ဂ်ဴးႏွင့္အင္တာဗ်ဴး {ဒုတိယပိုင္း}ေရးသူ- ဟိန္းလတ္

ဟိန္းလတ္။ ။ အႏုပညာဆိုတာ တန္ဘိုး မျဖစ္စေကာင္းပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေမးပါရေစ။ ဆရာမအေနနဲ႔ စာေပေရးသားမႈေၾကာင့္ ရတဲ့ဥာဏ္ပူေဇာ္ခဟာ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ထိုက္ထိုက္ တန္တန္ ရတယ္ထင္ပါသလား။

ဂ်ဴး။ ။ ဥာဏ္ပူေဇာ္ခဆိုတဲ့ေနရာမွာ ၀တၳဳတိုကို ေျပာတာလား၊ လံုးခ်င္း၀တၳဳကို ေျပာတာလား။

ဟိန္းလတ္။ ။ လံုးခ်င္းေပါ့။

ဂ်ဴး။ ။ ဟာ.... အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ့ေမးခြန္းက ကၽြန္မနဲ႔ ထုတ္ေ၀သူကို ရန္တိုက္ ေပးလိုက္တာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မ အမွန္အတိုင္းေျဖပါ့မယ္။
ကၽြန္မလံုးခ်င္း သံုးအုပ္စီစဥ္ၿပီးၿပီ။ 'အမွတ္တရ၊ ရာဇ၀င္ထဲမွာေမာင့္ကိုထားရစ္ခဲ့၊ ၾကာေတာ့သည္လည္းေမာင့္စကား' ေနာက္ႏွစ္အုပ္ကထားပါေတာ့၊ ကၽြန္မေတာင္းတဲ့ ပမာဏ အတိုင္း ေပးတာပါ။ 'အမွတ္တရ' က်ေတာ့..... အုပ္ေရ စုစုေပါင္းနဲ႔တြက္ရင္ ကၽြန္မရတဲ့ေငြက နည္းမ်ားနည္းသလားလို႔ တြက္မိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါကလည္း ကၽြန္မရဲ႔ အားနာတတ္တဲ့ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ပါ....။ ဒါေတြ အ႐ွည္မေျပာေတာ့ဘူးေနာ္...။ ၿပီးလဲၿပီးသြားခဲ့ၿပီ၊ သိပ္အ ေရးပါတဲ့အခ်က္ေတြလည္း မဟုတ္ပါဘူး။


ဟိန္းလတ္။ ။ တခ်ိဳ႔ စူပါစာေရးဆရာေတြက သူ႔၀တၳဳကို မဂၢဇင္းထဲမွာ ေဖာ္ျပရင္ ဘယ္ပန္းခ်ီဆရာနဲ႔မွ၊ ေအာ့ဖ္ဆက္ဘယ္ႏွစ္ေရာင္နဲ႔မွ၊ ေငြဘယ္ေလာက္ႀကိဳေပးမွ စသျဖင့္ ေျပာတတ္ၾကတယ္။ အဲဒါေတြကို ဆရာမ ဘယ္လိုသေဘာရသလဲ။

ဂ်ဴး။ ။ ကၽြန္မဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလိုမလုပ္ဘူး။ စဥ္းစားၾကည့္ေလ....။ ဒါအယ္ဒီတာရဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ၀င္စြက္ဖက္တာ မဟုတ္ဘူးလား။ ၀တၳဳသ႐ုပ္ေဖာ္ပံုဟာ ၀တၳဳကို အေရာင္ႂကြ တက္လာေစတာေတာ့ ကၽြန္မ၀န္ခံတယ္။ ဒါေပမဲ့ အယ္ဒီတာေတြဟာ သင့္ေတာ္မဲ့ ပန္းခ်ီဆရာ ကို သူ႔ပညာနဲ႔ ေ႐ြးႏိုင္စြမ္း႐ွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါသူတို႔ တာ၀န္ပဲ။ ကၽြန္မတို႔ တာ၀န္က ကိုယ့္စာကို ကိုယ္ စိတ္တိုင္းက်ဖို႔ပဲ မဟုတ္ဘူးလား။ ေငြကိစၥကိုေတာ့ ကၽြန္မ မေျပာလိုပါဘူး။ စာေရးဆရာတဦးစီမွာ သူ႔ Problem နဲ႔သူ ႐ွိမွာပဲေလ။

ဟိန္းလတ္။ ။ ဆရာမက ဆရာ၀န္ဆိုေတာ့ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ၀န္ထမ္းျဖစ္ေတာ့မွာပဲ၊ ဆရာႀကီးတဦးက ေျပာဖူးတယ္ေလ။ ႏုႏုရည္(အင္း၀)ဟာ အမႈထမ္းမလုပ္ပဲ၊ စာပဲဖိေရးလို႔ ထူးခၽြန္လာတာ၊ ဘာညာ။ ေမာင္စိန္၀င္း(ပုတီးကုန္း)လဲ အလုပ္က ထြက္ရင္ ပိုေကာင္းမယ္၊ ဘာညာ။ ခုဆို ေမာင္စိန္၀င္းလဲ အလုပ္က ထြက္ခဲ့ၿပီ ၾကားတယ္။ ဆရာမေကာ ၀န္ထမ္းမလုပ္ပဲ စာခ်ည္းသက္သက္ေရးမလား။ ဒီအယူအဆကို လက္ခံပါ့မလား။

ဂ်ဴး။ ။ တျခား၀န္ထမ္းေတြအတြက္ေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး၊ ဆရာ၀န္တေယာက္ အေနနဲ႔ေတာ့ သူ႔ရဲ႔လြတ္လပ္မႈဟာ ၀န္ထမ္းျဖစ္မႈ မျဖစ္မႈေပၚမွာ မူတည္မေနဘူး။ သာမန္ အားျဖင့္ ဆရာ၀န္ျဖစ္လာရင္ သူ႔မွာ လူနာဆိုတာ ႐ွိလာတယ္။ လူနာကို စမ္းသပ္ကုသတာဟာ သူတို႔ရဲ႔ ပညာပဲျဖစ္တယ္။ ကိုယ့္ပညာကိုယ္ အေရာင္တင္ဖို႔အတြက္၊ စီးပြါးေရးအတြက္ စသည္ျဖင့္ေပါ့ေလ။ အားလံုးလိုလို ကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္း ထားၾကတာပဲ။ အားလပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ စာေရးတယ္။ သာမန္သေဘာေပါ့။ ၀န္ထမ္းျဖစ္သြားရင္ အဲဒီဆရာ၀န္ဟာ မနက္ ၉ နာရီက ညေန ၄ နာရီအထိ ေဆး႐ံုမွာ ေသခ်ာေပါက္ ေနရမယ္။ ညေနတာ၀န္႐ွိရင္ ညေနတာ၀န္ ယူရမယ္။ ညတာ၀န္႐ွိရင္ ညတာ၀န္ ယူရမယ္။ ကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္းမွာေကာ လြတ္လပ္မယ္ ထင္သလား။ မထင္နဲ႔ဆရာ။ အနည္းဆံုး ကၽြန္မအတြက္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္မဆိုရင္ ကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္းဟာ အိမ္နဲ႔ တဆက္ထဲပဲ၊ ကၽြန္မဆိုင္းဘုတ္ေရးထားတယ္။ နံနက္ ၈ နာရီမွ ေန႔လည္ ၁၂ နာရီအထိ။ ညေန ၆ နာရီမွ ည ၈ နာရီအထိလို႔ ဒါေပမဲ့ လူနာဆိုတာ ေ၀ဒနာသည္ပဲ၊ သူတို႔ ေ၀ဒနာ ခံစားရတဲ့အခ်ိန္ လာမွာပဲ။ ညသန္းေခါင္လည္း လာႏိႈးတတ္တာပဲ။ မနက္ ၄နာရီလည္း လာႏိႈးတတ္တာပဲ။ ကိုယ္႐ွိေနလ်က္နဲ႔ ႐ွိေနတာကို သိလ်က္နဲ႔ အခ်ိန္တိက်ဖို႔ တြက္ကပ္ေနလို႔ ဘယ္ျဖစ္မလဲ...... ေနာ္။
ေန႔လည္ ထမင္းစာခ်ိန္မွာလဲ အသည္းအသန္ လူနာလာလို႔ ထမင္းကို ရပ္ထားလိုက္ရ တာေတြ ႐ွိတာပဲ၊ ဒီေတာ့ ဘာထူးမွာလဲ။ ၀န္ထမ္းျဖစ္လဲ ဒီေလာက္အတိုင္းအတာပဲ။ မျဖစ္လဲ ဒီေလာက္အတိုင္းအတာပဲ။ တျခား၀န္ထမ္းေတြက်ေတာ့ ႐ံုးခ်ိန္ ၿပီးဆံုးသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ လြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္အ၀႐ွိတယ္။ ပိုၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖန္တီးေရးသားႏိုင္ေအာင္ ၀န္ထမ္းဘ၀ကို စြန္႔လႊတ္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တာပါပဲ။

