သည္ လံုျခံဳ၏။ ၿငိမ္းခ်မ္း၏။ ေဘးကင္း၏။
၂။ ေနရာမွထၿပီး ခရီးဦးႀကိဳျပဳျခင္း၊ ဆည္းကပ္ခစားျခင္း၊ စကားကိုနာယူျခင္း၊ အတတ္ ပညာကို ႐ိုေသစြာ သင္ၾကားေလ့က်င့္ျခင္းမ်ားျဖင့္ ဆရာသမားမ်ားအား လုပ္ေကၽြးျပဳစု အပ္ေပ၏။
၃။ မယားအား ျပဳစုလုပ္ေကၽြးနည္းမ်ားကာ ျမတ္ႏိုးျခင္း၊ မထီမဲ့ျမင္ မျပဳျခင္း၊ သူတပါး သားမယားကို မပစ္မွားျခင္း၊ ပစၥည္းဥစၥာကို လႊဲအပ္ျခင္း၊ အ၀တ္တန္ဆာကို ေပးျခင္းတို႔ျဖစ္ ၾက၏။ ယင္းသို႔ ျပဳလုပ္လွ်င္ မယားသည္ အိမ္မႈကိစၥကို ေကာင္းစြာ ၾကည့္႐ႈ၏။ အေစခံမ်ားလည္း ပိပိရိရိ ေနၾကကုန္၏။ မယားကိုယ္တိုင္ကလည္း ေလာ္လည္ေဖာက္ျပားျခင္း ႐ွိမည္မဟုတ္ေပ။ စုေဆာင္းသိုမွီးထားေသာ ပစၥည္းဥစၥာကို ေစာင့္ေ႐ွာက္၏။ အားလံုးေသာ အလုပ္ကိစၥတို႔၌ ပ်င္းရိၿငီးေငြ႔ျခင္း မ႐ွိ။
၄။ မိတ္ေဆြမ်ားအား ျပဳစုလုပ္ေကၽြးနည္းကား ေပးကမ္းစြန္႔ၾကဲျခင္း၊ ခ်စ္ဖြယ္ေသာ စကားကို ဆိုျခင္း၊ အလုပ္ကိစၥတြင္ ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးျခင္း၊ မိမိႏွင့္ တန္းတူဆက္ဆံျခင္း၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ၾကကုန္၏။ ယင္းသို႔ ျပဳလုပ္လွ်င္ ထိုမိတ္ေဆြသည္ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေ႐ွာက္၏။ သတိေမ့ေလ်ာ့ေနသည့္အခါ၌ ဥစၥာပစၥည္းကို မဆံုးေအာင္ လုပ္ေပး ၏။ ေဘးအႏၱရာယ္ေပၚလာသည့္အခါ၌ အကူအညီေပး၏။ ဒုကၡေရာက္သည့္အခါ၌ စြန္႔ပစ္ မသြားေပ။ ဤကဲ့သို႔ မိတ္ေဆြမ်ိဳး႐ွိေသာ ေယာက်္ားမ်ားအား လူတို႔သည္ ျမတ္ႏိုးပူေဇာ္ၾက ကုန္၏။
၅။ ထိုေခတ္အခါက ကၽြန္ပ္တို႔ႏိုင္ငံမွ လူထုမ်ားစြာေသာ အစိတ္အပိုင္းမွာ ေက်းကၽြန္ႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ မ်ားစြာေသာ ေယာက်္ားႏွင့္ မိန္းမမ်ားမွာ ကၽြန္၊ ကၽြန္မမ်ားအျဖစ္ႏွင့္ ပစၥည္းတစံုတရာကဲ့သို႔ အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳလုပ္ျခင္း ခံၾကရ၏။ ယခုေခတ္တြင္ ေက်းကၽြန္စနစ္ကို လူတို႔သည္ ႏွာေခါင္း႐ႈံ႔ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ႏွစ္ေပါင္းတရာ ေက်ာ္ မတိုင္မီကေလးကပင္ ကၽြန္ပ္တို႔ေဒသ၌ ေက်းကၽြန္စနစ္သည္ အထင္အ႐ွား ႐ွိခဲ့ေပသည္။ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ေက်ာ္ကမူ ေက်းကၽြန္စနစ္အသြင္သည္ ထို႔ထက္ပင္ ဆိုး၀ါးေပလိမ့္မည္ ဆိုသည္မွာ သံသယျဖစ္ဖြယ္မ႐ွိေပ။ တူညီမွ်တမႈကို ျဖန္႔ျဖဴးေဟာၾကား ေတာ္မူေသာ ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶ၏တပည့္တပန္း ရဟန္းတို႔သည္ ေက်းကၽြန္မ်ား၊ ေက်းကၽြန္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္မႈကို အမွႏ္ပင္ အာ႐ံုစူးစိုက္ခဲ့ေလသည္။ သို႔ရာတြင္ လူေပါင္းမ်ားစြာတို႔၏ ကုေဋကုဋာ စည္းစိမ္မ်ားမွာ ေက်းကၽြန္မ်ားထားျခင္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေန၏။ ေက်းကၽြန္စနစ္ကို ကိုင္လႈပ္လိုက္လွ်င္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ဂယက္ထလာေပလိမ့္မည္။ ဘုရင္ဗိမိၺသာရသည္ ကၽြန္တေယာက္ ရဟန္းျပဳသြားေသာအခါ ယင္းအႏၱရာယ္ကို ဗုဒၶအား ေလွ်ာက္ထားေျပာျပ ေလသည္။ ထိုအခါ ဗုဒၶက ေက်းကၽြန္အျဖစ္က မလြတ္ေသးသူအား သံဃာေဘာင္သို႔ မသြတ္သြင္းရန္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ေတာ္မူလိုက္၏။ ဗုဒၶသည္ ေက်းကၽြန္စနစ္ကို မဖယ္႐ွားႏိုင္ခဲ့ ေပ။ သို႔ရာတြင္ ေက်းကၽြန္တို႔အား ေကာင္းမြန္စြာ ဆက္ဆံသင့္ေၾကာင္းကိုမူ ၫႊန္ၾကားေတာ္မူ ေလသည္။