ဟိန္းလတ္။ ။ ရင္ခုန္သံ အမွတ္တစ္မွာ ဂ်ဴးဘာသာေဗဒ ဆိုၿပီး ဖတ္ရတယ္။ ေ႐ွ႔လ ဆက္ဖတ္ပါဆိုၿပီး ခုေတာ့ မေတြ႔ရေတာ့ဘူး။ ဂ်ဴးဘာသာေဗဒကို ဆရာမအေနနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ ႐ွင္းျပရင္ ေကာင္းပါမယ္။

ဂ်ဴး။ ။ ကၽြန္မက ဒီကိစၥမွာ ဘာမွမသိလိုက္တဲ့ အျပင္လူသက္သက္ပါ။ ကၽြန္မသိရ သေလာက္ေတာ့ တင္ထုတ္စာေစာင္တခုအတြက္ အယ္ဒီတာႏွစ္ဦးက ဆရာႀကီး ဒဂုန္တာရာဆီ သြားခ်ဥ္းကပ္တယ္လို႔ ေျပာတာပဲ။ အဲဒီမွာ ဆရာႀကီးကလဲ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ႀကိဳးစားၿပီး ေျဖေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစာေစာင္ မထြက္ျဖစ္ဘူး။ တႏွစ္ေလာက္ၾကာမွ ရင္ခုန္သံမဂၢဇင္းမွာ ပါလာတယ္တဲ့။ ေ႐ွ႔လဆက္ရန္ဆိုေပမဲ့ ေနာက္လ မပါလာဘူး။ စဥ္းစားၾကည့္ရသေလာက္ေတာ့ ဆရာႀကီးဆီက သူတို႔ ဒီေလာက္ပဲ ရခဲ့လို႔လား မသိပါဘူး။

ဟိန္းလတ္။ ။ ဂ်ဴးဘာသာေဗဒ ဆိုတာေရာ ဘယ္သူေပးလိုက္တဲ့ နာမည္လဲ ဆရာမသိလား။

ဂ်ဴး။ ။ ဆရာႀကီးေပးတဲ့ နာမည္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ ျဖစ္ႏိုင္တာကေတာ့ ဆရာႀကီးက တခ်ိန္တုန္းက မိႈင္းေဗဒဆိုၿပီး တခါေရးဘူးေတာ့ အယ္ဒီတာေတြကလည္း ဆရာႀကီးရဲ႔ စကားအသံုးနဲ႔ ဆင္တူေအာင္ ဂ်ဴးဘာသာေဗဒလို႔ ေရးလိုက္တာနဲ႔တူတယ္။

ဟိန္းလတ္။ ။ 'အမွတ္တရ' ၀တၳဳထဲက ဇာတ္၀င္ခန္းမွာပါတဲ့ အိမ္ကေလးကို မႏၱေလးက လူေတြက သြား,သြား႐ွာၾကတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။ ဟုတ္ပါသလား။

ဂ်ဴး။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ ကၽြန္မၾကားပါတယ္။

ဟိန္းလတ္။ ။ ႐ွားေလာ့ဟုမ္းရဲ႔အိမ္ကို အဂၤလန္မွာ လူေတြ႐ွာသလို ျဖစ္မွာေပါ့။

ဂ်ဴး။ ။ အံမယ္ ႐ွားေလာ့ဟုမ္းရဲ႔ အိမ္ကို သူတို႔ ေတြ႔, မေတြ႔ေတာ့ မသိဘူး။ ကၽြန္မ ၀တၳဳထဲက အိမ္ကေလးကိုေတာ့ သူတို႔ ေတြ႔သတဲ့။ ကၽြန္မ သတင္း ျပန္ၾကားရပါတယ္။

ဟိန္းလတ္။ ။ အခု ၀တၳဳသစ္မွာေတာ့ အဲဒီလို အမွတ္တရျဖစ္စရာ အိမ္ေတြဘာေတြ ေတြ႔ပါေသးသလား။

ဂ်ဴး။ ။ ကၽြန္မထံုးစံအရ ၿမိဳ႔၊ လမ္း၊ နာမည္ေတြကို အျပင္ေလာကအတိုင္း ေရးတတ္ပါ တယ္။ အိမ္နံပါတ္ ဘာညာ မပါပါဘူး။ အခု၀တၳဳမွာလည္း အဲဒီလို ခပ္ဆန္ဆန္ပါဘဲ။ တိုက္ခန္းေလးတခုေပါ့။

ဟိန္းလတ္။ ။ 'ၾကာေတာ့သည္လည္းေမာင့္စကား' ၀တၳဳသစ္ ထြက္ေတာ့မယ္လို႔ သတင္းစာထဲမွာ ေၾကာ္ျငာပါတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီ၀တၳဳနဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ ေၾကာျငာတဲ့ သေဘာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ ၀တၳဳျဖစ္ေပၚလာပံုေလး နည္းနည္းေလာက္ ေျပာျပပါလား။

ဂ်ဴး။ ။ အဲဒီ၀တၳဳက ဖန္တီးရာမွာ ကၽြန္မငယ္စဥ္နဲ႔ အ႐ြယ္ေရာက္ခါစ ဘ၀တေလွ်ာက္လံုးမွာ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ စိတ္ဆႏၵ၊ ႀကိဳးစားမႈ၊ ေအာင္ျမင္မႈ၊ ဆံုး႐ႈံးမႈေတြအေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ေရးထားပါတယ္။ အစစအရာရာ အတတ္ႏိုင္ဆံုး အျပင္ေလာကနဲ႔ သ႐ုပ္တူ အခ်က္အလက္မွန္ေတြ အေပၚကေန တဆင့္ပြါးယူတယ္။ လိုေနတာေတြ ျဖည့္တယ္။ အစီအစဥ္က်မႈရဲ႔ အျပင္ဘက္မွာ ႐ွိတယ္လို႔ ထင္တာေတြ ျဖဳတ္ခ်တယ္။ ဒီေလာက္ဆို ရၿပီလား ဆရာ။

ဟိန္းလတ္။ ။ ၀ါရင့္စာေပ ေ၀ဖန္ေရးဆရာႀကီးတဦးက "ျမင္ကြင္းက်ယ္" ထဲက ဇာတ္ေကာင္ဟာ စိတ္ကစဥ့္ကလ်ား ေရာဂါသည္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ၀က္႐ူးျပန္ေရာဂါသည္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အထင္မွန္ရဲ႔လား။

ဂ်ဴး။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ ကၽြန္မေရးတာကေတာ့ ၀က္႐ူးျပန္ေရာဂါသည္ ေကာင္မေလး အေၾကာင္းပါ။ သူကေျပာေတာ့ စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားေရာဂါသည္လို႔ ေျပာတယ္ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္မေတာ္ေတာ္ စိတ္ဓါတ္က်သြားပါတယ္။ ကၽြန္မတတ္ႏိုင္သမွ်ေတာ့ လုပ္ခဲ့တာပါ။ ၀က္႐ူးျပန္ေရာဂါသည္ တေယာက္ရဲ႔ ေရာဂါလကၡဏာ ခဏစားမႈ အဆင့္ဆင့္ကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရးခဲ့တာပါ။ ေရာဂါမျဖစ္ခင္ ႀကိဳတင္သိမႈေခၚမလား (Auraဆိုတာမ်ိဳးေလ) အဲဒီမွာ လူနာဟာ အနံ႔အသက္ရတာတို႔၊ ေရအလြန္ငတ္တာတို႔၊ စိတ္မသိုးမသန္႔ ျဖစ္တာတို႔ ႀကံဳေတြ႔ရေလ့႐ွိ ပါတယ္။ အဲဒီအတိုင္းလည္း ကၽြန္မေရးခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုး သာမန္စာဖတ္ပရိသတ္ မသိမွာ စိုးလို႔ စာေၾကာင္းတေၾကာင္း ထပ္ျဖည့္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ေကာင္မေလးရဲ႔ တံခါးေပါက္အထက္မွာ ေကာင္မေလးရဲ႔ လက္ေရးနဲ႔ ေရးၿပီး ခ်ိတ္ဆြဲထားတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ေပါ့၊ '၀က္႐ူးျပန္ေရာဂါ႐ွိသူ မ၀င္ရ' လို႔ ေရးထားတာပါ။ အဲဒါကိုမွ မသိဘူး ဆိုရင္ေတာ့..... ကၽြန္မသ႐ုပ္ေဖာ္ညံ့လို႔ပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ဟိန္းလတ္။ ။ 'အမွတ္တရ' ကို ႐ုပ္႐ွင္လား၊ ဗီြဒီယိုလား မသိဘူး ႐ိုက္မယ္လို႔ သတင္းသိုးသိုးသန္႔သန္႔ ၾကားတယ္။ အဲဒါကေရာ...။

ဂ်ဴး။ ။ ဗီြဒီယို႐ိုက္ခ်င္တယ္လို႔ ကမ္းလွမ္းသူ ႐ွိပါတယ္။ ဇာတ္ညႊန္းခြဲၿပီးသား ကၽြန္မကို လာျပမယ္။ ကၽြန္မသေဘာက်ရင္ ႐ိုက္ပါမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ သိတ္ေတာ့ မေသခ်ာေသးပါဘူး။

ဟိန္းလတ္။ ။ ဆရာမ အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ ေျပာဖူးပါတယ္။ စာေရးဆရာ ႏိုင္၀င္းေဆြရဲ႔ 'ေႏြတည' နဲ႔ 'ေရဆန္လမ္း' ကို အႀကိဳက္ဆံုးလို႔......

ဂ်ဴး။ ။ ဟုတ္ကဲ့..... ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။

ဟိန္းလတ္။ ။ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္၀င္းေဆြရဲ႔ 'ေႏြတည' ဟာ (Romantic) ၀တၳဳ ပါ။ အႏုပညာအား အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ ၀တၳဳရယ္လို႔ စာဖတ္ပရိသတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လည္း လက္ခံႏွစ္သက္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္၀င္းေဆြကိုယ္တိုင္က 'မဟူရာေမတၱာ' တို႔ 'ေႏြတည' တို႔ကို သူႏုစဥ္တုန္းက ေရးခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒါမ်ိဳးေတြ သေဘာမက်လို႔ 'ေရဆန္လမ္း' တို႔၊ 'ဘ၀စာမ်က္ႏွာ' တို႔လို ဘ၀သ႐ုပ္ေဖာ္ေတြကို လိုင္းေျပာင္းေရးခဲ့ပါတယ္လို႔ ၀န္ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့..... ဆရာမက ႏိုင္၀င္းေဆြရဲ႔ 'ေႏြတည' ေရာ၊ 'ေရဆန္လမ္း' ပါ ႀကိဳက္တယ္ဆိုတာဟာ မတူညီတဲ့ သေဘာတရားႏွစ္ခုစီ ေရာျဖစ္ေနသလား လို႔ပါ။ အဲဒီ သေဘာေလး နည္းနည္း႐ွင္းျပေစခ်င္ပါတယ္။