သူႂကြယ္သား၊ ငါးပါးေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ အ႐ွင္သခင္သည္ ေက်းကၽြန္အလုပ္သမား တည္းဟူေသာ ေအာက္အရပ္မ်ာက္ႏွာကို ျပဳစုအပ္ေပသည္။ (၁) စြမ္းအား႐ွိသေလာက္ သာလ်င္ အလုပ္ကို ခိုင္းေစျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ (၂) ထမင္းရိကၡာကို ေပးျခင္းျဖင့္လည္း ေကာင္း၊ (၃) မက်န္းမာသူအား ျပဳစုျခင္းလည္းေကာင္း၊ (၄) ေကာင္းေသာ အရသာ႐ွိသည့္ အရာ၀တၳဳမ်ားကို ေပးျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ (၅) အခါ အားေလ်ာ္စြာ အားလပ္ခြင့္ေပးျခင္း ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဤ ငါးမ်ိဳးျဖင့္...... ျပဳစုအပ္သည္႐ွိေသာ္ ေက်းကၽြန္အလုပ္သမားတို႔သည္ ငါးပါးေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ အ႐ွင္သခင္အား ေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကကုန္၏။ (၁) အ႐ွင္သခင္ထက္ အရင္ အိပ္ရာမွ ထၾကကုန္၏။ (၂) အ႐ွင္သခင္အိပ္ၿပီးမွ အိပ္ၾကကုန္။ (၃) ေပးသည္ကိုသာ ယူၾကကုန္၏။ (၄) အလုပ္ကိစၥမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာ ျပဳလုပ္ၾကကုန္၏။ (၅) အ႐ွင္သခင္၏ ဂုဏ္သတင္းကို ျဖန္႔ျဖဴးၾကကုန္၏။
စြမ္းအား႐ွိသေလာက္ အလုပ္ကို ခိုင္းေစျခင္း၊ အစာရိကၡာကို ေပးကမ္းျခင္း၊ မက်န္းမာေသာအခါ၌ ျပဳစုျခင္း၊ အခါအားေလ်ာ္စြာ အားလပ္ခြင့္ေပးျခင္း၊ အရသာ႐ွိေသာ အစားအစာမ်ားကို ေပးကမ္းျခင္း၊ ယင္းအျပဳအမူမ်ားသည္ ေက်းကၽြန္မ်ားအေပၚ၌ ႀကီးစြာေသာ ေထာက္ထားငဲ့ညႇာျခင္း၊ အက်ိဳးျပဳျခင္းေပတည္း။ ဗုဒၶ၏၀ါဒသည္ ေက်းကၽြန္ဘ၀၏ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္မႈကို အေတာ္ခပ္မ်ားမ်ား ယုတ္ေလ်ာ့အားေပ်ာ့ေစသည္မွာကား ယံုမွားဖြယ္ မ႐ွိေပ။
၆။ သမဏျဗဟၼဏ (ရဟန္း-ပညာ႐ွိ) တို႔အား ျပဳစုနည္းကို ဗုဒၶက ဤသို႔ ၫႊန္ျပထား သည္။ ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ ႏွလံုးျဖင့္ ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာအျပဳအမူကို ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အလွဴခံမ်ားအတြက္ တံခါးကို ဖြင့္ထားျခင္း၊ စားေသာက္ဖြယ္တို႔ကို ေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္းမ်ား သည္ သမဏ ျဗာဟၼဏတို႔အား ျပဳစုျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ဗုဒၶသည္ လူ၀တ္ေၾကာင္မ်ားအတြက္ ယင္း တာ၀န္၀တၱရားထူးမ်ားကို ေဟာေျပာေတာ္ မူေလသည္။

[ 'ရာဟုလာသံကိစၥည္း' ရဲ႔ 'မဟာမာန၀ဗုဒၶ' ကို 'ပါရဂူ' ဘာသာျပန္တဲ့ 'မဟာလူသားဗုဒၶ' စာအုပ္၊ ပဥၥမအႀကိမ္ ပံုႏွိပ္ျခင္း၊ ၂၀၀၃ က ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။]