ဂ်ဴး။ ။ ဟုတ္ကဲ့.... ဒီအေၾကာင္းကို ကၽြန္မကလည္း အက်ယ္တ၀င့္ ေျပာခ်င္ေနတာ နဲ႔ အေတာ္ပါပဲ။ ႏိုင္၀င္းေဆြရဲ႔ အႏုပညာမွာ အပိုင္းႏွစ္ပိုင္းကြဲေနတယ္။ ႏိုင္၀င္းေဆြဟာ ႐ိုမန္တစ္၀တၳဳေတြအျဖစ္ 'ျမစပါယ္႐ံု' တို႔ 'ႏိုးတ၀က္အိပ္မက္' တို႔ ေနာက္ၿပီး 'မဟူရာေမတၱာ'.... 'ေႏြတည' တို႔ကို ေရးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ၁၉၇၀ ေနာက္ပိုင္းထင္ပါရဲ႔ ....။ 'မသိန္း႐ွင္ဆီပို႔ေပးပါ' ၀တၳဳနဲ႔ သူ႔ရဲ႔ လူတန္းစားရပ္တည္မႈကို ခိုင္ခံ့ေစခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္မက 'ေႏြတည' ရဲ႔ စာေရးဆရာအျဖစ္ ႏိုင္၀င္းေဆြကို စိတ္၀င္စားတုန္းပါပဲ။ မသိန္း႐ွင္ ၀တၳဳဟာ စာေပေလာကမွာ ဂယက္႐ိုက္ခတ္ခဲ့ေပမယ့္ ကၽြန္မအဲဒီ၀တၳဳကို မႀကိဳက္ခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မွာ 'ဘ၀စာမ်က္ႏွာမ်ား' ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထြက္လာတယ္။ အဲဒါ လံုးခ်င္း၀တၳဳ မဟုတ္ပါဘူး။ မိုးေ၀မဂၢဇင္းထဲမွာ ေရးတဲ့ ေဆာင္ပါးသေဘာမ်ိဳး ၀တၳဳတိုကေလးေတြ ေရာထည့္ၿပီး ပံုႏွိပ္ထားတဲ့ စာအုပ္ပါ။ အဲဒီစာအုပ္ထဲက ကၽြန္မစိတ္ကို အထိခိုက္ဆံုး၀တၳဳက 'ဆန္းစစ္ျခင္း' ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေရးထားတဲ့ 'ဘ၀စာမ်က္ႏွာမ်ား- ၆' ပါပဲ။ အဲဒီထဲမွာ သူက ၀က္႐ူးျပန္ေရာဂါစြဲကပ္ေနတဲ့ ညီမေလးအေၾကာင္းကို အဓိကထားေရးတယ္။ အဲဒီ ညီမေလးအေပၚ သူ႔ရဲ႔ ၾကင္နာသနားမႈ၊ ေဒါသထြက္မႈ၊ စိတ္မထိန္းႏိုင္လြန္းလို႔ ႐ိုက္ပုတ္ပစ္လိုက္ ၿပီးေတာ့ ျမင္ေတြ႔ရတဲ့ ဒုကၡိတညီမရဲ႔ ၀မ္းနည္းအားငယ္ျခင္းအေပၚမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယူက်ံဳးမရျဖစ္မႈ၊ အဲဒါေတြကို အႏုပညာေျမာက္စြာ ေရးသားခဲ့တယ္။ လူတန္းေစ့ လူနဲ႔တူေအာင္ မေနရတဲ့ သူ႔ညီမေလးကို ဘာမဟုတ္တဲ့ အေၾကာင္းေလးေၾကာင့္ ၀ါးလံုးနဲ႔ေတာင္ ႐ိုက္ပစ္ခဲ့မိ တာဟာ သူ႔စိတ္ထဲမွာ တေစၦေျခာက္သလို စြဲက်န္ရစ္ခဲ့ေတာ့တာပဲ...။ ကၽြန္မ အဲဒီ၀တၳဳကို ဖတ္ၿပီး ႏိုင္၀င္းေဆြေနရာမွာ မွ်ေ၀ခံစားလိုက္မိပါတယ္။
အဲဒီ 'ဘ၀စာမ်က္ႏွာမ်ား' ကို ရီယယ္လစ္ဇမ္အျဖစ္ မုဒိတာနဲ႔ ခ်ီးက်ဴးမိၿပီးမွ 'ေရဆန္လမ္း' ကို ဖတ္ရပါတယ္။ 'ေရဆန္လမ္း' ကို ဖတ္ေတာ့ ပထမအႀကိမ္မွာ ကၽြန္မ မႀကိဳက္ပါဘူး။ ၀ါဒေရးရာေတြ အယူအဆ ေတြ ႐ႈပ္ေထြးလြန္းေတာ့ ကၽြန္မအာ႐ံုမစူးစိုက္ ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ကၽြန္မအာ႐ံုထဲ စြဲသြားတဲ့ အျဖစ္တခုပဲ ႐ွိတယ္။ ဒါကေတာ့ 'ေရဆန္လမ္း' ထဲက 1st Person မဟုတ္တဲ့ ဇာတ္ေကာင္ခ်စ္သန္းရဲ႔ ေနရာ၊ ေလးတိုင္စင္တဲေလးပဲ။ ခ်စ္သန္းက သံုးထပ္တိုက္ရဲ႔ အမိုးဖ်ားေပၚမွ ေဆာက္ထားတဲ့ တဲကေလးမွာ ေနတာပါ။ အဲဒီမွာ ကၽြန္မသြားသတိရတာက ဂ်မန္၀တၳဳတိုတပုဒ္ပဲ။ ၀တၳဳနာမည္က Above the Rooftops တဲ့။ ေရးတဲ့သူနာမည္ေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ အဲဒီထဲမွာလဲ ဇာတ္လိုက္က ေလးထပ္တိုက္ႀကီးရဲ႔ ေခါင္မိုးေပၚက အိမ္ႀကီးမွာ အခန္းငွားေနတာကိုး။ အဲဒီဇာတ္ကြက္ကို ကၽြန္မ စြဲေနခဲ့တယ္။ ဒါနဲ႔ သံုးေလးႏွစ္ၾကာေတာ့ 'ေရဆန္လမ္း' ေနာက္တႀကိမ္ျပန္ဖတ္ပါတယ္။
ႏိုင္၀င္းေဆြဟာ Realism ကို စိတ္ထဲ အေသြးအသားထဲက တကယ္ယံုၾကည္လို႔ ေ႐ြးခ်ယ္တဲ့ စာေရးဆရာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူလိုခ်င္တဲ့ Realism ဟာ သ႐ုပ္ေဖာ္ျခင္း သက္သက္မဟုတ္ဘူး။ သ႐ုပ္ေဖာ္၀ါဒရဲ႔ အႏွစ္သာရကို လိုခ်င္တာ၊ ေတာ္လွန္တဲ့ အႏွစ္သာရကို လိုခ်င္တာ၊ Realism ကို တိုးတက္တဲ့စာေပအျဖစ္ ခ်ီးက်ဴးေ၀ဖန္သူေတြကိုလဲ အႏွစ္သာရကိုပဲ ခ်ီးက်ဴးေစခ်င္တယ္။ သ႐ုပ္ေဖာ္ျခင္းအတတ္ကို ခ်ီးက်ဴးေစခ်င္တာ မဟုတ္ဘူး။ ၀တၳဳရဲ႔တေနရာမွာ သူက Realism ရဲ႔ ႐ုပ္၀တၳဳဦးစားေပးမႈကို စက္ယႏၱယား႐ုပ္၀ါဒ ဘက္ ဆန္သြားတယ္လို႔ သူက ျမင္သြားတယ္။ ဒီလိုပဲ..... စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဦးစားေပးမႈကို က်ျပန္ေတာ့ စိတ္၀ါဒ တကၠေဗဒဆန္တယ္လို႔ ျမင္သြားတယ္။ စာေရးသူကိုယ္တိုင္ ေ၀ခြဲမရ ျဖစ္ခဲ့ရတာကို ေရးျပထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၀တၳဳရဲ႔ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ သူဟာ ႐ုပ္၀ါဒအျမင္ကို လက္ခံသြားတယ္လို႔ ကၽြန္မထင္တယ္။ အဲဒီမွာ ကၽြန္မနဲ႔ စာေရးဆရာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္သြားတယ္။ အယူအဆႏွစ္ခု ဆန္႔က်င္သြားတာပါပဲ။ သူက ပုဂၢလိက၀ါဒကို အရင္း႐ွင္၀ါဒ အျဖစ္ တိုက္ဖ်က္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္။ အႏုပညာတခုကို မွန္ကန္တဲ့ လူတန္းစားရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ဖန္တီးသင့္ေၾကာင္း ႏိႈးေဆာ္တယ္။ ကၽြန္မက ပုဂၢလိက၀ါဒ၊ အာ႐ံုခံစားျခင္း...... ဒါေတြကို ယံုၾကည္သူျဖစ္တယ္။ လြတ္လပ္စြာ ဖန္တီးဖို႔ စိတ္ကူး႐ွိသူျဖစ္တယ္။ သူက စာေပဟာ ႏိုင္ငံေရးကို နာခံရမယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ စာေရးဆရာတေယာက္အဖို႔ ႏိုင္ငံေရး ၀ါဒထက္ လူသားအားလံုးရဲ႔ အေရးကိစၥက ပိုၿပီး အေရးပါတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ဒီလိုယူဆခ်က္ ေတြ ကြဲလြဲသြားေပမဲ့ ႏိုင္၀င္းေဆြရဲ႔ ဖန္တီးစြမ္းအား၊ သ႐ုပ္ေဖာ္စြမ္းအား၊ ယံုၾကည္မႈစြမ္းအားကို ကၽြန္မေလးစားပါတယ္။ 'ေရဆန္လမ္း' ကို ကၽြန္မႀကိဳက္တာက သူရဲ႔ အႏုပညာဆိုင္ရာ ျပတ္သားတဲ့အေတြးအေခၚ ရဲရင့္မႈနဲ႔ ခ်စ္သန္းတို႔ ေမာင္ႏွမအေပၚ အတြင္းသ႑ာန္က်က် ဖြဲ႔ႏြဲ႔ႏိုင္မႈကိုပဲ.....။
အဲဒီ၀တၳဳထဲမွာ ကၽြန္မ မႀကိဳက္တဲ့အခ်က္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ႐ွိတယ္။ ဘာေတြလဲဆိုေတာ့...... ေခတ္ေပၚ၀ါဒေတြ၊ နည္းစနစ္ေတြမွန္သမွ်ကို ၀ါးလံုး႐ွည္နဲ႔ သိမ္းရမ္း သေရာ္သြားတာေတြေပါ့။ ဥပမာ.. ေခတ္ေပၚပန္းခ်ီဆရာတေယာက္က သူ႔ပန္းခ်ီကားကို နာမည္မေပးဘူး။ နာမည္ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ အႏုပညာရဲ႔ အာ႐ံုခံစားမႈကို ခ်ဳပ္ကိုင္လိုက္တာပဲ။ ခံစားခ်က္ကို ေဘာင္ခတ္လိုက္တာလို႔ ....... ေျပာဖူးတယ္တဲ့။ အဲဒီမွာ စာေရးသူက ဘယ္လို ေတြးသလဲဆိုေတာ့ အင္း ေနာက္ဆိုရင္ ပန္းခ်ီကားေပၚမွာ စုတ္ခ်က္နဲ႔တို႔တာကိုေတာင္ အာ႐ံုခံစားမႈ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး ဘာမွ မေရးဆြဲပဲ ကင္းဗတ္စခ်ည္း ျပေနဦး မလား..... ဆိုတဲ့ အေတြးပဲ။ ဒါဟာသေရာ္တာပဲ။ ဒါေတြကို ကၽြန္မ မႀကိဳက္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလိုပဲ။ သ႐ုပ္မွန္စာေပရဲ႔ အဖြင့္နိဒါန္းအျဖစ္ 'ေရဆန္လမ္း' ကို ကၽြန္မ ႏွစ္သက္တယ္။ အယူအဆ ၀ါဒတရပ္ကို ဆုပ္ကိုင္လိုက္နာဖို႔ ကၽြန္မႀကိဳက္တာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ အယူအဆေတြကိုလဲ သေဘာမတူပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ 'ႏိုင္၀င္းေဆြ' ကို 'အိုယန္ဟိုက္ေတးသံ' အထိ ကၽြန္မ ဖတ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီစာအုပ္ကိုလဲ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႔ ၀ါဒကို ေလ့လာဖို႔ ဖတ္ျဖစ္တာပါ။ လိုက္နာဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။
'ေႏြတည' ကေတာ့ ႐ွင္းတယ္။ သူ႔ရဲ႔ Creative Power အားျပင္းမႈကို ခ်ီးက်ဴးၿပီး ေလးစားႏွစ္သက္တယ္။ အဲဒီ ၀တၳဳဟာ Romantic realism လို႔ ေျပာရင္ မွားမလား.....။ ဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေလ စာေရးဆရာ ႏိုင္၀င္းေဆြရဲ႔ စာေတြ အားလံုးထဲက ေ႐ြးရရင္ေတာ့ အႀကိဳက္ဆံုး၀တၳဳဟာ 'ေႏြတည' ပါပဲ။ ဒီေလာက္ဆိုရင္ ၀ိေရာဓိျဖစ္သြားရျခင္းအေၾကာင္း ႐ွင္းေလာက္ၿပီထင္ပါရဲ႔..... ။

ဟိန္းလတ္။ ။ ဆရာမက ဆာ့တ္၊ ကမူး တို႔ရဲ႔ ၀တၳဳေတြဖတ္တယ္။ ခံစားႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္.... ကပ္ဖ္ကာ တို႔၊ ျဖစ္တည္မႈအဓိက၀ါဒသစ္ (New-existentialism) ကို တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ေကာလင္း၀ီလဆင္တို႔ကိုေရာ သေဘာက်ပါသလား။

ဂ်ဴး။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ တေယာက္စီကို ေလ့လာၾကည့္ဖူးပါတယ္။ ပထမဆံုး ကပ္ဖကာအေၾကာင္း ေျပာရေအာင္ေနာ္....။ ကပ္ဖကာဟာ အံ့ၾသစရာ ေတာ္ေတာ္ေကာင္း တယ္။ သူ႔ရဲ႔ 'တရားခြင္' ဆိုတဲ့ ၀တၳဳမွာ ဇာတ္ေဆာင္ ဂ်ိဳးဇက္ေက ဟာ သူ႔ရဲ႔ (၃၁)ႏွစ္ေျမာက္ ေမြးေန႔အႀကိဳညမွာ ဓားထိုးစီရင္မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသြားတယ္။ ကပ္ဖ္ကာ ေသဆံုးသြားတာလဲ သူ႔ရဲ႔ (၄၁)ႏွစ္ေျမာက္ ေမြးေန႔မတိုင္ခင္ တလတိတိမွာ ေသသြားတာပဲ။
ကပ္ဖကာကို သေဘာက်သလားေမးေတာ့ .... သေဘာက်တယ္လို႔ ေျဖခ်င္ပါတယ္။ သူဟာ Surrealist တေယာက္ပဲ။ ဒါ...... ကၽြန္မအျမင္ေျပာတာေနာ္။ သူ႔၀တၳဳေတြဟာ စိတ္ကူးသက္သက္ ဒ႑ာရီေတြလိုပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက ခိုင္မာတယ္။ အနာဂတ္မွာ ထပ္တူက်ေလာက္ေအာင္ စိတ္ကူးထင္ျမင္ခ်က္ေတြက မွန္ကန္တိက်ပါတယ္။ ဒါကိုပဲ ၀တၳဳဖြဲ႔တဲ့အခါ သေကၤတေတြနဲ႔ ဖံုးကြယ္ၿပီး အိပ္မက္ဆန္ဆန္ ဖြဲ႔ေလ့႐ွိပါတယ္။ သူဟာ ဇီယြန္၀ါဒီတေယာက္ ျဖစ္လုဆဲဆဲကေန ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းလဲသြားတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ ကပ္ဖကာအေၾကာင္းေျပာရင္ အျမဲထည့္ေျပာေလ့ ႐ွိၾကတဲ့ သူ႔စကားတခု႐ွိတယ္။ သူေျပာတဲ့ စကားက.........
ကၽြန္ေတာ့္မွာ ေအာင္ျမင္တဲ့ဘ၀တခုအတြက္ လိုအပ္တဲ့အရည္အခ်င္းေတြ ဘာမွ မ႐ွိဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ႐ွိတာေတြက လူသားအားနည္းခ်က္ေတြထဲက ကၽြန္ေတာ့္ေ၀စုပါပဲ။ မုခ်ရရမဲ့ တန္ဘိုးေတြထဲက ဘာေ၀စုမွ ကၽြန္ေတာ္မရခဲ့ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ရထားတာေတြက ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ပိုင္ အခ်ိန္ကာလထဲက ျငင္းဆိုမႈေတြ အားလံုးသာျဖစ္တယ္။ သူက အဲဒီလို ေျပာခဲ့တာ ကပ္ဖကာကို ေလ့လာတဲ့အခါ ကၽြန္မတို႔ဟာ သီးသန္႔ျဖစ္တဲ့ လူအျဖစ္ကို ေတြ႔ရပါတယ္။ သူ႔ကို ျဖစ္တည္မႈပဓာန၀ါဒီလို႔ ယူဆရင္ ရလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္။
ခက္တာက ကပ္ဖကာဟာ နားလည္ရခက္တယ္။ သူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အခုအျမင္ေတြ ဟာ တကယ္႐ွိမႈ၊ ျဖစ္တည္မႈေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ခ်င္လဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက ကၽြန္မ နားလည္ခံစားမိသေလာက္ ေျပာရတာကိုး။
ေကာလင္း၀ီလဆင္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ကၽြန္မစတင္ ေလ့လာဆဲပဲ ဆိုပါေတာ့။ သူ႔စာအုပ္ဆိုလို႔ တအုပ္ပဲ ဖတ္ဖူးပါတယ္။ အနာဂတ္ရဲ႔ ဒႆနပညာလို႔ ဆိုထားတဲ့ Beyond the Outsider စာအုပ္ပါ။ အဲဒီအရင္က သူစာအုပ္ ငါးအုပ္ေရးခဲ့တယ္တဲ့။ ဒီစာအုပ္က သူ႔ရဲ႔ ေျခာက္အုပ္ေျမာက္ Outsider Series လို႔ ေျပာပါတယ္။ သူ႔ ဆိုလိုခ်က္ေတြက သတၱိေကာင္းၿပီး ျပင္းထန္တယ္။ သူက ေျပာတယ္ေလ..... အဓိပၸါယ္မ႐ွိမႈ (Meaninglessness) ဆိုတဲ့ ျပႆနာဟာ လူ႔ေလာကဆီကို ဒႆနတခု သယ္ေဆာင္လာ ခဲ့တယ္။ အဲဒီဒႆနကေတာ့ 'ျဖစ္တည္မႈပဓာန၀ါဒ' ပဲတဲ့။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လို စိတ္သက္သာ မႈမ်ိဳးကိုမွ မေပးစြမ္းႏိုင္တဲ့ ဒီျဖစ္တည္မႈပဓာန၀ါဒဟာ ေရာဂါတခုကို နာမည္တပ္တဲ့ေနရာမွာ တိက်ေသခ်ာမႈ ေပးႏိုင္သေလာက္ပဲ ဒါထက္မပိုဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ သူဆိုလိုတာက ဒါဟာ ေရာဂါကုထံုးနည္း မဟုတ္ဘူးေပါ့။
ဆာ့တ္နဲ႔ ဟိုက္ဒက္ဂါတို႔ရဲ႔ အနက္အဓိပၸါယ္ မေပးစြမ္းနိုင္တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြေနရာမွာ အစားထိုးႏိုင္ဖို႔အတြက္ New-Existentialism ကို ဖန္တီးဖို႔ အားထုတ္ခဲ့ပါတယ္လို႔ သူက ၀န္ခံထားတယ္။ သူက သုည၀ါဒ (Nihilism) ရဲ႔ ေ႐ွ႔ေနာက္ မညီၫြတ္မႈေတြကိုလည္း ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ ျဖစ္တည္မႈပဓါန၀ါဒီအားလံုးဟာ တူညီတဲ့ အခ်က္တခုကေန စၾကတယ္။ လူ႔ေနရာ ေဒသထဲမွာ စြဲျမဲစြာတည္႐ွိေနတဲ့ ၿငီးေငြ႔မေမြ႔ေလ်ာ္မႈ၊ အဓိပါၸယ္မဲ့မႈ၊ လြတ္လပ္ျခင္းကို မခံယူႏိုင္စြမ္းမႈ၊ ေနာက္ၿပီး လူ႔ရဲ႔ ႐ုတ္တရက္ ထင္ဟပ္ျမင္လိုက္ရတဲ့ အဓိပၸါယ္႐ွိမႈ စသျဖင့္ေပါ့ေလ.....။ အဲဒါေတြကေန အေတြးစၾကတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ထင္ဟပ္ျမင္လိုက္ရတဲ့ အဓိပၸါယ္႐ွိမႈကေတာ့ ႐ွားပါးလြန္းလို႔ ဒႆနပညာမွာ သူ႔တန္ဖိုးကို မရ႐ွိသေလာက္ ျဖစ္တယ္လို႔ သူကဆိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သူက မ်က္မျမင္တေယာက္အျဖစ္နဲ႔ ႏိႈင္းျပထားတယ္။ မ်က္မျမင္ဟာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ အၾကံေပးႏွစ္ေယာက္အေပၚ အားထားေနရတယ္ ဆိုပါေတာ့။ တေယာက္ရဲ႔ အၾကံဥာဏ္က ရဲ႔ရင့္တယ္၊ စိတ္လႈပ္႐ွားဖို႔ေကာင္းတယ္၊ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာ သူဟာတႏွစ္မွာ တရက္ထဲပဲ ေပၚလာေလ့႐ွိတယ္။ ေနာက္တေယာက္က ထံုထိုင္းတယ္။ သတိ၀ိရယ႐ွိတယ္၊ သူ႔ရဲ႔အၾကံဥာဏ္ဟာ အဆိုးျမင္၀ါဒအေပၚမွာ အေျခခံတယ္၊ ဒီတေယာက္ကိုက်ေတာ့ တြန္းလွန္ဖို႔ ခဲယဥ္းတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူဟာ တႏွစ္ရဲ႔ က်န္တဲ့ ၃၆၄ ရက္လံုးမွာ ေပၚလာေနလို႔ပဲ။ ဒီေတာ့ ဒီလူရဲ႔ ျဖစ္တည္မႈအေပၚ ခန္႔မွန္းတတ္ျခင္းအေပၚမွာ မူတည္ေနတယ္လို႔ သူေျပာတယ္။ အဲဒါကမွ မူလအစစ္အမွန္ ျဖစ္မႈပါပဲတဲ့။ ဘယ္ဒႆနေဗဒနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ေျဖ႐ွင္းခ်က္မဆို ဒီအေျခခံကို ရည္ၫႊန္းၿပီး စမ္းသပ္ၾကည့္ရမယ္တဲ့......။
လူရဲ႔ Situation ကို သူ ဥပမာ တခုနဲ႔ျပတယ္။ လူဆိုတာ ငါးကန္လို ကန္အမ်ိဳးအစားတခုရဲ႔ ဟိုးေအာက္ေျခမွာ ႐ွိေနတယ္တဲ့။ အဲဒီငါးကန္ႀကီးရဲ႔ ဖန္သားက မႈန္၀ါးေနာက္က်ိတယ္။ တြန္႔ေကာက္ၿပီး ယိုင္႐ြဲ႔ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စြမ္းအင္တခုကေန လူကို တခဏအတြင္းမွာ ငါးကန္ရဲ႔ အထက္ၾကည္လင္တဲ့ ေနရာကို ေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႔ေပးလိုက္တယ္။ အဲဒီမွာ သူဟာ အစစ္အမွန္ျဖစ္မႈကို အတိုင္းအဆမ႐ွိ ထူးျခားကြဲျပားမႈအျဖစ္ ျမင္ေတြ႔လိုက္ရတယ္။ ခဏပဲ...... အဲဒီကေန လြတ္ေျမာက္ဖို႔ လူဟာ ႀကိဳးစားေတာ့တယ္။ အဲဒီမွာ ျပႆနာက ယိုင္နဲ႔ ေကြ႔ေကာက္ေနတဲ့ ၾကားခံနယ္ပဲ။ ျဖစ္တည္မႈပဓါန၀ါဒီေတြဟာ ဒီျပႆနာကို သိျမင္ခဲ့ၾကတယ္.....။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာတခုကို သိျမင္ျခင္းဟာ ေျဖ႐ွင္းျခင္း မဟုတ္ဘူးတဲ့။ ဟတ္စယ္ရဲ႔ ဖီႏိုမီႏိုလိုဂ်ီနည္းက ပထမဆင့္ ေျဖ႐ွင္းဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ဖီႏိုမီႏိုလိုဂ်ီနည္းဆိုတာ ဘယ္အရာကိုမဆို ႐ႈေဒါင့္အသစ္က ၾကည့္ျမင္တဲ့ နည္းပါ။ ဟတ္စယ္က ငါးကန္ရဲ႔ ၾကားခံ Medium ကိုျဖတ္ၿပီး ျပင္ပေလာကရဲ႔ အစစ္အမွန္ကို သိျမင္ဖို႔ အလုပ္လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ေကာလင္း၀ီလဆင္ကျမင္တယ္။ ဆာ့တ္နဲ႔ ဟိုက္ဒက္ဂါတို႔ကေတာ့ ဒီျပႆနာရဲ႔ ေနာက္တဆင့္နဲ႔ ပါတ္သက္တယ္လို႔ သူတို႔ကို သူတို႔ ယူဆထားဟန္႐ွိတယ္။ ဒီၾကားခံနယ္ကို ဘယ္လိုဖယ္ထုတ္ ႐ွင္းလင္းရမယ္ဆိုတာေပါ့။ ဆာ့တ္ရဲ႔ သိစိတ္နဲ႔ ရည္႐ြယ္မႈသီအိုရီဟာ လႈပ္လႈပ္႐ွား႐ွား ႏိုင္လြန္းတယ္လို႔ သူက ေ၀ဖန္ထားတယ္။ သူက ဟတ္စယ္ရဲ႔ Phenomenological existentialism ကိုေတာ့ သေဘာတူပံုရတယ္။
ကၽြန္မတို႔က ကမူးရဲ႔ L'Etranger ကို ဒႆနအျမင္နည္းနည္း ၀တၳဳအျမင္မ်ားမ်ားနဲ႔ ဖတ္တယ္။ ေကာလင္း၀ီလဆင္ကိုေတာ့-
လုပ္ၿပီး ဖတ္တယ္။ အဲဒီ၀တၳဳမွာ ကမူးရဲ႔ စၾကာ၀ဠာႀကီးဟာ ရန္လိုၿပီး ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြား ယုတၱိကင္းမဲ့ေၾကာင္း ျပထားတယ္။ အဲဒီ ျပသကြက္ဟာ သနားဖြယ္ရာ အမွားပဲလို႔ သူက ေ၀ဖန္တယ္ေလ။ existentialism ကို အားမရတဲ့ လူတိုင္းဟာ ေကာလင္း၀ီလဆင္ကို သေဘာက်မွာပဲ။ ကၽြန္မ အေနကလဲ existentialism ရဲ႔ အားနည္းခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပတဲ့ ေကာလင္း၀ီလဆင္ကို သေဘာက်စရာမ႐ွိပါဘူး။

ဟိန္းလတ္။ ။ ျမန္မာစာေရးဆရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ျဖစ္တည္မႈအဓိက၀ါဒ ဆိုရင္ အေတာ္ ေခါင္းေ႐ွာင္ခ်င္ၾကတယ္။ သူတို႔ကို အိတ္ဇစ္ေတြလို႔ ေျပာမွာကို သိပ္ေၾကာက္ပံု ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ေဟာ့ဒီ၀ါဒနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆာင္ပါးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို၁၉၇၀ ကတည္းက စၿပီး မဂၢဇင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထံု႔ပိုင္းထံု႔ပိုင္း ေရးဖူးတယ္။
၀ါသနာပါလို႔ ဖတ္လည္း အေတာ္ဖတ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဆရာမကပါ ဒီ၀ါဒကို စိတ္၀င္စား တယ္ဆိုတာ သိရလို႔ ၀မ္းသာပါတယ္။ အဲဒီ၀ါဒနဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ ဆရာမအျမင္ေလးမ်ား သိရရင္ အေတာ္ကို တန္ဖိုး႐ွိပါမယ္။ ဆရာမရဲ႔ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြကလည္း သိခ်င္စိတ္႐ွိၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။

ဂ်ဴး။ ။ ကၽြန္မကေတာ့ မိုက္မဲတယ္ပဲေျပာျပာ၊ ျဖစ္တည္မႈအဓိက၀ါဒကို ေခါင္းမေ႐ွာင္ခ်င္ပါဘူး။ ေဆြးေႏြးရမယ္ဆိုရင္ ေဆြးေႏြးဖို႔ အဆင္သင့္ပါပဲ။ ကၽြန္မကို အိပ္ဇစ္လို႔ေျပာခံရမွာကိုလဲ စိုးရိမ္စရာမ႐ွိဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္မ existentialist မဟုတ္တာ အသိသာႀကီး ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ ဒီ၀ါဒကို စိတ္၀င္စားတာက ကမူးနဲ႔ဆာ့တ္ရဲ႔ ၀တၳဳေတြေၾကာင့္ပါ။ စိတ္၀င္စားမႈဟာ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈနဲ႔ မတူဘူးေနာ္.....ဆရာ၊ ဆရာသေဘာတူရဲ႔လား....။
ဒီ၀ါဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကၽြန္မအျမင္ကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႔ အႂကြင္းမဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းဆိုတာကို ကၽြန္မ မခံစားႏိုင္ဘူး။ ဆာ့တ္က ဆိုထားတယ္။ လူတေယာက္ဟာ အႂကြင္းမဲ့ လြတ္လပ္တယ္၊ ေၾကာက္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ လြတ္လပ္တယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။ လြတ္လပ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ လူေတြဟာ ကိုယ့္တာ၀န္ကိုယ္သိရမယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုေတာ့ သေဘာတူပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီတာ၀န္ ႐ွိေနတဲ့အတြက္ လူမွာ ကိုယ္က်င့္တရား ႏႈန္းစံမ႐ွိဘူးဆိုတာ က်ေတာ့ နည္းနည္းျပင္းျပသြားၿပီ။ သူတို႔ ခရစ္ယန္ဘာသာမွာ ပညတ္ခ်က္ ေတြ ႐ွိမွာပါ။ ကၽြန္မတို႔ ဗုဒၶဘာသာမွာလဲ သီလေစာင့္ထိန္းမႈဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ လူတေယာက္ဟာ ႏွစ္သက္ရာကို ေ႐ြးခ်ယ္ႏိုင္စြမ္း႐ွိတယ္ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေ႐ြးခ်ယ္မႈ ေၾကာင့္ တစံုတဦးသို႔မဟုတ္ အဲဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့အခါ သူဘာလုပ္ရမလဲ၊ ေနာက္ဆုတ္ရမွာေပါ့။ ကိုယ္ေ႐ြးခ်ယ္မႈမွားယြင္းလို႔ ကိုယ္ခံရတာထက္ သူမ်ားမဆီမဆိုင္ ေႏွာက္ယွက္ခံရမွာကို မစိုးရိမ္သင့္ဘူးလား။ personalty နဲ႔ အတူတြဲၿပီး society ဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ သူတို႔ အေနနဲ႔ကေတာ့ လူတဦးခ်င္းရဲ႔ အႂကြင္းမဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ကို သာ စဥ္းစားတဲ့အတြက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဆိုတာကို မစဥ္းစားတဲ့ သေဘာေပါ့။ ကၽြန္မအေနနဲ႔ ကေတာ့ လူဟာ ကိုယ့္ဘ၀ေပးအေျခအေနအရပဲ လြတ္လပ္မႈ႐ွိသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ လူ႔ရဲ႔လြတ္လပ္ခြင္မွာ limit ႐ွိေနတယ္။ အဲဒီ limit ဟာ ပတ္၀န္းက်င္ပဲ၊ အမွန္က လူဆိုတာ တဦးခ်င္း သီးသန္႔ေနမလို႔မွ မရတာ....။ ဆာ့တ္ဟာ လူရဲ႔ကိုယ္က်င့္တရားကိုလဲ ေမ့ထားခဲ့တယ္။ ကၽြန္မအျမင္ကေတာ့ လူဟာ လူျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ကိုယ္က်င့္တရားဆိုတာ လဲ ႐ွိေနရမွာပဲ။
'ျဖစ္တည္မႈပဓါန၀ါဒသမားေတြဟာ လူကို ဗဟိုျပဳၿပီး ေတြးေခၚတာေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ တျခားဒႆနေတြထက္ ေလာေလာတယ္မွာ အေရးသာေနခဲ့တာ ျငင္းမရပါဘူး'
ျဖစ္တည္မႈဟာ အႏွစ္သာရထက္ ပဓာနက်တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္တခုကေတာ့ သေဘာ က်စရာ ေကာင္းပါတယ္။ လူ႔ဘ၀(ဒါမွမဟုတ္) အတၱဘ၀ဟာ လူနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဂုဏ္ရည္ဂုဏ္ေသြး ေတြ မ႐ွိမီကတည္းက ႐ွိႏွင့္တယ္။ အဲဒီေနာက္မွ ဂုဏ္ရည္ဂုဏ္ေသြးေတြ အႏွစ္သာရ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါလက္ခံစရာပဲ... မဟုတ္ဖူးလား ဆရာ...။ ဥပမာ စာေရးဆရာဆိုတဲ့ အႏွစ္သာရ... အဲဒါဟာ ေမြးကတည္းက သူ႔မွာ ပါလာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူျပဳမူတဲ့ အျပဳအမူေတြရဲ႔ ေနာက္မွာမွ ျဖစ္လာတာပါ။ လူသားတဦးခ်င္းရဲ႔ အႏွစ္သာရ၊ အရည္အခ်င္းေတြဟာ အဲဒီလူသား ျဖစ္တည္ၿပီးမွ သူတို႔က ျပဳမူလိုက္တဲ့ အျပဳအမူေပၚကေန ျဖစ္လာတာပါ။ ဒါဟာ ကၽြန္မတို႔ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔လဲ ကိုက္ညီတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ျခံဳၾကည့္လိုက္ရင္ ျဖစ္တည္မႈပဓာန၀ါဒဟာ ေလ့လာဖို႔ေကာင္းတဲ့ စိတ္၀င္စားစရာ ဘာသာတခုလို႔ ကၽြန္မျမင္ပါတယ္။

ဟိန္းလတ္။ ။ ႏိုင္ငံျခားအသံလႊင့္ဌာနတခု(ဘီဘီစီ)နဲ႔ ဆရာမ အင္တာဗ်ဴးလုပ္တာ ၾကားဖူးပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေမးျမန္းသူက ဆရာမရဲ႔ 'အမွတ္တရ' ၀တၳဳကိုေတာင္ မဖတ္ဖူးပဲ ေမးပါတယ္.... လို႔ ၀န္ခံပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ကေတာ့ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ေတာ့မယ္ ဆိုရင္ အဲဒီစာေရးဆရာရဲ႔ စာကို အကုန္ေလာက္နီးနီး အေသးစိတ္ဖတ္ၿပီးမွ ေမးတာ သဘာ၀က်တယ္ထင္ပါတယ္။ ဆရာမရဲ႔ အယူအဆကေကာ.....

ဂ်ဴး။ ။ ဒါကေတာ့ ႐ွင္းေနတာပဲဆရာရယ္..... ကၽြန္မအေနနဲ႔လည္း အဲဒီအျဖစ္ အပ်က္ကို ခုထိ မေမ့ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ကၽြန္မအယူအဆကေတာ့ အင္တာဗ်ဴးတခု လုပ္ေတာ့ မယ္ဆိုရင္ ေမးတဲ့လူဟာ အေမးခံရတဲ့လူနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေလ့လာၿပီး ျဖစ္ရမယ္။ ဒါမွလဲ လိုခ်င္တဲ့အကြက္ မိမိရရ ေထာက္ေမးႏိုင္မွာေပါ့။
အဲဒီတုန္းက ကၽြန္မ မႏၱေလးမွာ ႐ွိေနတယ္။ သူတို႔အဖြဲ႔ မႏၱေလးကိုအေရာက္၊ ကၽြန္မက မႏၱေလးက ျပန္ခါနီးဆဲဆဲပဲ။ ကၽြန္မတည္းခိုတာ ေ႐ႊမန္းေဆာင္ပါ။ ျပန္မဲ့ေန႔က ညေနေလးနာရီ ကားထြက္မွာ.....။ အေဆာင္ကို လက္ဆြဲအိတ္ျပန္သယ္ဖို႔ ၿမိဳ႔ထဲကေန ညေန ၃ နာရီမွ ကၽြန္မျပန္ေရာက္တယ္။ အဲဒီေန႔ တေန႔လံုး ကၽြန္မဆီ တယ္လီဖံုးနဲ႔ သံုးႀကိမ္ဆက္သြယ္ၿပီးၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ ကၽြန္မ အတန္တန္ျငင္းပါတယ္....။ အခ်ိန္မရလို႔ပါ.... ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ သူက ၁၅ မိနစ္ေလာက္ပဲ စကားေျပာခြင့္ေပးပါ။ အေဆာင္ကေန မႏၱေလးဟိုတယ္ကိုလာဖို႔ အငွားကားလႊတ္ေပးလိုက္ပါမယ္တဲ့။ အဲဒီမွာ ကၽြန္မအားနာၿပီး ကတိုက္က႐ိုက္ပဲ သြားေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ စကားေျပာၾကည့္တဲ့အခါမွ ကၽြန္မကို နာမည္သာ ၾကားဖူးၿပီး ဘာ၀တၳဳမွ မဖတ္ဖူးေၾကာင္း သိရေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥက ဘယ္လိုမွ မတတ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေလ....။ သူလဲ ျမန္မာႏိုင္ငံေရာက္ခိုက္ စာေရးဆရာစံုစံုလင္လင္ ေမးခ်င္ တယ္ ထင္ပါရဲ႔.... လို႔ပဲ ေျဖသိမ့္လိုက္ရေတာ့တာေပါ့။ အဲဒီတခါပဲ ၾကံဳဖူးတာပါ။ က်န္တဲ့ အင္တာဗ်ဴးကိစၥေတြက်ေတာ့ ေမးသူေတြက ကၽြန္မစာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ၿပီးမွ ေမးၾကတာပါ။

ဟိန္းလတ္။ ။ ေနာက္ဆံုးတခုပဲ ေမးပါရေစေတာ့၊ ဆရာမ အင္တာဗ်ဴး ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား ၾကံဳခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ကၽြန္ေတာ့္ အင္တာဗ်ဴးအပါအ၀င္ အင္တာဗ်ဴးေတြမွာ ဆရာမ မေက်နပ္စရာ စိတ္ကသိကေအာက္ ျဖစ္စရာေတြ ႐ွိေနခဲ့ပါသလား။ ပုဂၢိဳလ္ေရးေတြကအစ မျဖခ်င္ မေျဖႏိုင္တာေတြ ႐ွိပါသလား။ ႏိုင္ငံျခားေတြမွာေတာ့ အင္တာဗ်ဴးအေျဖတတ္လို႔ ဟုန္းကနဲ နာမည္ေက်ာ္သြားတာ႐ွိသလို၊ အေျဖမတတ္လို႔ ႐ွိစုမဲ့စု နာမည္ေလးပါ က်သြားတာေတြ သက္ေသအမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္။ လိုရင္လိုသလို ေျမႇာက္ပင့္ေပး၊ မလိုရင္မလိုသလို အဆင္းဘီးတပ္ေပးတဲ့ အင္တာဗ်ဴးမ်ိဳးေတြနဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ ဘယ္လို သေဘာရပါသလဲ......။

ဂ်ဴး။ ။ အမွန္အတိုင္း ၀န္ခံရရင္ ကၽြန္မ အင္တာဗ်ဴးကို အရမ္းေၾကာက္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေ႐ွာင္ခဲ့တယ္။ ေပါက္တတ္ကရေတြေမးမဲ့ အင္တာဗ်ဴးုမ်ိဳးဆို ပိုေၾကာက္တယ္။ ေ႐ွာင္လို႔ မေကာင္းတဲ့အင္တာဗ်ဴးမ်ိဳးကိုသာ လက္ခံၿပီး ေျဖတာပါ။ အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ ေမးတဲ့လူရဲ႔ တတ္ကၽြမ္းမႈ၊ နားလည္မႈနဲ႔ ေျဖတဲ့လူရဲ႔ ျပည့္၀မႈဟာ အေရးႀကီးဆံုးပါပဲ။ အေမးနဲ႔အေျဖ အေပးအယူမွ်ဖို႔ ေျဖရေလ့႐ွိတယ္။ ေခ်ာင္ပိတ္ေမးတဲ့ ေမးခြန္းေတြလဲ ႐ွိတယ္....။ အဲဒါမ်ိဳးေတြက်ေတာ့ ေ႐ွာင္ထြက္တတ္ရင္ ေကာင္းပါရဲ႔။ မေ႐ွာင္တတ္ရင္ ႐ိုး႐ိုးအအနဲ႔ မသိလိုက္ဘူးဆိုရင္ ခံေပေတာ့ပဲ....။
တခ်ိဳ အင္တာဗ်ဴးသမားေတြက မဂၢဇင္းလႈပ္႐ွားဖို႔၊ အေရာင္းသြက္ဖို႔၊ ေစာင္ေရတိုးဖို႔၊ ရည္႐ြယ္တာပဲ။ သူတို႔က စာေရးဆရာကို ေစတနာမထားဘူး။ စာေရးဆရာအခ်င္းခ်င္းလဲ ရန္တိုက္ေပးတာမ်ိဳး လုပ္တတ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးက်ေတာ့ ကၽြန္မ သေဘာမက်ဘူး။ ဒီလိုမလုပ္သင့္ ဘူး ထင္တာပဲ။ တခ်ိဳ႔က်ေတာ့ စာေရးဆရာရဲ႔ စာကို မဟုတ္ပဲ၊ စာေရးဆရာရဲ႔ ကိုယ္ေရး ကိုယ္တာေတြကိုပါ ႏိႈက္ထုတ္ေမးခ်င္ၾကတယ္။ ကၽြန္မလဲ အဲဒီလို အေမးခံရဖူးတာပဲ။ တတ္ႏိုင္သမွ်ေတာ့ ကၽြန္မေ႐ွာင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့.... အေ႐ွာင္အတိမ္း မကၽြမ္းဘူးဆရာ...။ မေျဖႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ေမးခြန္းကိုပါ ပယ္ခိုင္း ဖ်က္ခိုင္းလိုက္ရပါတယ္။

ဟိန္းလတ္။ ။ ဒီအင္တာဗ်ဴးက႑ေတြကိုေရာ ႐ွိသင့္ မ႐ွိသင့္ ဆရာမအေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ဂ်ဴး။ ။ ေၾကညက္ေအာင္၀ါးဖို႔အတြက္ အင္တာဗ်ဴးအေရးႀကီးတာပဲ။ လွန္႔တာမ်ိဳး၊ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာေတြ စြတ္ေျဖခိုင္းတာမ်ိဳး၊ တရား၀င္ေျပာၾကားခ်က္မဟုတ္တဲ့ စာေရးဆရာရဲ႔ စကားေတြကို မဂၢဇင္းထဲမွာ (ခြင့္ျပဳခ်က္မေတာင္းပဲ) ထည့္ပစ္တာမ်ိဳးက်ေတာ့ လူလည္ လုပ္တာ.... ညစ္ပတ္တာပဲ။ ဒါမ်ိဳးေတာ့ မ႐ွိသင့္ဘူး။ တကယ့္အႏုပညာတရပ္ကို စိတ္၀င္စား လို႔ ဖန္တီးသူကို စိတ္၀င္စားလို႔ ပရိသတ္ကိုလဲ ႐ွင္းျပေစခ်င္လို႔ ေမးတဲ့ အင္တာဗ်ဴးမ်ိဳးေတာ့ ႐ွိသင့္ပါတယ္။

{၁၉၈၉ ခုႏွစ္ မေဟသီမဂၢဇင္း}
[ဟိန္းလတ္-စာေပအင္တာဗ်ဴး (၁)၊ ၂၀၀၀ ခု၊ ပထမအႀကိမ္ပံုႏွိပ္ျခင္းမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါ တယ္။]